➡️
Organik kimyodan reaksiyalar.
1️⃣.
Eterifikatsiya reaksiyasi – spirtlar bilan karbon kislotalar o’zaro reaksiyaga kirishib murakkab efirlar hosil qilish reaksiyasi.
R-OH + RCOOH → R-COOR’ + H2O2️⃣.
Bertole raksiyasi – 1856 yil CS2 va H2S aralashmasini qizdirilgan mis ustidan o’tkazib metan sintez qilish.
CS2 + 2H2S + 8Cu → CH4 + 4Cu2S3️⃣.
Fisher tropish usuli – suv gazidan alkanlarni sintez qilishni topgan.
nCO + 2n+1H2 → CnH2n+2 + nH2O4️⃣.
Vyurs reaksiyasi (1855-yil) – monogalogenli hosilalarni aktiv metallar bilan qizdirib alkanlar olish.
2CnH2n+1Gal + 2Na → CnH2n+2 + nH2O5️⃣.
Semyonov reaksiyasi – zanjirli reaksiya mexanizmini o’rgangan va zanjirli reaksiyaga asos solgan.
CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl
CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl6️⃣.
Konovalov reaksiyasi – alkanlarni nitrolanishini o’rgangan.
CnH2n+2 + HONO2 → CnH2n+1NO2 + H2O7️⃣.
Zinin reaksiyasi – aromatik nitrobirikmalarni H2 yoki (NH4)2S yordamida qaytarib anilin olgan.
C6H5NO2 + NH4)2S → C6H5NH2 + 3S + 6NH3 + 2H2O
C6H5NO2 + 3H2 → C6H5NH2 + 2H2O8️⃣.
Vyoller reaksiyasi – ditsiandan oksalat kislota sintez qilgan
.(CN)2+4H2O=(COOH)2+2NH3 Ammoniy sianatda mochevina sintez qilgan.
NH4OCN → (NH2)2CO9️⃣.
Vagner reaksiyasi – alkenlarga KMnO4 ning suvli eritmalarni tasir ettirib ikki atomli spirtlar olgan.
CnH2n + KMnO4 H2O → CnH2n(OH)2 + MnO2↓ + KOH🔟.
Kucherov reaksiyasi – atsetilenga simob tuzlar ishtirokida (HgSO4) H2O ni birikishi aldegid, atsetilen gomologlaridan esa ketonlar hosil bo’lish reaksiyasini o’rgangan.
C2H2 + H2O → CH3CHO
C3H4 + H2O → CH3-CO-CH31️⃣1️⃣.
Zelenskiy va Kazanskiy usuli – atsetilen va uning gomologlarini trimerlab benzol va uning gomologlarini sintez qilish usulini ishlab chiqqan.
1) 3C2H2 → C6H6
2) 3C3H4 → C6H3(CH3)31️⃣2️⃣.
Aldol kondensatlanish reaksiyasi – aldegidlar ishqoriy muhitda (masalan Ca(OH)2 ishtirokida) aldol kondensatsiyalanishga uchraydi.Aldol degani ham aldegid ham gidroksid guruh saqlagan moddalar.
CH2O + CH2O → CH2OH-CHO (oksialdegid)
CH2OH-CHOH-CHO + 3CH2O → CH2OH-(CHOH)4-CHO (geksoza)1️⃣3️⃣.
Sovunlanish reaksiyasi – murakkab efirning suv bilan reaksiyaga kirishib spirt va kislota hosil qilish reaksiyasi.
1️⃣4️⃣.
Butlerov reaksiyasi – 1861-yil oddiy uglevdorodlarni Ca(OH)2 ishtirokida farmalindan sintez qilgan.
6СH2O → C6H12O61️⃣5️⃣.
Shakarlanish reaksiyasi – glukozaning gidrolizlanishidan glukoza hosil bo’lishi.
(C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O6✝️
Kanalimizga a'zo bo'ling: @Testlar_Kimyo_Biologiya
