Siyosat borasida har kimning oʻz fikri bor. Bu albatta tabiiy hol, axir siyosat hayotimizga bevosita yoki bilvosita ta’sir qiladigan eng katta kuchlardan biri. Lekin har qanday gapga aralashib, bilib-bilmay tortishish odamni faqat kulgiga qoldiradi. Ayniqsa, siyosat kabi murakkab va koʻp qirrali masalada, odamlar tez-tez his-tuygʻulari bilan emas, faktlar va mantiq bilan harakat qilish kerakligini unutib qoʻyishadi. Ba’zan shunchaki kimdir tortishishga tushib, oʻz fikrini isbotlash uchun dalillarga emas, shaxsiy hissiyotlariga tayanib oladi. Bugun shunday holatga oʻzim ham tushib qoldim. AQSh va Rossiya siyosati haqida bahs ketayotgan edi, bir kishi bilan gap tortishib qoldim. U odamni umuman tanimayman ham, lekin notoʻgʻri gaplariga jim qarab turolmadim. Lekin keyin afsuslandim. Toʻgʻri, men oʻzimni siyosatshunos yoki ekspert deb hisoblamayman. Ammo bir narsani aniq ayta olaman – bilmagan narsam haqida koʻr-koʻrona gapirmayman. Chunki bilimsiz bahsning oqibati yaxshilikka olib kelmasligini juda yaxshi bilaman. Odam oʻzining bilimsizligini yashirish uchun ovozini balandlatib, bahsda gʻolib chiqqanday tuyulishi mumkin, lekin aslida u hech narsani oʻzgartirmaydi. Kimdir Rossiyani qoʻllab-quvvatlaydi, kimdir AQShni, lekin ularning aksariyati bu davlatlarning haqiqiy siyosiy maqsadlari va strategiyalarini tushunmaydi. Chunki global siyosatda hech qaysi davlat sof adolat yoki insonparvarlik tamoyillari bilan harakat qilmaydi. Har bir davlat, eng avvalo, oʻz manfaatini oʻylaydi. Lekin odamlar koʻpincha bunga e’tibor bermay, kimnidir “yaxshi”, kimnidir “yomon” deb bilishga odatlanib qolgan. Eng yomoni, bugungi kunda siyosiy axborot urushlari shunchalik kuchayib ketganki, haqiqatni yolgʻondan ajratishning oʻzi qiyin boʻlib qolgan. Har bir davlat oʻz raqibi haqida salbiy axborot tarqatadi, baʼzi odamlar esa bunga shunchaki ishonib ketaveradi. Bu ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlarda yaqqol seziladi. Kimdir bir gapni oʻqib oladi va uni tekshirmasdan tarqatadi. Shunday qilib, yolgʻon ma’lumotlar bir necha marta takrorlanib, oxir-oqibat odamlar ongiga haqiqatdek singib ketadi. Oʻz navbatida, ana shunday yolgʻon tasavvurlar odamlarning siyosiy bahslarini yanada besamar qiladi. Shuning uchun men har qanday bahsga kirishishdan oldin oʻylab koʻrishga harakat qilaman, bu gap kimga va nima uchun kerak? Bahs menga yangi bilim olib keladimi yoki shunchaki vaqtimni yoʻqotamanmi? Chunki ba’zida odamlar faqatgina oʻzining haqligini isbotlash uchun tortishadi, lekin bu ularning bilimini oshirmaydi. Siyosatga haqiqatan qiziqish boʻlsa, mavzuni chuqurroq oʻrganish kerak. Kitob oʻqish, tarixiy manbalar bilan tanishish, haqiqiy mutaxassislarning fikrlarini tinglash – ana shunda odam real vaziyatni tushunadi va hech boʻlmasa, bahs yuritishga loyiq boʻladi. Lekin shunchaki bir-ikki maqola yoki ijtimoiy tarmoqdagi bitta ikkita postini oʻqib olib, oʻzini ekspert qilib koʻrsatish – bu nafaqat kulgili, balki xavfli hamdir. Chunki bunday odamlar oʻzlari ham tushunmagan narsalarni boshqalarga oʻrgatishga harakat qilishadi. Ayniqsa, mavzuga chuqur kirib bormagan boʻlsangiz, shunchaki bahs uchun bahslashishdan foyda yoʻq. Chunki dunyoda hamma narsa shunchalik murakkabki, bir-ikki manba yoki taxminlar asosida ulkan xulosalar chiqarish – oʻz-oʻzini aldagan bilan barobar. Shuning uchun, bilgan narsangizni gapiring, bilmasangiz jim turishni ham oʻrganing...