Bobil Kutubxonasi

Kecha feysbukda kimdir shunday post qo'yibdi:

- Ishimni bitirmadingiz. Erkakmisiz o'zi?
- Men bu yerda erkak bo'lganim uchun emas, mas'ul xodim bo'lganim uchun o'tiribman.

Aynan shunday bo'lmasa ham shunga yaqin yozilgandi. Va, bu post ostida meni juda yaxshi taniydigan bir kishi 'Mirzohid bu sizbop mavzu ekan' debdi.

Postni o'qigach, bu yil meni ancha o'ylantirgan bir kitobni esladim. 'Ashyolarning Patriarxiyasi'. Kitobda muallif Rebekka Endler dunyo nima uchun ayollarga mos emasligi va nima uchun asosiy boshqaruv tizimlaridan tortib eng mayda tizimlargacha erkaklarga moslab yaratilganini tadqiq qiladi.
Bir qo'shiqda James Brown ham bekorga 'It's a Man's World' demaydi.

Chindan, hamma narsani bir chetga surib qo'ygan taqdirimizda ham davlat idoralaridagi jinsiy bosim hammamizga ma'lum emasmi? Yo savolni boshqacha beraylik: Davlat bir mansab uchun muayyan talablar ishlab chiqayotgan payt bu talablarni erkaklarga moslab yaratadimi yo ayollarga? Ya'ni, u kasbning yoniga tug'ruq ta'tili, bola puli kabilarnigina qo'shish u kasbning ayollarga ham xuddi erkaklardagidek bemalol mos kelishini bildirmaydi.
Biz jinsiyatsiz jamiyat deganda aynan mana shu, jamoaviy ongdagi universal gender normlarini yaratishni nazarda tutgandik. Ongimizdan jinsiyat degan farq butkul o'chgan paytdagina qarshimizda bizga xizmat ko'rsatuvchi davlat xodimini erkak yo ayol emas, balki faqat davlat xodimi sifatida qabul qilamiz. Shunda agar erkak bo'lsak bu odamni aka qilib olmaymiz yo ayolga yomon nazar bilan/mensimay qaramaymiz. Jinsiy tenglik ham shu, jinsiy ko'rlikdan boshlanadi.

Postda tilga olingan xodim ham menimcha aynan shu, jinsiy normlarning sun'iy qafasidan bo'g'ilib ketgan. Erkaklik, 'erkakmisiz' degan oddiy ammo kamsituvchi savol zarbidan bemalol sinib ketadigan mo'rt erkaklik (fragile masculinity) o'z o'zidan individda tajovuzkorlikni qo'zg'atib, jamiyatdagi boshqa zayif guruhlar (precarious lives) ustidagi despotik hukmronligini battar ikklyuzlamachi holga keltiradi.

Gender shunday narsa... Gender normariga bog'liq husumat/prejudice yiqilsa, xuddi gender tushunchasining o'zi yiqiladigandek tuyuladi bizga. Chunki, biz ayol va erkakni biologik jinsiyatidan ko'ra jamiyat tomonidan ularga singdirilgan rollari ya'ni gernder konseptlari orqali ko'radigan bo'lib qolganmiz. Vaholanki, jamiyat zo'rovonligidan voz kechib, har bir gender vakilining o'z shaxsiyatini mustaqil yaratishi shartligini tan olgan paytimizgina biz istagan tenglik ro'y berishi mumkin.

Qachonlardir qirolliklar ham mangu deb o'ylanardi. Lekin, bari quladi, imperiyalar parchalandi, o'nlab ulus-davlatlar yuzaga keldi va kapitalizm boshlandi. Bugun, masalan dunyoning oxirini tasavvur qilish kapitalizmning oxirini tasavvur qilishdan ko'ra osonroq. Xuddi shu yo'sinda bugungi gender normlari ham voz kechilmas, o'ta mustahkamdek ko'rinadi. Patriarxal tuzum metin qal'adek barhayot tuyuladi. Ammo, hamma narsaning oxiri bor. Normlar yiqiladi. Normlar yiqilishga majbur.

@bobil_kutubxonasi

Advanced English va Tarjima Darslariga Taklif Qilamiz. Darslar uch oy, haftada ikki kun davom etadi. Advanced English darslariga qo'shilish uchun kamida B1 darajasiga ega bo'lishingiz kerak. Tarjima darslarida esa yo ingliz yo turk tilini bilishingiz talab qilinadi.

Advanced English Darsi:

Haftaning birinchi darsida bir hikoya o'qiladi. Hikoya darsda inglizcha muzokara orqali tahlil qilinadi. Haftaning ikkinchi darsida esa o'quvchilardan bu hikoyaga inglizcha taqriz yozish talab qilinadi. Keyin esa taqrizlar yana ingliz tilida og'zaki tahlil qilinadi. Shu yo'sin o'quvchilar Reading/Listening/Writing/Speaking ko'nikmalarini shakllantirishlari mumkin.

Advanced English darslari sizni IELTS yo CEFR kabi imtihonlar uchun emas, balki ingliz tilida kitoblarni erkin o'qiy olish, yozma va og'zaki inglizcha fikr bildirish uchun tayyorlaydi. Shu bois Advanced English darslari filologiya fakulteti talabalari, bo'lajak tarjimonlar va inglizchani turli imtihonlar emas, balki o'z rivojlanishi uchun o'rganmoqchi bo'lgan o'quvchilarga mo'ljallangan.

Tarjima darslarida asosan badiiy tarjima metodlari, tarjima uchun asar va nashriyot tanlash, mualliflik huquqlari bilan ishlash kabi ko'nikmalar o'rgatiladi.

Advanced English darsi narxi: 300.000 so'm
Tarjima darsi narxi: 300.000 so'm

Ham tarjima, ham Advanced English darslarini birga olmoqchi bo'lganlar umumiy 500.000 so'm to'lov qillishlari mumkin.

Narxlar oylik to'lov uchun ko'zda tutilgan. Darslar Telegramda ovozli suhbat tarzida bo'ladi.
Darslar 20-yanvardan boshlanadi.
Qabul: 15-yanvargacha.

Murojaat uchun: @willemesque

@bobil_kutubxonasi

Darsda talabalarga kino ko’rsatayotgandim. O’tqazib-o’tqazib. Bilmay 18+ sahnasiga kelib qolibman. Sovuqqon tutdim o’zimni.
Bolalar ham dars bu, deb hotirjam tomosha qilishdi. Men ham buyoqda hamma o’n sakkizdan o’tgan, deb indamadim.
Hech kim hingirlamadi, hech kim bir biriga qarab jinnicha harakat qilmadi. Adabiyot bu. Hamma narsani kutish mumkin.

O’zbekistonda bo’lsa, katta ehtimol bilan haydashardi. 💀

Bu tanlov bo'yicha 5-6 ta matn keldi.

Endi, boshidan aytib qo'yaqolay... O'rtoqlar, men fakultetda assistent sifatida har hafta o'rtacha ikki yuz talabaning esse-vazifalarini o'qib, baholayman. Bu tepadagi savollar biz beradigan vazifalardan uncha farq qilmaydi. Va, bu baholash jarayonida ishoning, sun'iy intellektda yozilgan matnning hidini besh kilometrdan olaman.)) Avvaliga Turnitin kabi plagiarizmga qarshi serverlar ishlatardik sun'iy intellektni aniqlash uchun. Hozir uning ham keragi qolmadi. Shundoq robot va inson yozgan matnlar orasidagi farqni bilib turamiz. Bizning bu bilishimizni bilmagan talabalar esa ancha sharmanda bo'ldi, ofis soatlarimizda eshigimizga yopishib olishdi...

Eng yomoni, tanlovga topshirilgan matnlar ham aksar ChatGPT'da yozilgan. Kamiga o'zbekcha. Bu juda kulgili holat. Yozgan matningizdagi so'zlarni o'zingiz tushunmaysiz. Ontologiya bilan antologiya orasidagi farq so'ralsa, dovdirab qolishingiz aniq. Yetmagandek, sun'iy intellektni o'zbekcha ishlatib yotibsiz. Rasvo yozadi. 😅
Hech bo'lmasa inglizcha yozdirib, keyin o'zbekchaga o'zinglar tarjima qilishinglarni maslahat berardimu... Nima tarjima qilayotganingizni bilmasligingiz aniq.
Buni albatta hammaga tekkizib aytmayapman. Gap egasini topadi.

Keling, sizga biroz yordam beray. Quyidagi atama va manbalar bilan tanishib chiqsangiz, savollarni tushunishingiz osonlashadi. Hatto ChatGPT dan yordam olishingiz ham mumkin. Lekin, fikr o'zingizniki bo'lsin.

Atamalar:
1. Epistomology
2. Phenomenology
3. Onthology
4. Psychoanalysis
5. Schizo-analysis
6. Anarchy
7. Carnavalesque
8. Dionysian-Appolonian Perspectives

Manbalar:
1. Michel Foucault
2. Lacan
3. K. G. Jung
4. Melanie Klein
5. Robert Nozick
6. Wendy Brown
7. Judith Butler
8. Maurice Merlau Ponty
9. Jacques Derrida
10. Mikhail Bakhtin

Omad tilayman.

@bobil_kutubxonasi

Endi sizda Falsafa va Tanqidiy Nazariya bo'yicha bosh qotirish orqali Kindle Paperwhite jihozini yutib olish imkoni bor. Quyidagi savollardan birini tanlab, mingta so'zdan oshmagan esse yozing va matningizni @bobilstore_bot ga jo'nating.

Savollar:

1. Shaxs mahramiyatining yaralishida siyosiy omillar qanchalik muhim? Shaxsiylik siyosiymi?

2. "Men" va himoya mexanizmlari orasidagi bo'shliqda jamoaviy ongsizlik qanchalik ko'zga tashlanadi?

3. Lakan “ayol yo’q” deydi va Monique Wittig “ayol bevosita erkakning muayyan ehtiyojlari hosilasida jamiyat normlari tomonidan yaratilgan konseptdir” deydi. Unda, ayol qayerda?


Bu savollarga Google'dan yo boshqa manbalardan javob topishingiz qiyin, chunki shaxsiy fikr va tahlil qobiliyatini talab qiladi. Qobiliyatingizni ko'rsatsangiz bas, hech qaysi javob to'g'ri yo noto'g'riga ajratilmaydi. Shunchaki, matnda berilgan javobni qo!llab-quvvatlovchi nazariy dalillar, tez-antitez-sintez va puxta metodlar ishlatilishi kerak.

Yosh chegaralanmagan.

Muddat: 15-fevral

@bobil_kutubxonasi

Baxtinning karnavalesk nazariyasi haqida gaplashyapmiz hozir Roman darsida.
Mixail Baxtinga ko’ra, o’rta asrlardagi Yevropada o’tkaziluvchi karnavallar sinfiy qonunlarni butkul yo’q qilardi. Karnavalda shahar aholisi turli qiyofalarga kirishadi, boy va kambag’al, xoja va qul, erkak va ayol kabi kategoriyalar yo’q bo’ladi. Yuzingizda niqob bo’lgani uchun hamma narsa qilishingiz mumkin. Bunda, deydi Baxtin, jamiyatdagi qoidasiz atmosferada inson qanchalik vahshiy bo’lishi mumkinligini ko’ramiz.
Jinsiy buzuqliklar, tajovuzlar, har xil nafs illatlari… Hech qaysisi uyat sanalmaydi.
Talabalarga shunday savol berdim: bunday sarxush ve aqldan ozgan izdihomda siz nima qilgan bo’lardingiz?
Hammaning javobi juda odobli edi.
Menimcha, siz ham javob bersangiz, shunday bo’ladi. Lekin, bu Baxtin mavzusiga yana qaytamanl

Balki g'alati tuyular, lekin bu yil men uchun non-fiction yili bo'ldi. Shundoq ham tarjima, beriladigan va olinadigan darslar sabab yetarlicha adabiy asar o'qirdim, ulardan biroz dam olish uchun ham nobadiiy asarlarga sho'ng'idim.

2024-yili menga eng ko'p yoqqan ba'zi non-fiction asarlar:

1. Frederic Gros - Marcher, une philosophie (inglizcha va fransuzcha qiyosiy mutolaa)
2. Anthony Storr - Human Destructiveness: The roots of genocide and human cruelty
3. Engin Geçtan - İnsan Olmak
4. Edward Hallett Carr -Nationalism And After
5. Brian Dillon - Feeling and nonfiction
6. George Saunders - A Swim In A Pond Of The Rain (Adabiyot bo'yicha darsga kiradigan tajribasiz, yosh filologlarga chin dildan tavsiya qilaman. Menga juda katta foydasi tegdi. Ayniqsa, siz bilganu qarshingizdagilar bilmagan murakkab tushunchani qanday tahlil orqali singdirishingizni zo'r o'rgatadi.)
7. Renata Saleci - On Anxiety
8. Daryush Shayegan - Le Regard Mutile (inglizcha-fransuzcha qiyosiy mutolaa)
9. Michel Foucault - La grande etrangere: A propos de litterature (inglizcha-fransuzcha qiyosiy mutolaa)
10. Rene Girard - Dostoievski, du double a l'unite (inglizcha-fransuzcha qiyosiy mutolaa)
11. Benedict Anderson - Imaginary Communities
12. Gregory Jusdanis - Belated Modernity and Aesthetic Culture
13. Michael Foley - The Age of Absurdity
14. Mehmet Rifat - Marcel Proust ya da Bir Roman Yaratmak
15. Farxiyor - Metahikoyalar
16. Nazar Eshonqul - Kitob Bandasi


Kitoblar ro'yxatidan balki sezgandirsiz, bu yil asosiy qiziqish soham millat, millatchilik va mafkuraviy siyosat. Sababi, o'tgan yili asosan mustamlaka va u yaratgan ta'sirlar ustida ishlagandim. Bu yil esa endi milliy tushuncha haqida o'rganib, mustamlaka bo'yicha bilganlarimni u bilan omuxtaladim. Kelasi yil esa anarxiya, davlatning mafkuraviy tizimi va siyosiy normlar orqali kundalik madaniyat hamda milliy shaxsiyat yaralishi bo'yicha tadqiqot qilmoqchiman.
Bu yil negdir xayolim chalkash. Millatchilik haqida har xil fikrlarni o'qigach, rosti o'z ovozimni yo'qotay dedim. Milliy tushuncha kerakmi o'zi? Milliy birdamlik chindan biz o'ylagandek o'zligimizning bir qismimi yo davlatning mafkuraviy qafasi ichida qurilgan boshqaruv tizimi? Bir odamning o'zbekligi va boshqa odamning rusligi orasidagi tafovut aynan qay vaziyatda dushmanlikka aylanadi? Bu tafovut qanchalik elitist madaniy metaga aylanmasin, ostida qanday instinkt, yovvoyi refleks va boshqa ibtidoiy lokomotiv bor?
Shularni o'rgansam... Balki, o'zim ko'zlab yurgan muayyan nazariyaga erisharman. Post-kolonial/mustamlakadan keyingi xalqlar, xususan o'zbeklarda, o'zbek adabiyotida yozuvchining qalamidan qay darajada davlat isi kelishini aniqlamoqchiman. Shu tarzda, filologik tadqiqotlar davom etaveradi...

Mirzohid

@bobil_kutubxonasi

2024-yil o’qib yoqtirgan kitoblaringizni ulasholasizmi?

Benedikt Andersonga ko’ra, xoh milliy xoh irqiy, shaxsiyatning har qanday turi to’qima, xayoliydir.
Buni shunday tushunaylik: oramizda hech kim o’zini toza o’zbek, tomirida faqat turkiy qoni oqadigan odam deyolmaydi. Lekin, o’zbeklikni himoya qilamiz. Millat etnik-genetik emas, balki mafkuraviy konseptdir.
Shu bilan birga, masalan Judit Batler ham jinsiyatni “performativ” deb ataydi. Biz erkaklik yo ayollik deb ataydigan, turli chegaralar orasiga siqishtirgan shaxsiyat normlari ko’pincha biologik emas, ijtimoiy bo’ladi.
Bu xayoliy shaxsiyatlar ko’pincha, Fukoga o’tadigan bo’lsak, qudrat kimning qo’lida bo’lsa, o’sha kishi tomonidan yaratiladi.
Marksist taraflama qaraylik, bizning sharoitda kuch kapitalizmdadir. Shaxsiyatimizni asosan iqtisodiy sinfimiz belgilaydi. Ammo, siyosiy jihatdan milliy tushunchaning yaralishiga e’tibor qaratadigan bo’lsak, xalq davlatni emas, davlat xalqni yaratganini ko’ramiz.
O’zbekistondan avval ham o’zbeklar bor edi, ammo O’zbekiston nomli davlatdan so’ng bu xalq jipslashib, yarala oldi. Muhammad Yusuf “Xalq bo’l elim”, deganida aslan xalqning emas, davlatning mafkuraviy kuchini himoya qilayotgandi.
Bugun modomiki biz o’zbek milliy o’zligi ichida yaratilgan illatlar, deylik poraxo’rlik, ikkiyuzlamachilik, jinsiy ayirmachilik kabi odatlarni yo’q qilmoqchi ekanmiz, demak ahloq yo jamiyatni emas, balki davlatning o’zini tubdan o’zgartirish kerak. Bori shu.
Davlatning mavjudiyati shaxsning mavjudiyatini belgilaydi. Hammamiz qudratga qulmiz, ammo qudratning shaklini o’zgartirish mumkin.

Mirzohid

@bobil_kutubxonasi

Chindan ayollarga oid butun huquqlar feminizm ostida to'plangan va feminizmga qarshi chiqish ayollarning yashash huquqiga qarshi chiqish bilan barobarmi?
Bu savolni kanal kuzatuvchilaridan biri bergandi. Va, haqli o'laroq, feminizmga qarshi chiqmay turib uning ba'zi mezonlarini o'zbek oila normalariga moslolmaymizmi?
Bu savolga shunday savol bilan javob berish mumkin: Qaysi oila normasi?
Normalar mamlakat, millat, din, irq yo hatto viloyat emas, balki oiladan oilaga ham o'zgarishi mumkin yo aniq. Deylik, sizning oilangizdagi gender normlariga binoan qizlar universitetda o'qib, o'qishlari bitgach turmushga chiqishlari normdir. Qo'shningiz esa qizini o'n sakkizga to'lgan zahoti erga bervorishi oddiy holdir. Bu juda o'zgaruvchan holat. Oila qurishdan to qo'yingki ovqatda kimning kosasiga ko'proq go'sht solinishiga qadar bari uydan uyga o'zgaradi. Bir uydagi shikoyat sababi boshqa uyda shukronalik yoki orzu bo'lishi mumkin. Bunga sabab oilaning avvalo iqtisodiy, diniy, sinfiy va tarixiy tutumi sanaladi.
Bu o'zgaruvchanlikda feminizm qanday ishlaydi? Masalan xo'p, sizning oilangizda qizlarga ta'lim olish huquqi berilsa, yana qanday qilib ularni feministik muhitda yetuk shaxs sifatida shakllantirish mumkin?
Shuni unutmaylik, feminizm din emas. U buzib bo'lmaydigan darajada qomusiy qoidalarni o'z ichiga olmaydi. Genderning o'zi shunchalik farq qilsa, demak feministik qarash ham ayoldan ayolga farq qiladi. Bir ayol ta'lim olishni yo universitetda o'qimay hunar o'rganishni istayotgan bo'lsa, unga oilasi imkon yaratolmagan taqdirda ham hech yo'q g'ov bo'lmasligi kerak. Bir ayol diniy qonunlar sabab o'z kiyim tarzini o'zgartirmoqchi bo'lganida unga halal berish bevosita uning shaxsiy mahramiyatiga hurmatsizlik sifatida qaralishi zarur. Ya'ni, feminizm umumiy-jamoaviy emas, balki shaxsiy hurriyatni shu bilan birga mas'uliyatni ham himoya qiladi. Bir ayol muayyan masalada erkka ega bo'lgan mahal o'sha masalaga muvofiq tarzda mas'uliyat ham oladi. Bu xuddi hijob o'rash erkinligi o'zi bilan diniy majburiyatlarni olib kelishi yo universitetda o'qish orqali yaxshi baho olish majburiyatini olish kerakligiga o'xshaydi. Har kim o'z huquqini bilsagina o'z mas'uliyat va majburiyatining asil negizini anglab yetadi. Huquqsiz majburiyat esa qullikdan boshqa narsa emas.

Mirzohid

@bobil_kutubxonasi

Siyosatning makdonaldlashuvi demokratiya va modernizatsiya tushunchasini ham o'z komiga tortadi. Xalq tushunchasi qadrsizlandi, istagan hamma din yo milliy qadriyatlar ortiga berkinib propaganda qilaveradi, kap-katta odamlar televizorga chiqib er yo xotin izlashga uyalmaydi. Qisqasi, muqaddaslik tushunchasi ham diniy ham dunyoviy kontekstda yo'qqa chiqadi. Bu xuddi nonni muqaddas deb axlat qutisiga tashlamaslik, ammo lavashni bemalol chiqitga chiqaraverishdek gap. Bugun mana shu 'non' qadridagi tushunchalar qulayotganiga guvoh bo'lyapmiz. Men bundan, ochig'i nolimayman. Chunki, bu o'ta tabiiy hol. Masalan, Weber aytganidek, industrial inqilob davrida albatta 'sehrdan ajralish' ya'ni disenchantment ro'y beradi. Ammo, har qanday yangilikning belini sindiradigan xalqimiz doimgidek makdonaldlashuvni hamma hamma narsaga tatbiq qila boshladi. Shundog'am ichidan chirib yotgan davlat idoralari birdan quladi yo qulayapti. Neo-liberal, davlatning mavjudiyatini rad qiluvchi ammo davlatsiz ham o'z yo'lini topa olmaydigan, ichi bo'sh g'oyalarga muqaddaslik bag'ishlab, ularni inson hayotidan ham ustun tutadigan radikal harakatlar bugun ko'chalarni to'ldirib yotibdi.
Kapitalistik ahloq haqida balki chuqurroq o'ylab ko'rish kerakdir...

Mirzohid
@bobil_kutubxonasi

Avvalo, MakDonaldlashuvni tushuntirsam. Ushbu atama ilk bor amerikalik sotsiolog George Ritzer tomonidan 1970-yillarda o'rtaga tashlanadi. Ma'nosi, turli ehtiyojlarni xalqqa yaqinlashtirish maqsadida sifatsiz va arzon holga keltirish, ammo bir vaqtning o'zida bu sifatsizlikni normaga aylantirishdir. Oddiy qilib aytganda, osh va lavash orasidagi farq makdonaldlashuvni tushunishga yordam beradi.
Endi, O'zbekistonda hamma biladigandek ko'rinuvchi, ammo hatto tepadagilarning ham ko'pi uncha bilavermaydigan Modernizatsiya haqida gaplashsak.
Modernizatsiya o'z o'rnida radikal harakatdir. U butun klassik uslublarni rad qiladi. Gap faqat adabiyot haqida emas. Masalan, temir yo'l sektorini modernizatsiya qilmoqchi bo'lgan odam bundan besh yil avval yaratilgan poyezdlarni ham rad qilishi kerak. Shuning uchun, masalan Yevropa yo Amerikada modernizatsiya atamasini juda ehtiyot bo'lib ishlatishadi. Masalan, Marksning kapital nazariyasi Hegel va Kantni to'liq rad qilmaydi, ammo Marksist harakat orqali amalga oshirilgan Lenin Inqilobi butun feodal tuzumni yo'qqa chiqaradi. Kommunizm va Marksizm orasidagi farq ham shu.
Xo'p, yuqoridagi ikki qarash jamiyatimizda ro'y bergan mahal qanday ajratib olamiz.
Bundan besh yilcha avval Alisher Navoiy nomidagi Opera va Balet Teatri hovlisida rok festivali o'tqaziladigan bo'ldi. Festival posterida Navoiy qo'lida mikrofon bilan rok musiqasiga oid turishda tasvirlandi. O'sha paytlar jamiyatning klassisist tuzumiga sodiq kishilar, hatto men ham bu posterni tanqid qilgandik. Bu bizga Navoiyni purviqor rutbasidan tushurib qo'ygandek tuyulgandi. Ammo, hozir o'ylab qarasam, bu posterning o'zi tirik modernizatsiya ekan. Mazkur uslub orqali dizayner Navoiy ya'ni klassik tushuncha oqimini demokratiklashtirgandi.
Bu yerda demokratiklashtirish juda qaltis atama. Garchi bir qarashda o'ta ijobiy ko'rinsada, talofati talaygina.
Masalan, televideniening demokratlashuvini olsak. Eskidan faqat Soat Sharipovning kelin-kuyov ko'rsatuvini ko'rgan bo'lsak, bugun xususiy kanallarda har kuni o'nlab reality showlarni ko'ryapmiz. Mazkur showlarda qishloq odamlari, umuman oddiy o'zbeklar kamera qarshisida o'z muammolari, quvonchlari, kulguli holatlarini ko'rsatishyapti. Bu sahnalar qanchalik g'ashimizga tegmasin, ammo demokratlashuv degan narsa shu.
Faqat, endi makdonaldlashuvga kelgan payt balki fikrlar biroz murakkablashishi mumkin.
Siyosiy tuzumlar ham xuddi fast-fooddek qadrsiz, arzon ammo hayp orqali sun'iy shishirilgan bo'lishi mumkinmi? Post-truth davrida, albatta mumkin.
Post-truth yo o'zbekchasi Haqiqatdan keyingi davr bugun biz yashab turgan zamondir. Bugun biz faktlar, haqiqiy statistik ma'lumotlar va bilim emas, balki siyosatchilarning diniy, hissiy, tarixiy, mafkuraviy propagandalari ta'sirida harakat qilamiz. Bugun siyosat to'liq populyarlik orqali rivojlanish bo'lib qoldi. Hatto diktaturada ham hukmdor o'z fuqarolarini hayplashi zarur.
Urushlar, ocharchilik va genotsidlarga ham bugun asosan ma'lumotlarga emas, balki o'z tuyg'ularimizga asoslangan holda munosabat bildiramiz. Falastinning bugungi holini tahlil qilayotgan iqtisodiy siyosatchi emas, balki yahudiylarni bo'g'ilib la'natlayotgan domlaning ma'vizasi qiziq bizga. Qisqasi, post-truth'ga xush kelibsiz.

Nega ayol huquqlari va inson huquqlari orasida farq bor? Ayollar inson emasmi? Yo butun insoniyatni himoya qilgan holda ayollarni ham himoya qilgan bo'lmaymizmi? Bo'lmaymiz.

Falastinda falastinliklarga, Sharqiy Turkistonda uyg'urlarga, Ukrainada aynan ukrainlarga yo'naltirilgan maxsus istibdod hukmron. Buni hammamiz bilamiz. Bu nuqtada, masalan men falastinliklarni himoya qilib chiqsam, kim qarshi bo'loladi? Kim "Yo'q, Falastin ham shu dunyoda, demak sen butun boshli dunyo tinchligini himoya qilishing kerak" deyoladi? Bu to'liq mantiqsizlik emasmi? Mavjud urushlar, istibdod va genotsidlarni bir chetga surib, tinimsiz o'ta umumiy mavzular haqida balandparvoz bong urishdan kimga foyda?

Ayol huquqlari aynan ayollarga yo'naltirilgan maxsus istibdod muammolarini yechishga ixtisoslashadi. Masalan, kechasi bir ko'chadan men soat o'n ikkida erkak bo'lib bemalol yursamu ayol kishi yurolmasa, demak u ko'chada butun insoniyatga emas, aynan ayollarga yo'nalgan tahlika bor. Bu tahlikani turlicha izohlash mumkin. Erkak markazli qudrat jamiyatida zayif hisoblangan guruhlarga qarshi zo'rovonlik, ayolning jinsiy shaxsiyatini avtomatik pastlashuv alomati deb o'ylash vahokazo...

Jamiyatda ayolga qarshi tizimli hujum bo'lsa, demak bu hujumga tizimli shaklda javob berish kerak. Buning uchun nima qilamiz? Genderga oid stereotiplarni butkul yiqitamiz. Albatta bu hammasi emas, lekin nimadirlar o'zgarishi mumkin.

Aytgancha, ayol huquqlarining har qanday turi feminizm soyaboni ostida yaraladi. Feminizmga qarshilik dunyo aholisining yarmini tashkil qilgan ayollarning yashash huquqiga qarshilik demak. Bu holatda siz o'zingiz, o'sha siz bong urayotgan inson huquqlariga qarshi chiqqan va jamiyatni aynitayotgan palid kasallikka aylangan bo'lasiz. Bori shu.

Mirzohid

@bobil_kutubxonasi