⚡
O'zligini yo'qotadiXabaringiz bor, dekabr oyidagi o'zbek tili va adabiyoti fanidan o'tkazilgan milliy sertifikat imtihonlarida
8-savol (fe'l so'z turkumiga oid savol) tipida biroz o'zgarishlar bo'ladi. Oldingi imtihonlarda 3ta gap berilib, shu gaplarning hammasida uchraydigan bir xil fe'l shakllarini aniqlash talab etilardi, ammo qishki imtihonga kelib esa bitta kattaroq gap berilib, ayni shu gapdagi fe'l shakllariga oid ma'lumotlar so'raldi. Ko'pchilik talabgorlarni qiynab qo'ygani esa "
Fe'lning modal ma'no ifodalashi" bo'ldi.
Xo'sh, fe'l qachon va qay holda modal ma'no ifodalaydi? Modal ma'no nima o'zi? Modal so'zga aylanganlikni tushunish kerakmi? Ayni mana shu postda shu kabi savollarga javob beraman.
Modal ma'no - o'z atash ma'nosini batamom yo'qotib, shunchaki, so'zga qo'shimcha boshqa ma'nolarni yuklashdir va bu holat fe'l so'z turkumiga oid so'zlarda ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasida aynan ko'makchi fe'l bo'lib kelgan so'zda aniq aks etadi.
Ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasi - fe'l + fe'l tipida shakllangan birlik hisoblanib, u tarkibiy jihatdan yetakchi va ko'makchi fe'lga ajraladi. Yetakchi fe'ldagi harakat va holat aniq amalga oshib, ko'makchi fe'ldagi lug'aviy (atash) ma'no o'z xususiyatini yo'qatib, faqat qo'shimcha ma'no yuklash uchungina ishtirok etadi. Bu holatda biz ko'makchi fe'lni tushirib qoldirsak ham, mazmunga umuman ta'sir ko'rsatmaydi. Shunchaki, ma'no kuchayishi yo'qoladi, xolos.
M: Jiyanim bir yoshga yetar-yetmas gapirib ketdi - bola '
gapirgan' (yetakchi fe'l) , ammo '
ketmagan' (ko'makchi fe'l). '
Ketdi' fe'li gapda modal ma'no ifodalagan, xolos.
Endilikda sizdan shu kabi savolga yechim so'ralganda, hech ikkilanmay ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasini variantlar orasidan izlayvering.
A. IzamovKanalimiz:
https://t.me/Onatili_Izamov