KALTAKESAKNI NIMA UCHUN O‘LDIRISH KERAK?
❓663-SAVOL: Kaltakesakni nima uchun o‘ldirish kerak?
💬 JAVOB: Bismillahir Rohmanir Rohim. Omir ibn Sa’d otasidan rivoyat qilishicha,
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kaltakesakni o‘ldirishga buyurganlar va uni “fosiqcha” deb nomlaganlar” (Imom Muslim rivoyati).
Shuningdek, Ibn Mojada rivoyat qilinishicha,
“U bir kuni Oisha roziyallohu anhoning uyiga kiradi va uyning bir burchagida turgan nayzaga ko‘zi tushib: “Ey mo‘minlarning onasi, buni nima qilasiz?” – deya nayzaga ishora qiladi.
- “Biz u bilan kaltakesaklarni o‘ldiramiz. Chunki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning aytishlaricha, Ibrohim alayhissalom o‘tga tashlanganlarida o‘tni o‘chirishga harakat qilmagan yer yuzida biron-bir jonzot qolmagan, faqat kaltakesakgina Ibrohim tashlangan o‘t o‘chmasin deb olovni puflab turgan ekan. Shuning uchun Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallam uni o‘ldirishga buyurganlar” – deb javob beradi Oysha roziyallohu anho”. “Tarixi Ibn Najjor” asarida Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
“Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitdim: “Kim kaltakesakni o‘ldirsa Alloh uning yettita xatosini o‘chiradi”.
Imom Navaviy shunday deydi: “Odamlar kaltakesaklarning zararli hasharotlar ekaniga ittifoq qilganlar” (“Sharhi Muslim, 14\ 236).
Hofiz Ibn Hajar shunday deydi: “Hakimlarning aytishicha, kaltakesak kar bo‘ladi. U za’faron bor joyga kirmaydi. Shuningdek, kaltakesak urg‘ochisini og‘zi vositasida urchitadi va tuxum qo‘yadi…” (Fathul Boriy, 6\ 395).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kaltakesakni “fosiqcha” deb nomladilar. Negaki, “fisq” so‘zi aslida “itoatsiz, buzg‘unchi” kabi ma’nolarni anglatadi. Kaltakesak insonga ortiqcha zarar va ozor berishi bilan boshqa aksar hasharotlardan farq qilgani bois shunday nomlandi. Ibrohim alayhissalomga o‘t puflashining o‘zi uning qanchalik zararli ekaniga yorqin dalildir. Undan tashqari kaltakesak xunuk va tasqara ko‘rinishi, yoqimsiz ovozi va tuxumining sassiqligi bilan ham insonga ozor beradi. Mazkur sabablarga ko‘ra uni haramda (Makka va Madinada) va haramdan tashqarida ham o‘ldirish joizdir. Hattoki bu hukmda biror jonzotni o‘ldirish tugul, hurkitishga ham haqi bo‘lmagan ehromda bo‘lgan kishi ham barobardir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
YouTube |
Instagram |
Facebook |
Ummalife🔗 Ulashing: @fatvouzlotin