БЛОГнот

Ибн Халдун «Муқаддима» асарида айтади:
Араблар туя гўштини еб, ундан рашк ва дағалликни олдилар. Туркий халқлар от гўштини еб, ундан шиддат ва кучни олдилар. Европаликлар чўчқа гўштини еб, ундан даюсликни олдилар. Занжилар (африкаликлар) маймун гўштини еб, ундан ўйин-кулгуга муҳаббатни олдилар.
Ибн Қаййим раҳматуллоҳи алайҳи шундай деганлар: «Ҳар ким ҳайвонот турларидан бирига ўрганса, унинг табиатидан ва хулқидан ўзлаштиради, агар гўштини ейдиган бўлса, ўхшашлик янада кучлироқ бўлади»

PS: Биз эса кўпроқ қўй гўштини еймиз.

Oy to'lib, hilol ko'rindi, tanga darmon, ko'rinmaysan
Kunlar o'tar, sana besh-o'n,
Sen-chi, hamon ko'rinmaysan.
Kecha-kunduz termularman - ko'z nigoron,
Ko'rinmaysan.
Kangul yig'lar tun-kun vale yuz xandon, ko'rinmaysan.

Qarzg'a botdim belga dovur, balogardon, ko'rinmaysan.
Yurak qon bo'lg'on shul onda,
Qilib shodon, ko'rinmaysan.
Avans bo'lgin, yoki rachcho't, ne bo'lsang bo'l, hisobg'a tush.
Va yoki mukofot qo'shulib, qil ey ehson, ko'rinmaysan.

Gadoiy

Сен сабабли маъсият, гунох,
Тавбаларга бўшатганди жой.
Зумда ташлаб кетяпсан, э воҳ!
Бомдод қазо бўлмайдиган ой!

Тилни тийиб фисқу ғийбатдан,
Умид қилдик олий раҳматдан,
Уйғотгандинг бизни ғафлатдан,
Бомдод қазо бўлмайдиган ой!

Вақт-нишонга ўрмалаган ўқ,
Қоринлар оч, лек нафсимиз тўқ,
Хаққинг адо қилдикмикан йўқ?
Бомдод қазо бўлмайдиган ой!

Иҳлос бўлса топилар имкон,
Ҳақ ваъдаси-"Жаннати Райён",
Алвидо, эй Шахри рамазон,
Бомдод қазо бўлмайдиган ой!

Ўттизингда қилиб рўзадор,
Мужда берди Хақ Парвардигор,
Хайрятки, Хайитинг ҳам бор,
Бомдод қазо бўлмайдиган ой!

Азамат Зиё

Rasululloh s.a.v bir nechta sahobalar bilan Oysha onamizning uylarida bo'lib turgan vaqtlarida payg'ambar alayhissalomning boshqa ayollari bo'lmish Sofiya onamiz berib yuborgan taom keltiriladi. Idish ham Oysha onamizning idishlaridan chiroyliroq, taom ham ular tayyorlagan taomdan yaxshiroq bo'ladi. Shunda Oysha onamizni titroq bosib, idishni urib sindiradilar, taom to'kiladi.
Shunda Rasululloh s.a.v. idishning singan bo'laklarini qo'llariga olib, ularni bir-biriga juftlashtirib, to'kilgan taomni unga soladilar va "Onangiz rashk qildilar, sizlar (hech hijolat bo'lmay) taomdan yenglar", deydilar...
(Bu voqea haqida Abu Dovud va boshqalar Anas r.a.dan rivoyat qilishgan)

Bu voqea mazmuni hikoya qilingan hadis meni ko'p ta'sirlantiradi.

Shu voqeani xayolan o'z hayotimda sodir bo'lishini tasavvur qilib ko'raman - xulqimning yomonligidan qarshimda turganning nafaqat sog'ligi, balki hayoti xavf ostida qolgan bo'larmidi... astag'firulloh.

Rasululloh s.a.v naqadar go'zal xulq egasi bo'lganlara...

Iftorlik ziyofati berishdi.
Unga tayyorgarlik, uni o'tkazish, so'ng yig'ishtirish va idishlarni yuvish mehnatlari bilan qattiq charchagan oila ertasiga saharlikka tura olishmadi.

ДОИМО ЯХШИ ГУМОНДА БЎЛИНГ!

Қадимда бир подшоҳ ўтган экан. Бир куни у тунда кўрган тушидан таъсирланиб узоқ ўй
сурибди ва вазирини чақириб:
— Тайёрлан! Саройдан ташқарига чиқамиз, — дебди.
Бир қишлоққа етганларида подшоҳ тушида
кўрган жойни таниб қолди. Атрофда одам кўп, ҳамма ўз иши билан банд. Шундоққина ерда бир одамнинг жасади ётар, ҳеч ким унга эътибор ҳам бермасди. Шунда подшоҳ одамлардан сўради:
— Бу кимнинг жасади, биродарлар? Нега у бундай хорликда ётибди?
— Э, сўраманг, меҳмон! Бу уятсиз бир ароқхўрнинг жасади, — деб жавоб берди
бир одам. У менинг қирқ йиллик қўшним эди. Тан олиш керак, жуда моҳир тақачи
бўлган. Эртадан то қора кечгача тиним билмай ишлар, аммо қаердаки ароқ бўлса, бор-будини бериб бўлса ҳам сотиб оларди. Уйига фоҳишаларни бошлаб келишдан ҳам тоймасди, бугун биттасини, эртасига бошқасини... Агар ишонмасангиз,
бошқалардан ҳам сўранг, марҳумни бирор марта жамоат билан ҳеч ким кўрмаган...
Бир фурсатдан кейин одамлар
тарқалиб кетишди.
— Юринг, шоҳим, биз ҳам кетайлик, — деди вазир.
— Йўқ! — деди подшоҳ. — Мен кўрган тушимнинг ҳикматини ҳали тушуна олганим йўқ. Жасадни олиб кетамиз. Сен ғам ема, уни ювиб, кафанлаб кўмишни ўзим уддалайман.
Фақат ювиш учун жой топсак, кифоя...
Икаласи жасадни кўтариб, нариги қишлоқдаги масжид сари йўл олдилар. Жасадни кафанлар экан, марҳум юзидаги нурни, лабларидаги маъноли табассумни кўриб хаёлларидан: «Бу одам қўшнилари айтганидек ёмон кимсага ўхшамайди-ку» деган ўй ўтди. Барча ишлар битгач, вазир:
— Шоҳим, бу одам тўғрисида янглиш фикр эшитмадикмикин Марҳумнинг яқинлари, бола-чақаларини суриштириш керак шекилли, — деди.
— Тўғри айтасан, — деди подшоҳ. — Сен шу ерда тур, мен унинг уйига бориб келаман.
Подшоҳ сўраб-суриштириб, марҳум яшаган уйни топди.
Эшикни очган маъсумагина аёл шоҳнинг сўзларини диққат билан тинглар экан, мусибатни мардона қаршилашга ҳарчанд уринса-да, кўзидан оққан шашқатор ёшларини тия олмади...
— Менинг эрим ўзи бир олам эди, — деди аёл. Эртадан кечгача тиним билмай ишлаб,
топган пулига уйга ароқ олиб келарди. Кейин буларни ҳамқишлоқларим ичмасин, дея ҳожатхонага тўкарди. Баъзида уйимизга ахлоқи бузуқ аёлларни ҳам етаклаб келарди ва «Мен сизларнинг вақтингизни сотиб олдим-а?» деб сўрарди. Улардан тасдиқ
жавобини олгач, «Энди мана бу ерда ўтириб, тингланглар», дерди. Мен эса уларга имон- эътиқод ҳақида Аллоҳ қодир
қилганича ўргатардим. Эрим қишлоғимиздаги масжидга бормас, ибодат учун қўшни қишлоқдаги масжидга қатнарди. Сабабини сўрасам, «Шундай имомнинг ортида туриб ибодат қилгинки, қулоқ қоққагингда қаршингда Каъбани кўргин», деган эди Одамлар эримнинг
ишларини нотўғри тушунишарди. Бу ҳақда унга кўп айтганман. Бир куни:
— Қўшнилар сиз ҳақингизда ёмон ўйлашяпти, ишқилиб жанозангиз ўртада қолмаса эди, — дедим. Шундан кейин эрим ўзи учун қабр ковлаб қўйди. Мен яна эътироз билдирдим:
— Қабр ковлаш билан иш тугамайди, ахир сизни ким ювиб, ким кафанлайди, ким кўмади? — дедим.
— Хўш-хўш, у нима деди? — шошиб сўради подшоҳ.
— У табассум қилиб, «Ахир Худо бор-ку, хотин. Менинг ўлигим кўчада қолмайди Одамлар бўлмаса, подшоҳ бор!..Менинг жанозамни подшоҳ ўқийди» деди...

Gar Xudo rizqing uchun bo'lsa kafil,
Ertayu-kech nafs yo'lida chopganing nechun kerak?

Gar qolur bo'lsa yig'ib jam qilganing,
Bir tiyin bermay birovga yiqqaning nechun kerak?

Gar Xudo taqdiriga bo'lsa ishonch-u e’tiqod,
Kelganida dard musibat dodu voy nechun kerak?

Gar hidoyat bermasa Alloh taolo bandaga,
Qil ibodat deb urib so'kmoqliging nechun kerak?

Gar odamni o'zida bir zarra vijdon bo'lmasa,
Unga vijdondin nasihat qilmog'ing nechun kerak?

Gar dilingda bo'lmasa Alloh taologa ishonch,
Xo'ja ko'rsinga ibodat qilmog'ing nechun kerak?

O'tdi umr oqibatsiz bemehr do'stlar bilan,
Bu sinovdir Fozilo nolimog'ing nechun kerak?

Fozil qori Sobirov

Алишер Навоийнинг “Маҳбуб-ул-қулуб” асари 18-фаслида ўқитувчилик меҳнати машаққати хусусида шундай дейилади: “Унинг иши одам тугул, ҳатто девнинг ҳам қўлидан келмайди. Бир кучли киши бир ёш болани сақлашга ожизлик қилар эди, у эса бир тўда болага илм ва адаб ўргатади. Лекин шуниси ҳам борки, болалар орасида фаҳми идроки озлари бўлади. Муаллим бу каби ҳолларда юзлаб машаққат чекади. Шу жиҳатдан олганда, болаларда унинг ҳақи кўп, агар шогирд улғайгач, подшоҳлик мартабасига эришса ҳам унга (муаллим)га қуллуқ қилса арзийди”.

Бизлар бўлмасак ҳам жаҳон бўлғуси,
Бизлардан на ном-у нишон бўлғуси,
Аввал-ку йўқ эдик - етмовди халал,
Яна бўлмасак ҳам, ҳамон бўлғуси.

Умар Хайём

"Ўтганингиздан кейин намозга уйғотган кишиларингиз, ширинсўзингиз билан юпанч бўлганларингиз, яширин насиҳат қилганларингиз ёки самимийлик билан боққанларингиз сизни излашади.

Шундай экан, дунёда мусофир каби бўлинг. Ортингизда чиройли излар қолсин!".

Mubashshir Ahmad

Алишер ерда ётган олма пўчоқларини териб олиб, чиқинди идишга ташлаб келгачгина кўзлари намланиб қолган онасини юпата бошлади:
-Йиғламанг ойижон! Озгина қолди, кейин сиз ишламайсиз. Ўзбекча гапирсангиз тушунадиган роботни бошқариб турасиз холос.

У пича жим турди, сўнг яна мовий осмонга тикилиб , ниманидир қидирди. Бояги оппоқ кемага ўхшаган булутчани тополмай кулимсиради:
-Жаннатга кетибсан-а булутжон? Дадамни кўрдингми?
У кўча супурадиган оналарни хурмат қилар эканми?
У...у....
Мен жуда яхши одамнинг боласиман-а, тўгрими?!

Муаззам Иброҳимова

ЯХШИ ОДАМНИНГ БОЛАСИ

Катта кўчани супураётган онасига бир соатдан бери эргашиб юрган болакай анча совуқотган бўлсада миқ этмас, қайтанга қўлидан келганча онаизорга ёрдамлашарди.
Еттига қадам қўйган Алишернинг биттагина орзуси бўлиб -
кўча тозаловчи робот яратиш эди.

-Вееей, унақаси Японияда бор.Даааав-но ихтиро қилишган.

Ўртоги Жасур, ҳар доим шунақа ақллилик қиларди.

-Японларда бўлса нима қилибди? Мен ўзбек тилини тушунадиганини яратаман.

Онасининг ишхонасидагилар хазллашиб, йигитчани "штатсиз ишчимиз" дейишарди. Кўчалар тонг қоронгуси, ёки одамлар селгиган оқшомда супурилар, агар ҳамроҳ бўлмаса, онасини ажиналар қўрқитиши мумкин эди-да.

Чўнтагида ҳар эҳтимолга қарши солинган ўйинчоқ тўппонча бор. Ўқи йўғу, қўрқитса бўлади.
Хов анави узун ариқ раҳида эса тухумдек тошларни тўплаб борарди. Кўприк тагида ёгоч камони ва бир-иккита найзаси ҳам бор.
Хуллас, онаси супурадиган худуднинг ҳамма жойида болакайнинг қурол-аслаҳаларини топса бўларди.

Эх, тезроқ катта бўлиш ва роботни яратиш керак. Онаси яхшигина касал шекилли, аранг сермаётган супургисидан сал семизроқ эди, холос.

У отасини кўрмаган. "даданг ўлган " дейишарди.

Лекин, ўлмагани яхшироқ эди. Балки Соҳибларникига ўхшаган ўз уйлари бўлармиди?

Онаси оқсоқланади. Авваллари унча билинмас, кейинги пайтлар кучайиб, бир томонга йиқилиб кетадигандай оғиб юрябди.
Балки дадаси аллақачон онасини даволатган бўлармиди...

У ҳаёл сурганча чексиз, мовий осмонга тикилди, кемага ўхшаш оппоқ булутга қараб жилмайди ва дилидагиларни тўкди:

-Булутжон, сен жаннатга ҳам бориб турасанми?
Дадамни кўрганмисан? Агар уни учратиб қолсанг, айт:
Мен
ваъда қилган роботимни албатта яратаман. Чунки онам фақат ўзбекча буйруқ берадида...

Булут уни тушунгандай секин суза бошлади.
- Ана...Уреее, гапимни айтгани кетяпсан...

Аммо гапи тугамай, дўп этиб оёғи остига нимадир тушди. У муштидан сал каттароқ, чала ғажилган кўк олма эди.

Алишер атрофга аланглади ва икки қадам нарида тўхтаган басавлат машинани кўрди. Ундан
ўзи қурам бола ва яна бир киши тушди.
Алишер олма пўчоқ айнан шу машина ойнасидан отилганини тушунди. Шарт ўрнидан туриб, машина олдига югуриб борди ва боланинг йўлини тўсди:
- Олма пўчогини сен отдингми? Онам супуриб қўйганди, сен эса....Қани, ташлаганингни ердан олчи!

Беодоб бола экан. У кескин бош чайқади ва бўралаб сўкинди.
Уни ёнида илжайиб турган дадаси шекилли, ўғлини тергаб қўйиш ўрнига пўчоқни олишни буюрган мишиқига қараб бурнини жийирди. Кейин атайин машинадан яна бир олмани олиб, катта -катта тишлаб, ўзагини намоишкорона ерга отди:
-Онанг шу иши учун ойлик олади. Унга жонинг ачиса ёрдам бер!

-Сиз, сиз...ёмон дада экансиз!

Боланинг гаплари бўғзида қолиб, сўлақмондай эркак уни ёқасига ёпишди.
- Нима дединг, тирранча?

Узоқдан буни кўриб қолган онаизор, супургисини улоқтириб ёрдамга отилди. Боласини эркакнинг қўлидан ажратар экан, зўравоннинг кўзларига бир қарадию, қотиб қолди.
Эркак ҳам шалвираб қолганди.

-Сен?

Кейин хозиргина пийпалаб ташламоқчи бўлган йигитчага тикилиб, унинг қош-кўзларини ўз ўғлиники билан солиштирди ва ранги бўзариб кетди:
-Сарвиноз, бу сени ўғлинг...мен, мени ўғлимми...

Аммо охиригача гапира олмади.
Аёл кескин бош чайқади.

Рўпарасида турган одамни бир вақтлар еру -кўкка ишонмасди. У ҳам Сарвинозни қаттиқ севган, сал оқсашини ҳам инобатга олмай, уйланганди.
Тўйларидан кейин эса " ўзига ўхшаган чўлоқ туғмай, йўқот!" деяверган онасининг гапига кириб осонликча ажрашган ва дархол бошқасига уйланган эди.

У кўз очиб кўрган хотини ўғил туққанини эшитган, ўзидай майиб бўлса керак , деган гумонда бирор марта хабар олмаганди.
Шу сабаб .Алишерга "даданг ўлган" дейишарди.

Ота тўрт муччаси соғ, энг муҳими эса тантиқ, эркатой болаларининг тамоман акси бўлган зурриёдига қараб чуқур хўрсинди.