Afg‘onistonda terrorchilik xavfi
A.Qodirov, siyosiy ekspert
BMT Monitoring guruhi xalqaro hamjamiyatning Afg‘oniston terrorchilar uchun tayyorgarlik markaziga aylanayotgani haqidagi xavotirlarini tasdiqladi. Tolibon o‘z hududida xorijiy terrorchi guruhlarga boshpana bermaslik bo‘yicha bergan va’dalariga zid ravishda, Tehrik-e-Tolibon Pokiston (TTP) va Jamaat Ansarullo kabi ekstremistik guruhlarning lagerlari faoliyat olib bormoqda. Bu jarayonda Al-Qoida va Tolibonning o‘zi ham ularga ko‘mak bermoqda, deydi ekspertlar.
Afg‘onistonning terroristik xaritasi
BMT hisobotiga ko‘ra, jihodchi guruhlarning ta’siri kengayib, mamlakatning 34 viloyatidan 14 tasini qamrab olmoqda. Jumladan, TTP va Jamaat Ansarullo lagerlari Xost, Kunar, Nangarhor, Paktika va Toxar viloyatlarida joylashgan. Bu guruhlar afg‘on Tolibonining bevosita moliyaviy, logistika va harbiy yordami bilan faoliyat yuritmoqda.
Alohida e’tiborga molik jihatlardan biri bu terrorchi guruhlarning Haqqoniy tarmog‘i bilan bog‘liqligi. Tolibon ichida mustaqil bo‘lim sifatida harakat qiluvchi bu tarmoq yangi terrorchilarni tayyorlash markazlarini ta’minlab, strategik viloyatlarni nazorat qilmoqda.
Pokiston TTP nishonida
TTP Pokiston uchun asosiy tahdid bo‘lib qolmoqda. Hisobotga ko‘ra, bu guruh jangarilari mamlakat xavfsizlik kuchlariga qarshi 600 dan ortiq hujum uyushtirgan, ulardan ko‘pchiligi Afg‘oniston hududidan amalga oshirilgan. Shuningdek, TTP yetakchisi Nur Vali Mehsud afg‘on Tolibonidan har oy $43 000 miqdorida moliyaviy ko‘mak olayotgani qayd etilgan. Bu esa Tolibon rasmiylarining Afg‘oniston terrorchilik uchun tayanch hudud emasligi haqidagi bayonotlarini shubha ostiga qo‘yadi.
Tojikiston: yangi jihod fronti
BMT hisobotiga ko‘ra, Jamaat Ansarullo terrorchilik guruhining jangarilari Xost viloyatida lagerlarga ega bo‘lib, Toxar viloyatidagi maxsus harbiy markazda Markaziy Osiyo va arab davlatlaridan kelgan jangarilarni tayyorlamoqda. Bu guruhning “Ansar” nomli maxsus bo‘linmasi Imom Sobir tumanida (Tojikiston bilan chegaradosh hudud) joylashgan bo‘lib, ularning asosiy maqsadi – Tojikistonga kirib borish.
2021-yilda «Tolibon»ning yuqori rahbariyati Jamaat Ansarullo yetakchisi Mahdi Arsalan (Mohammad Sharifov) boshqaruvi ostida Badaxshon viloyatining besh tumanini nazoratga olishiga ruxsat bergan. Bu esa afg‘on harakatining xorijiy terrorchilarni mintaqaviy bosim vositasi sifatida qo‘llayotganini ko‘rsatadi.
Afg‘oniston – yangi transmilliy terrorchilik markazimi?
Tolibon rasmiylari xalqaro terrorizmga qarshi kurashayotganini da’vo qilayotgan bo‘lsa-da, real voqelik aksini ko‘rsatmoqda. Afg‘oniston butun mintaqada terrorchilar tayyorgarlik ko‘radigan asosiy hududga aylanib bormoqda.
Bu sharoitda qo‘shni davlatlar oldida dolzarb savol paydo bo‘lmoqda: Afg‘onistondan kelayotgan yangi tahdidlarga qanday javob berish kerak? Tolibon bilan diplomatik muloqot hanuzgacha samarali vosita bo‘lib qoladimi yoki mintaqaviy davlatlar transmilliy terrorizmga qarshi kurash strategiyasini qayta ko‘rib chiqishi shartmi?
Strategic Focus: Central Asia
A.Qodirov, siyosiy ekspert
BMT Monitoring guruhi xalqaro hamjamiyatning Afg‘oniston terrorchilar uchun tayyorgarlik markaziga aylanayotgani haqidagi xavotirlarini tasdiqladi. Tolibon o‘z hududida xorijiy terrorchi guruhlarga boshpana bermaslik bo‘yicha bergan va’dalariga zid ravishda, Tehrik-e-Tolibon Pokiston (TTP) va Jamaat Ansarullo kabi ekstremistik guruhlarning lagerlari faoliyat olib bormoqda. Bu jarayonda Al-Qoida va Tolibonning o‘zi ham ularga ko‘mak bermoqda, deydi ekspertlar.
Afg‘onistonning terroristik xaritasi
BMT hisobotiga ko‘ra, jihodchi guruhlarning ta’siri kengayib, mamlakatning 34 viloyatidan 14 tasini qamrab olmoqda. Jumladan, TTP va Jamaat Ansarullo lagerlari Xost, Kunar, Nangarhor, Paktika va Toxar viloyatlarida joylashgan. Bu guruhlar afg‘on Tolibonining bevosita moliyaviy, logistika va harbiy yordami bilan faoliyat yuritmoqda.
Alohida e’tiborga molik jihatlardan biri bu terrorchi guruhlarning Haqqoniy tarmog‘i bilan bog‘liqligi. Tolibon ichida mustaqil bo‘lim sifatida harakat qiluvchi bu tarmoq yangi terrorchilarni tayyorlash markazlarini ta’minlab, strategik viloyatlarni nazorat qilmoqda.
Pokiston TTP nishonida
TTP Pokiston uchun asosiy tahdid bo‘lib qolmoqda. Hisobotga ko‘ra, bu guruh jangarilari mamlakat xavfsizlik kuchlariga qarshi 600 dan ortiq hujum uyushtirgan, ulardan ko‘pchiligi Afg‘oniston hududidan amalga oshirilgan. Shuningdek, TTP yetakchisi Nur Vali Mehsud afg‘on Tolibonidan har oy $43 000 miqdorida moliyaviy ko‘mak olayotgani qayd etilgan. Bu esa Tolibon rasmiylarining Afg‘oniston terrorchilik uchun tayanch hudud emasligi haqidagi bayonotlarini shubha ostiga qo‘yadi.
Tojikiston: yangi jihod fronti
BMT hisobotiga ko‘ra, Jamaat Ansarullo terrorchilik guruhining jangarilari Xost viloyatida lagerlarga ega bo‘lib, Toxar viloyatidagi maxsus harbiy markazda Markaziy Osiyo va arab davlatlaridan kelgan jangarilarni tayyorlamoqda. Bu guruhning “Ansar” nomli maxsus bo‘linmasi Imom Sobir tumanida (Tojikiston bilan chegaradosh hudud) joylashgan bo‘lib, ularning asosiy maqsadi – Tojikistonga kirib borish.
2021-yilda «Tolibon»ning yuqori rahbariyati Jamaat Ansarullo yetakchisi Mahdi Arsalan (Mohammad Sharifov) boshqaruvi ostida Badaxshon viloyatining besh tumanini nazoratga olishiga ruxsat bergan. Bu esa afg‘on harakatining xorijiy terrorchilarni mintaqaviy bosim vositasi sifatida qo‘llayotganini ko‘rsatadi.
Afg‘oniston – yangi transmilliy terrorchilik markazimi?
Tolibon rasmiylari xalqaro terrorizmga qarshi kurashayotganini da’vo qilayotgan bo‘lsa-da, real voqelik aksini ko‘rsatmoqda. Afg‘oniston butun mintaqada terrorchilar tayyorgarlik ko‘radigan asosiy hududga aylanib bormoqda.
Bu sharoitda qo‘shni davlatlar oldida dolzarb savol paydo bo‘lmoqda: Afg‘onistondan kelayotgan yangi tahdidlarga qanday javob berish kerak? Tolibon bilan diplomatik muloqot hanuzgacha samarali vosita bo‘lib qoladimi yoki mintaqaviy davlatlar transmilliy terrorizmga qarshi kurash strategiyasini qayta ko‘rib chiqishi shartmi?
Strategic Focus: Central Asia