Kitoblarda(n)..📚

Bir narsa ayonki, erkin matbuot va yangi kommunikatsiya texnologiyalari inklyuziv institutlar uchun kurashayotgan kishilarni xabardor qilish va ularning talablariyu xatti-harakatlarini muvofiqlashtirish orqali qisman yordam berishi mumkin. Bu yordam tom maʼnodagi oʻzgarishga olib kelishi uchun jamiyatning keng qatlamlari siyosiy reforma yoʻlida harakatga kelishi va uyushishi lozim. Va albatta, bu harakat diniy mansublikka koʻra yoki ekstraktiv institutlar jilovini qoʻlga olish uchun boʻlmasdan, ekstraktiv institutlarni inklyuziv institutlarga aylantirish maqsadida amalga oshirilishi kerak. Bu jarayon boshlanishi, kelgusida huquqlarning kengayishi va oxir-oqibat davomli siyosiy islohotlar uchun eshiklar ochilishi esa turfa xil misollarda koʻrganimizdek, iqtisodiy va siyosiy institutlar boʻyicha tarixiy tajribaga, ahamiyat kasb etadigan turli-tuman mayda farqlarga va tarixning kutilmagan shartli burilishlariga bogʻliq.

👾 Kitob juda oddiy savolga javob berish ustiga qurilgandek tuyildi menga. "Mamlakatlarning tanazzulga uchrashida asosiy omil nima?" -degan. Shu bilan birga bu savolga aniq misollar orqali javob berib ketilgan. Nimaga chegaradosh bo'lgan ba'zi davlatlar ikki xil turmush tarzida, sharoitlarda, farqli davlat tizimlarida yashashadi? Nega ularning birida yashash ko'pchilik boshqasida yashayotganlar uchun orzu? Nahotki, rivojlangan mamlakatlarning muvaffaqiyatiga sabab ularning geografik o'rni, yerusti va yerosti boyliklari yoki ularni boshqarayotgan davlat rahbarlarni super qobilyat egalari ekanligida bo'lsa?

🔥 Aslo unday emasligi aynan mana shu kitob sizga tushuntiradi. Chunki, hozirgi mavjud voqealiklardan kelib chiqib, hamda bir qancha statistikalar orqali ma'lum bo'lgan turli sohalardagi mamlakatlarning yetakchilik o'rinlarini asosiy omili ularning siyosiy boshqariluv shaklida. Shunday siyosiy institutlarning to'g'ri ishlashi mamlakatni bir necha o'n baravar yaxshi iqtisodiy farovonlikka olib borishi mumkin.


⚪️ Nobel mukufoti sovrindorlari bu kitob orqali boy va qambag'al mamlakatlardagi bitta umumiy farq sabab ular ikkiga bo'linganligi isbotlashga harakat qiladi. Ular bir necha yillik tarjibalarga asoslanib, tarixiy voqealiklardan ham misollar keltirib, bu jarayonni o'quvchiga yaxshiroq yetkazishgan. Ayniqsa, kitobning oxirgi ikki bobi juda ko'p yangiliklarni taqdim qiladi. O'zim shu ikki bobni sevib o'qidim. Mualliflarimiz aynan mamlakatlar tanazzuliga sabab deb quyidagi fikrlarni ham yozib ketishgan :

Mamlakatlar iqtisodiy tanazzulga ekstraktiv institutlar tufayli yuz tutadi. Bu institutlar qashshok mamlakatlarni qashshoqlikda ushlab turadi va ularning iqtisodiy taraqqiyot yoʻliga chiqib olishlariga xalal beradi. Bugungi kunda buning haqligini Afrikadagi Zimbabve va Syerra-Leone, Janubiy Amerikadagi Kolumbiya va Argentina, Osiyodagi Shimoliy Koreya va Oʻzbekiston hamda Yaqin Sharqdagi Misr misolida koʻrish mumkin. Bu mamlakatlar oʻrtasida sezilarli tafovutlar mavjud. Ayrimlari tropik mintaqadan boʻlsa, boshqalari moʻtadil iqlimli oʻlkalar. Ayrimlari Britaniyaning, baʼzilari esa Yaponiya, Ispaniya yoki Rossiyaning mustamlakasi boʻlishgan. Ularning tarixi, tili va madaniyati bir-biridan butunlay farq qiladi. Ularning hammasini bogʻlab turadigan umumiy jihat esa ekstraktiv institutlar hisoblanadi. Bu mamlakatlarning barchasida institutlarning ildizi iqtisodiy institutlarni jamiyatning aksariyat aʼzolari hisobiga oʻzlariga boylik orttirish va hokimiyatni saqlab turishga moslab kurgan elitaga borib taqaladi.

Dunyoni yaxshiroq tushunishingiz uchun zarur kitoblardan biri. ✅

#taqriz #review

@booktional

Tarjima qilinayotgan kitoblar saviyasiz bo'lsa, unda o'zbek kitobxonlari nima o'qisin???

Darhaqiqat, bugungi kunda kitobxonlikni endi boshlagan yoki endi boshlamoqchi bo'lganlar soni ko'paymoqda. Bu quvonarli. Bo'linishlar va qarama-qarshi fikrlar bahsi ham yakuniga yetay demayapti. Kitob tavsiya qilish bu did masalasi. Kimgadir yoqqan kitob, boshqa insonga yoqmasligi tabiiy. Kimdir yig'lab o'qigan kitob esa, boshqasi uchun tushunarsiz.

Yaqinda shu masalada "Akademnashr" rahbari Sanjar Nazar yaxshi fikr bildirgandilar. O'zbek sigmentida kitobga endi kirib kelganlar uchun yaxshi yo'l-yo'riqlar ko'rsatadigan platforma yo'q. Cheklangan miqdordagi bookblogging bilan kitobxonlar faqat bir doira atrofida aylanaverishlari mumkin. Ular trenddagi kitoblarni o'qishni kanda qilishmaydi, tanlovlar, mashhurroq booklog tavsiyasiga amal qilishlari tabiiy. Bundan manfaatdor nashriyotlar ham yo'q emas. Bunday bir tomonlama targ'ibot sababli asl adabiyot namunalari bir chetda qolib ketaveradimi?!

Haqqatan, bir platforma bo'lsa va u yerda kitoblar haqida haqiqiy adabiyotshunos prafessionallardan tortib oddiy havaskorning ham o'z fikrlari jamlangan, boshqalar unga qo'shimcha qilgan bo'lsa, qandoq soz bo'lur edi. "Akademnash" o'zining "YOKI" loyihasida shunday maqsadni oldiga qo'ygandi, noma'lum sabablarga ko'ra loyiha jimib ketdi. Biroq shunday platforma bo'lsa, kitobxonlar albatta kamroq adashishgan, haqiqiy adabiyot chashmasidan qonib ichishgan bo'lar edilar. (qo'shnirnoq ichidagi faqat turk tarjimalarga ko'ngil berishmasdi, balki)

Biroq ayni vaqtda mavjud yechim ham yo'q emas. Agarda qanday kitobni o'qishini bilmayotgan bo'lsangiz, Nazar Eshonqulning "Kitob bandasi" kitobini varaqlab ko'ring. Bu kitobni o'qib bo'lganingizdan keyin, ishonamanki, sizda bir-biridan yaxshi o'qishni xohlagan kitoblar ro'yxati shakllanadi. Siz haqiqiy badiiy asarlarning sodda va mahoratli ta'rifi bilan tanishasiz. Bundan tashqari "Kitob haqida kitob" nomli kitobni ham o'qib chiqsangiz, sizda "qaysi kitobni o'qiy" degan savolga javob topiladi.

Shunday kitoblar sirasi yana bittaga ko'paymoqda. Bookbloger Ilhom Salimovning "Zulfiqor" nomli kitobini ham aynan yuqorida aytilganidek kitoblar haqidagi taqrizlaridan iborat bir jamlanma deb aytishmoqda. Bunday kitoblar biz uchun juda muhim. Aytib o'tganimdek o'qishli kitoblar maydoni hali bo'sh. Kitobxonlar hali ancha yosh va ularga to'g'ri kitoblar kerak. Shu sababli bunday kitoblarning ko'paygani bizni faqat xursand qiladi.

#useful

@booktional