Jeymz Bond nonushtasi.Mukammal nonushta qanday bo’lishi kerak, bilasizmi?
Jeymz Bond kinosini ko’pchilik ko’rgan. Kino bo’lib chiqishidan oldin, u avval kitob bo’lib yozilganini ham ko’pchilik bilsa kerak. Bir nechta qismlardan iborat kitoblarni angliyalik Yan Flemming ikkinchi jahon urushidan keyin yozadi. Men bu kitoblarni 2013 va 2014-yillar oralig’ida o’qigan edim. Aytgancha, bu kitoblarni o’qishni umuman maslahat bermiman. Xullas, 1953-yilda Flemming Jeymz Bondning (to’qima obraz) navbatdagi qismini yozayotganida nonushtasi haqida aytib, o’z xalqiga bunday maslahat beradi:
“Uchta tuxumni chaqib, idishda aralashtirasiz. Ikki osh qoshiq sariyog‘ni kichikroq tovada eritib, unga tuxumlarni qo’shib juda past haroratda davomiy aralashtirib pishirishni boshlaysiz. Tuxum pishishiga oz qolganda, issiq tovadan olasiz-da unga yana bir osh qoshiq sariyog’ qo’shib 30 soniya davomida qattiq aralashtirishda davom etasiz. Tayyor bo’lgan taomga maydalangan ko’katlarni qo’shib issiq sariyog’li tost (isitilgan non)ni ustiga qo’yasizda nonushtadan bahra olib iste’mol qilasiz.”
Nonushtaga oqsilga boy tuxum va tuxumli taomlar iste’mol qilish yoki sut va sutli taomlarni kiritish eng maqbul yo’l, deb aytiladi. Siz esa, “hamma topganini yeydi-da”, deyishingiz mumkin. Bu gapingiz to’g’ri. Lekin boshqa millatlar o’z xalqini yomon ovqatlardan ogohlantirayotganida, kitoblarida, kinolarida va jurnallarida odamni tetik, ishchan qiladigan va uzoqroq umr ko’rishiga sabab bo’ladigan yeguliklarga tinmay targ’ib qilayotganida, nega biz jim turishimiz kerak?
Men “idealdagi nonushta”ni bilmayman. Menimcha, buni hech kim bilmaydi. Lekin men sizni o’zbek xalqini uzoq yashamay, 60-65 yoshida yurak muammosi bilan o’lib ketishiga sabab bo’layotgan narsadan ogoh qilmoqchiman. Bu – sariyog’.
O’zbek oilalarining ko’pi kunini sariyog’ iste’moli bilan boshlaydi. Uzoq yashamay ko’pini yuziga dog’ tushadi, yuzi qorayadi (qon yaxshi aylanmayotganidan dalolat), qorin soladi, hansirab qolishni boshlaydi, va qon tomirlariga xolesterin (yomon yog’) moddasi to’lib qolishidan boshqa xalqlar uchun o’rta yosh bo’lgan yoshida, ya’ni 60-65 yoshida “yuragi to’xtab qolipti”, degan tamg’a bilan hayotdan ko’z yumadi.
Siz aytishingiz mumkin, “unda nonushtaga nimani yeymiz?” Men aytaman, kam yeb hech kim o’lmagan. Ko’p yeyish o’limga sabab bo’lgan. Sariyog’ni kunlik taomingizdan chiqarib tashlasangiz, och qolasiz, degani emas. Non bilan choyni ichib ketsangiz ham yashayverasiz. Lekin sariyog’ bilan ko’pga bormaysiz.
Endi sariyog’, deganda qaysi sariyog’ni nazarda tutayotganimni ham aytib qo’yay. Gap sariq rang berilgan, o’ta zararli va tanaga kirsa chiqishni xohlamaydigan aslida sariq emas, balki oq yog’ haqida. Bu deyarli hamma do’konda sotiladigan sariyog’.
“Kuvi bilan pishilgan” sariyog’ juda foyda. Do’kondan oladiganingiz o’ta zarar. Nonvoydan oladigan noningizga qo’shiladigan “margarin” ham o’ta zarar va sizni ko’p sog’lom yashatmaydi. “Kuvi bilan pishilgan” sariyog’ esa sizga quvvat berib, uzoq umr ko’rishingizga yordam beradi.
Agar mendan so’rasangiz, do’kondan umuman sariyog’ olmang va hech qanday taomingizga, hatto somsaga ham, sariyog’ qo’shmang va ko’chada qo’shilgan taomlarni iste’mol qilmang, degan bo’lar edim. Onalarimiz “kuvi bilan pishgan” sariyog’dan esa ko’proq qo’shing, degan bo’lar edim… Kunni toza taomdan boshlang va o’zbek xalqini saqlang.
Ixtiyor,
Avstraliya.
- 29. VIII. 2024.
☑
@ixtiyor_avstraliya