Huquqiy ko'mak

Zamonaviy O'zbekiston tarixining asl mohiyati, mazmuni ochib berilgan ajoyib suhbat bo'libdi. Chalkashliklar, noaniqlar va ko'pgina aldovlar fosh qilingan.

Shuningdek, SSRning Markaziy Osiyo mamlakatlariga qilgan kirdikorlari, milliy davlatlar rahbarlarining xatolari, mustaqillik erishish davrida sodir bo'lgan voqealar bayon qilingan.

Suhbatda keltirilgan ba'zi iqtiboslarni keltirsam

Karimov mustaqillik deklaratsiyasi qabul qilinishiga tish-tirnog'i bilan qarshi turgan

SSR parchalangan vaqtda mustaqil bo'lishni istamagan mamlakatlar - Karimov O'zbekistani va Nazarboyev Qozogʻistoni

Ukraina hozir nafaqat o'zini balki Markaziy Osiyo mamlakatlari mustaqilligi uchun ham ko'rashmoqda.

Ko'rib chiqishni tavsiya qilaman 👇

https://youtu.be/y3pblF100v8?si=GlOT82hUinZMxQ6W

@Boborakhimov_Abdulaziz

Nega Tramp

Xo'sh Tramp qanday qilib saylovda yuta oldi. To'g'risini aytadigan boʻlsam, saylov oldidan Harrisini yutishini kutgandim va buni xohlagandim ham. Iqtisodiy nuqtai nazardan qaraydigan bo'lsak, AQSh iqtisodiyoti har qachongidan sogʻlom va barqaror edi. Bu holat Harris uchun yaxshiroq imkoniyat yaratayotgandik tuyulgan edi ( Harris Biden admenstratsiyadan) ammo bu kutilmalar o'zini oqlamadi.

Axoli orasida o'tkazilgan so'rovnomalarga ko'ra, Trampga ovozga bergan ikkilanuvchi shtatlardagi aksariyat aholi asosiy omil sifatida inflatsiyani ko'rsatgan ya'ni oddiy xalq uchun makro iqtisodiyotning rivojlanishlanishi emas balki bozordagi tuxum yoki non kabi kundalik e'stimol mahsulotlari asosiy planga chiqqan. Ular Trampning oldingi prezidentlik davrida benzin yoki shakar arzon ekanligini zo'r nostalgia bilan eslashgan( hech narsani eslatmayapdimi) Aslida esa bu mahsulotlar narxining oshishi tabiiy jarayon ekanligini tushunish kerak edi.

Trampga ovozga berganlarning ko'pchiligi ishchi sinf vakillari bo'lgan ya'ni ularning aksariyati oliy ta'lim olishmagan. Bu holatlar ko'rsatadiki, Trampning populistik chiqishlari va bayonotlari ushbu sinf vakillarini manipulatsiya qilish uchun yetarli bo'lgan.

Trampga ustunlik bergan yana bir omil bu G'azoda davom etayotgan qirg'inbarotlar bilan bogʻliq. Ular Biden ma'muriyati ushbu xo'nrizlikning oldini olish uchun yetarli darajada harakat qilmadi deb hisoblashgan.

Umuman olganda kundalik e'stimol xarajatlaridagi tafovutlar, Trampning populistik xarizmasi, G'azodagi urush uning g'alabasini ta'minlash uchun kifoya qildi deyishim mumkin. To'g'ri bular safiga boshqa asoslarni ham kiritishimiz mumkin masalan migratsiya, ammmu boshqa omillar avvalgi prezidentlik saylovlarida ham respublikachilarning asosiy qurol vositasi bo'lib xizmat qilgan.

P/s Trampning prezidentlik kursisidagi kutilmalariga ham alohida to'xtalish planda bor.

@Boborakhimov_Abdulaziz

Bankdan kredit olgan shaxs xorijga chiqishi mumkinmi?

«O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining xorijga chiqish tartibi to‘g‘risida»gi nizomda fuqarolar qanday holatlarda chet elga chiqish cheklanishi ko‘rsatib o‘tilgan. 

✔️ Kredit tashkilotlaridan kredit (mikroqarz) olgan shaxs kredit shartnomasi shartlariga muvofiq to‘lovlarni o‘z vaqtida amalga oshirib kelayotgan bo‘lsa xorijga chiqishga hech qanday cheklov yo‘q.

❌ Fuqarorlarga kredit tashkilotlaridan olgan krediti (mikroqarzi) bo‘yicha qarzdorlik sudga oshirilib sudning hal qiluv qarori chiqarilganda va kredit qarzdorligi ijroga (MIB) qaratilganda chet davlatga chiqishga taqiq qo‘yilishi mumkin.

⚠️ Fuqarolar chet elga chiqishga vaqtinchalik qo‘yilgan cheklovlarni my.gov.uz portali yoki MIBning mib.uz sayti orqali tekshirishlari mumkin.

👉@YuristQuvondiqov👈

Yakka tartibdagi tadbirkorlik faoliyati ... ?

⭐️Yakka tartibdagi tadbirkorlik jismoniy shaxs (yakka tartibdagi tadbirkor) tomonidan tadbirkorlik faoliyatini yuridik shaxs tashkil etmagan holda amalga oshirishdir.

❇️Yakka tartibdagi tadbirkor o‘z faoliyatini amalga oshirayotganda shaxsiy ish hujjatlari blankalaridan, muhr, shtamplardan foydalanishga haqli, ularning matnlari mazkur shaxs yakka tartibdagi tadbirkor ekanligi haqida dalolat berishi lozim.

✅Yakka tartibdagi tadbirkorlikni amalga oshirish uchun er-xotindan biri er-xotinning umumiy birgalikdagi mol-mulkidan foydalanadigan hollarda, agar qonunda, nikoh shartnomasida yoxud er-xotin o‘rtasidagi o‘zga kelishuvda boshqacha qoida nazarda tutilgan bo‘lmasa, erning (xotinning) roziligi talab qilinadi.

⭐️Yakka tartibdagi tadbirkorlarga besh nafargacha xodimlarni yollash huquqi beriladi.

https://lex.uz/docs/-2006789

https://lex.uz/ru/docs/-5739505

Koʻproq maʼlumotlar bilan ushbu havolalar orqali tanishishingiz mumkin.

👉@YuristQuvondiqov👈

Bugun til bayrami, ammo negadir uning ko'lami va ijtimoiy hayotga ta'siri juda sust. 30-35 yilgari o'zbek tilining o'rni va vazni hozirgidan ancha dadilroq va mustahkamroq edi, men sizga aytsam. Tilimiz tubga sho'ng'igan.

Davlat tashkilotlarining yuqori kabinetlarda o'tiradigan va o'zbek tilini gapirishni o'ziga ep bilmaydigan hatto buni isnot sifatida ko'radigan chinovniklarimiz o'zbek tilining rivojidan umuman manfaatdor emas. O'zbeklarni boshqarayotgan hokimiyatdagi ba'zilarining o'zbek tilini bilmasligini esa qo'yaverasiz.

Kutubxona va kitob doʻkonlarida o'zbek tilidagi adabiyotlar salmogʻi hamin qadar. O'zi uchun kerak bo'lgan adabiyotlarni o'z tilida qidirayotgan kitobxon ularni deyarli topolmaydi.

Qozoqboy Yo'ldoshev aytganidek "nega o'zbek o'z tilini hurmat qilmaydi, chunki unda g'urur yo'q. U engliz uchun rus uchun o'z do'koni peshtaxtasini bezashi mumkin lekin buni o'zbek uchun qilmaydi". Axir bir paytlar shu millatning o'zi o'z tili uchun kurashmaganmidi?

Yirik markazlarda O'zbek tilli maktablar soni va sifati jadallik bilan kamaymoqda. Qo‘shni va qardosh mamlakatlardagi o‘zbek tilli maktablar soni keskin qisqargani va tizimli ravishda tugatilayotgani muammosiga ham umuman e’tibor yo‘q. Alifbo arosati O‘zbekistondagi turli avlodlar va undan tashqaridagi o‘zbek tilli vatandoshlarning tarixiy ildizlarini uzmoqda.

Ota-onalar o'z bolalarni chet tillarida o'qitiladigan maktablarga berishni afzal biladi. Xususiy maktablarning aksariyati ham yo rus tilida yoki engliz tilida. Mayli ular chet tillarini o'rgangani yaxshi men buni qo'llab quvvatlayman lekin bu jarayon davlat tili maqomidagi muloqat vositasining qonuniy huquqlariga daxl qilmay, aksincha bu huquqlarni ro'yobga chiqarish bilan hamohang olib borilsa yomon bo'lmasdi.

Tilimizga qilinayotgan hujumlar va bunga javob berishi kerak bo'lgan rasmiylarimizning munosabati esa umuman boshqa mavzu. O'z xojasiga gap qaytarishni gunoh deb biladigan chinovniklar, millatni yana qullik asoratiga solish, ularni qaram qilishdan zarracha tap tortishmaydi.

@Boborakhimov_Abdulaziz

Kriptovalyutalar

Notcoin yoki Hamster kabi o'yinlar aholi orasida keng tarqaldi. Ammo ularning qonuniy yoki qonuniy emasligi ko'pchilik insonlarni o'ylantirmoqda. Ushbu postda bularning barchasi haqida batafsil to'xtalib o'taman.

Hamster o'ynash jinoyatmi?

Hamster o'ynash, ya'ni shunchaki sichqonchani bosib turib tanga yig'ganlik uchun qonunchilikda hech qanaqa javobgarlik belgilanmagan. Turli instablogerlar yoki telegram kanallarning bu borada bildirayotgan fikrlari mutlaqo asossiz. Hech narsadan qo'rqmasdan bemalol o'ynayversangiz bo'ladi.

Kriptovalyutalar bilan sodir etilgan harakat qachon jinoyat bo'ladi?

So'nggi paytlarda falon kishi 10 sutkaga qamalibdi, yana birov katta jarimaga tortilibdi, degan gaplar ko'p qulog'imizga chalinmoqda. Ularning hech biri Hamster kombat yoki Notcoin botidagi tangani bosgani uchun qamalgan. Javobgarlikka tortilganlar Notcoin kriptovalyutasi listingga chiqarilganidan keyin uning oldi-berdisi bilan shug'ullangan shaxslar yoki boshqa kriptolar savdosi bilan (masalan, Bitcoin, Ethereum) qonunga xilof ravishda shug'ullangani uchun javobgarlikka tortilgan.

Listing deganda kriptovalyutaning (masalan, Bitcoin, Notcoin yoki boshqa altcoinlar) Binance, bybit kabi xalqaro birjalarda yoki savdo platformalarida savdoga qo'yilishini nazarda tutadi.

Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksning 155-4-moddasiga ko'ra, kriptoaktivlarni qonununga xilof ravishda olish, o'tkazish yoki ayirboshlashlash, belgilangan tartibda litsenziya olmasdan kripto-aktivlar aylanmasi sohasidagi xizmatlar provayderlari faoliyatini amalga oshirganlik uchun 15 sutkagacha ma'muriy qamoq sabab bo'ladi. Qamoq qo'llanilishi mumkin bo'lmagan shaxslarga esa BHMning 20 baravaridan 30 baravarigacha jarima solinadi. Sodir etish quroli esa musodara qilinadi.

Ushbu vaziyatda kriptovalyutalar oldi-sotdisini litsenziya olgan milliy provayderlar orqali emas P2P yoki bizda litsenziyalanmagan xorij provayderlari orqali amalga oshirish haqida gap ketmoqda. Bir kishi, davay menga o‘tkaz va kartangni ayt, pulini tashavoraman, deb ish yuritish haqida. Bu huquqbuzarlik sanaladi va javobgarlikka tortiladi.

Bundan tashqari bizning qora ko'zlar boshqalarga o'xshab Binance, Bybit, coinbase, crypto.com kabi xalqaro platformalarda kripto-valyuta sotolmaydi, sotib ololmaydi ham. So'ngi bir oy ichida kripto bilan bog'liq sud qarorlari bilan tanishib chiqib, shunday xulosaga keldimki, huquqni muhofaza qiluvchi organlar, ko'pincha Ichki ishlar vazirligining elektron mablag'larni talon-taroj qilinishiga qarshi kurashish bo'limi Binance platformasida akkount ochib, savdo qilayotgan shovvozlarni aniqlab, ma'muriy bayonnoma rasmiylashtirgan holda sudga jo'natayotgan ekan.

Ushbu bo'lim bu ishni qanday qilyapti, Binancedagi O'zbekiston fuqarolarini qanday aniqlayapti, buni bilolmadim. Ushbu bo'lim haqida internetdan ham hech qanaqa ma'lumot topilmadi.

Kriptochilar savdolarni birjada qilganmi yoki P2P qilganmi farqi yo'q, ikkalasini ham aniqlashgan, Sud qarorida keltirilishicha, ushbu bo'lim Binance platformasini tekshirayotganda, ushbu ma'lumotlarni aniqlagan.


Qanday qilib qonuniy savdo qilish mumkin?

Qonuniy kripto sotish yoki sotib olish uchun Istiqbolli loyhalar milliy agentligi tomonidan ro'yxatdan o'tkazilgan milliy provayderlardagina savdo qilish mumkin. Hozirgi kunda O'zbekistonda ikkita kripto birja litzensiya asosida faoliyat olib boradi. Bular UZNEX va Coinbay MCHGga tegishli platforma (ushbu platforma ancha vaqtdan beri ish rejimida emas ekan. Internet sayti ham ishlamayapti).

Ko'pchilikda kripto-valyuta bilan savdo qilishim uchun litzensiya olishim kerak ekan, degan no'to'g'ri fikr bor. Aslida sizdan hech qanaqa litzensiya talab etilmaydi. Litsenziyani faqat kompaniyalar oladi.

Umumiy xulosa sifatida aytadigan bo'lsam, siz Binance, Bybit kabi xalqaro platformalarda savdo qilolmaysiz. P2P orqali o'tkazmlar ham qonunga zid hisoblanadi. Siz uchun yagona tanlov hozirda UZNEX platformasi. Savdo qilishingiz uchun esa hech qanday sertifikat yoki litsenziya talab qilinmaydi.


Davomi bor...

@Boboraximov_Abdulaziz

Hamster Kombat o‘ynaganlik uchun qonunchiligimizda hech qanaqa javobgarlik yo‘q, na Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksda, na Jinoyat kodeksida bu o‘yinni o‘ynaganlik uchun jazo mavjud emas.

Huquqiy ongi past, savodsiz blogerlarni, “axlat” tg kanallarni o‘qib vahimaga tushib qolmang.

@Boboraximov_Abdulaziz

Ta’lim krediti berishda o‘zgarishlar bo‘ladi

Prezident farmoni bilan 2024/2025 o‘quv yilidan boshlab imtiyozli ta’lim krediti faqat kunduzgi ta’limda o‘qiyotganlarga ajratiladi.

Ayni paytda ta’lim krediti sirtqi va kechki ta’limda o‘qiyotganlar uchun ham ajratilib kelinmoqda.

Bundan tashqari baholari past bo‘lgan (o‘rtacha “3”dan past) talabalarga ta’lim krediti ko‘pi bilan to‘lov shartnomaning 80 foizi miqdorida ajratiladi.

Bunga qadar barcha xususiy va xorijiy universitet talabalariga ham imtiyozli ta’lim krediti muammosiz berilayotgan edi.

Biroq kelayotgan o‘quv yilidan boshlab Hemis tizimi va Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining tegishli axborot tizimlariga o‘z tizimini integratsiya qilgan oliygoh talabalarigina kam foizli ta’lim kreditini olishi mumkin bo‘ladi.

Bunday holda bir qancha xususiy universitet talabalariga imtiyozli ta’lim kreditini berish vaqtincha to‘xtatiladi.

Ta'lim krediti ajratish bo'yicha ushbu cheklovlarga undagan asosiy omillarni aytish qiyin lekin shaxsiy ko'zatuvlarim bo'yicha bunga asosiy sabab bu budjet taqchilligi bilan bog'liq muammolar bo'lishi mumkin. Hozirgi vaqtdga kelib budjet defetsiti 25 trillion soʻmdan oshibdi. Bu Markaziy bankning yil boshidagi kutilmalaridan ancha baland.

Agar Xususiy universitetlar vazirlikning tegishli tizimlari bilan integratsiya qilmasa, ularning talabalariga imtiyozli kreditlar ajratmasligi bilan bogʻliq vaziyat nafaqat budjet muammolarni, balki xususiy universitetlar ustidan nazoratni kuchaytirishga qaratilgan sxema bo'lishi mumkin.

@Boboraximov_Abdulaziz