Tamaddun

O‘q-yoyning kelib chiqishi aniq emas, lekin tarixchilar va arxeologlar uning dastlabki shakllari miloddan avvalgi 10-9 ming yillarda Yaqin Sharqda (hozirgi Isroil, Falastin va Iroq hududlari) paydo bo'lganini taxmin qilishadi. Ayniqsa, Mesopotamiya va Misrda qadimgi madaniyatlar o‘q-yoydan keng foydalangan. Keyinchalik, o‘q-yoy texnologiyasi Osiyo, Evropa va Afrika bo‘ylab tarqaldi, turli xalqlar tomonidan harbiy va ov maqsadida ishlatilgan.

Osiyo xalqlari, xususan, Markaziy Osiyo ko‘chmanchilari va mo‘g‘ullar o‘q-yoyni juda takomillashtirib, uni janglarda samarali qurolga aylantirgan
https://t.me/TarixTamaddun1

Quddusni zabt etish... Kolumbning Amerikani kashf etishdagi asosiy maqsadi:

Ma’lumki, Kolumb g‘arbdan Hindistonga yetib borish uchun Atlantika okeanini kesib o‘tib, sarguzashtlar oʻtkazgan. Uning uchta kemasi quruqlikka qo‘nganida u yangi qit’a — Amerika qit’asini kashf etganini bilmagan. Ammo Kolumbni dengizdagi sarguzashtga undagan motiv nima ekanligini ko'pchilik bilmasligi mumkin: Quddusni zabt etish uchun boylik yigʻish ishtiyoqi!

Ikkita yirik tarixiy voqeaning birlashuvi mavjud: Kolumb Amerika qit'asini kashf etgan yil, 1492 yil, Andalusiyadagi arab va musulmon qirolliklarining oxirgisi Granada qulagan yil. Kolumb bu ikki hodisaning birikmasini ta'kidlaydi. U o'zining ekspeditsiyasini moliyalashtirgan ispan qirollari Fernando va Izabellaga yo'llagan maktubida shunday yozgan edi:


“Bu yil 1492 yilda, Janobi oliylari Yevropada hukmronlik qilayotgan musulmonlarga qarshi urushingizni tugatgandan so'ng, bu urushning endi yangi bosqichi avjiga chiqdi. O'sha yilning 2 yanvarida siz oliylari bayroqlarini ko'tarib, shahar qal'asi bo'lmish Algambra devorlari ustida men arab shohinin shahardan chiqib, sizning qo'llaringizni o'payotganini ko'rdim. Siz ikki sodiq podshoh(Fernando va Izabella), Muhammad diniga, shirk va zalolat aqidasiga ergashgan dushmanlarga qarshi nasroniy dinini yoygansizlar”.
O‘shanda Kolumb voqea guvohi bo‘lgan: Granada qirolligining so‘nggi qiroli Abu Abdulloh ikki g‘olib ispan qiroliga shahar kalitlarini topshirib, ularning qo‘llarini o‘padi. Soʻngra, Marokashning Fez shahriga,tinch yashash uchun ketadi.

Biroq, Andalusiyaning arablar va musulmonlardan qaytarib olinishi, Kolumbning so'zlariga ko'ra, yana bir qaytarib olinish bilan yakunlanishi kerak: Bu - Quddusni qaytib olish edi. U "Hindiston" (Amerika)dan olib keladigan boylik Quddusni zabt etish uchun moliyalashtirilishi lozim edi. U bu haqida shunday deydi:


"Men [Ispaniyaning ikki shohi] Hindistonni kashf qilish uchun borishlarini eshitganimda, niyatim iltimosnoma berish edi. Podshoh hazrat va malikam Hindistondan o‘lja oladigan narsalarni Quddusni zabt etish uchun ajratsinlar”.


Buni u 1502 yil yanvar oyida, ya'ni Amerikani kashf qilganidan keyin o'n yil o'tgach, Papaga yo'llagan maktubida tasdiqlaydi:


"Ushbu loyihaning maqsadi Muqaddas Uyni Muqaddas Jamoatga qaytarish uchun [men qo'lga kiritgan narsamni] sarflash edi. Men u yerga borib, yerni ko‘rganimdan so‘ng, xo‘jayinim va xo‘jamga, shoh va malikaga yetti yil ichida Quddusga bostirib kirish uchun ellik ming piyoda askar va besh ming otliq tayyorlay olaman, deb yozdim."

Shunday qilib, uning loyihasi salibchilar mustamlakachiligi edi va bu borada uning diniy motivatsiyasi aniq. Kolumb bashoratlar, ayniqsa Ishayo payg'ambarning bashorati haqida kitob yozgan, u go'yo "Sion tog'ida ma'badni tiklaydigan odam Ispaniyadan chiqadi" deb bashorat qilgan emish! Shuning uchun u Quddusni "qayta tiklash" haqidagi bashoratni bajarish uchun Ispaniyani tark etgan hamda aynan shu odam boʻlishni orzu qilgan.

Ammo aytish joizki, Misr va Suriyadagi mamluklar o‘sha davrda Makka, Madina va Quddusdagi muqaddas islomiy maskanlarni qo‘riqlagan. Natijada, Kolumb Quddusni ozod qilish uchun salib yurishiga boshchilik qilish orzusida vafot etgan...


https://t.me/TarixTamaddun1

Haled ibn Valed
Khalid ibn al-Walid (Haled ibn Valed) — Islom tarixidagi eng mashhur va muvaffaqiyatli qo'mondonlardan biri. Uning to‘liq ismi Khalid ibn al-Walid ibn al-Mughira bo‘lib, 592–642 yillar orasida yashagan. U Muhammad payg‘ambarning sahobalaridan biri bo‘lib, Islomning dastlabki davridagi yirik janglarda qatnashgan.

Khalid ibn al-Valid "Allohning qilichi" (Sayf Alloh) unvoniga sazovor bo‘lgan. Bu unvon unga payg‘ambar Muhammad tomonidan berilgan, chunki u janglarda ko‘rsatgan jasorati va strategik mahorati bilan ajralib turgan. Uning qo'mondonligi ostida Islom armiyasi hech qachon mag'lub bo'lmagan.

Khalid ibn al-Walid ko‘plab muhim janglarda ishtirok etgan, jumladan:

- Uhud jangida (625 yil) Quraysh qo'shinlari safida bo'lsa ham, keyinchalik Islom dinini qabul qilib, Muhammad payg‘ambarning sodiq qo‘mondoni bo‘lgan.
- Mu'ta jangida (629 yil) Rumliklarga qarshi urushda musulmon qo‘shinlarini boshqargan va u yerda katta muvaffaqiyatlarga erishgan.
- Yarmuk jangida (636 yil) Rum imperiyasiga qarshi hal qiluvchi g‘alaba qozonib, musulmonlarning Shom (Levant) hududiga kirib borishiga yo‘l ochgan.

Khalid ibn al-Walidning harbiy mahorati uni Islom tarixidagi eng buyuk sarkardalardan biriga aylantirdi. U janglarda o'zining tezkor va samarali strategiyalari bilan ajralib turgan va bir necha mingdan ortiq jangchidan iborat qo‘shinlar bilan katta armiyalarga qarshi kurashgan. Shuningdek, u hech bir jangda mag‘lub bo‘lmagan.

Uning hayoti va xizmatlari musulmonlar orasida katta hurmatga sazovor bo‘lib, u Islomning qahramoni sifatida yodga olinadi. Khalid ibn al-Walid jangda emas, tabiiy o‘lim bilan vafot etgan bo‘lsa-da, uning harbiy dahosi hali ham esda qolgan va tarixda chuqur iz qoldirgan.

Shpengler Osvald (1880.29.5, Blankenburg, Gars — 1936.8.5, Myunxen) — nemis faylasufi, tarixchi, hayot falsafasi namoyandasi. Asosiy asari "Yevropaning soʻnishi" (1918—22) katta muvaffaqiyat qozongandan soʻng tanilgan. 20-yillarda fashizmga yaqin yoʻnalishdagi publitsistik chiqishlar qilgan, ammo 1933-yil natsistlarning hamkorlik qilish toʻgʻrisidagi takliflarini rad etgan. shahriga Nitsshe falsafasi hal qiluvchi taʼsir koʻrsatgan. Sh. oʻz qarashlarida cheksiz kengayib ketgan organik hayot tushunchasiga tayanadi. Madaniyatni u "organizm" sifatida talqin qiladi va yagona, umuminsoniy madaniyat yoʻq va boʻlishi ham mumkin emas, deb hisoblaydi. Sh. 8 ta madaniyatni: Misr, Hind, Bobil, Xitoy, "apollon" (yunonrum), "afsungarlik" (vizantiya-arab), "faust" (Gʻarbiy Yevropa) va mayya madaniyatini ajratib koʻrsatadi; russibir madaniyati paydo boʻlishi kutilyapti, deb uqtiradi. shahriga koʻra, har bir madaniy "organizm"ga uning ichki hayotiy sikliga bogʻliq holda oldindan muayyan muddat (ming yilga yaqin) belgilab beriladi. Madaniyat oʻlib borib oʻrnini sivilizatsiya egallaydi. Madaniyatdan sivilizatsiyaga oʻtish ijodkorlikdan unumsizlikka, tiklana borishdan qotib qolishga, qahramonona ishlardan oddiy ishga oʻtishni anglatadi; yunonrum madaniyati uchun bu jarayon ellinizm davrida, Gʻarb dunyosi uchun esa — 19-asrda roʻy berdi va uning "soʻnishi" boshlandi. shahrining fikricha, sivilizatsiya kirib kelishi bilan badiiy va adabiy ijodning keragi boʻlmay qoladi. Shuning uchun u madaniyatga doir narsalarni yigʻishtirib qoʻyib, sof texnitsizmga berilishni taklif etadi.
https://t.me/TarixTamaddun1

Yevrosentizm (Evrosentizm) g'oyalari — bu Yevropa va G'arb tsivilizatsiyalarini global madaniyat, tarix va taraqqiyot jarayonlarida ustun va markaziy deb ko‘radigan dunyoqarash yoki yondashuvdir. Bu g'oya asosan Yevropa tarixini, ilm-fanini, san'atini va ijtimoiy tuzilmalarini boshqa mintaqalar va madaniyatlar bilan taqqoslaganda yuqoriroq deb hisoblashga asoslanadi. Evrosentristik nuqtai nazarga ko'ra, G'arb tamadduni, uning qadriyatlari va taraqqiyot modellari insoniyatning eng yuksak yutug‘i sifatida qaraladi.

Evrosentizmning asosiy jihatlari:

1. Tarixga yondashuv: Ko'pincha butun dunyo tarixi Yevropa nuqtai nazaridan talqin qilinadi, G'arbning rivojlanishi va ta'siri boshqalar bilan solishtirilganda ustun qo'yiladi.

2. Madaniyat va ilm-fan: Yevropa ilmiy yutuqlari, falsafiy va madaniy rivojlanishlari global me'yor sifatida qabul qilinadi va boshqa xalqlarning ilmiy yutuqlari ko'pincha e'tibordan chetda qoladi yoki ikkinchi darajali deb ko'riladi.

3. Siyosiy va iqtisodiy ustunlik: Evrosentristik qarashlar G'arb hukmronligining tabiiy yoki muqarrar ekanligini ilgari suradi, shu bilan birga boshqa mintaqalarning siyosiy yoki iqtisodiy tizimlarini kamchilikli yoki nomukammal deb talqin qiladi.

4. Post-kolonial tanqid: Yevrosentizm ko'pincha mustamlakachilik siyosatining bir qismi sifatida tanqid qilinadi. Post-kolonial fikrlashda Yevrosentristik g'oyalar madaniy imperializm va mustamlakachilikni oqlashga xizmat qilgan deb hisoblanadi.

Yevrosentizmni tanqid qilgan olimlar bu yondashuvning noxolisligini, dunyo madaniyatlari va tarixlarini bir xil darajada qabul qilish kerakligini ta'kidlaydilar.
https://t.me/TarixTamaddun1

Butun bir armiya yer ostiga kiradi!!!


Milodiy 1667 yilning qishi, Buyuk vazir Ahmadzoda Kubrili boshchiligidagi Usmonli qo'shinlari Krit orolidagi xristianlar va Venetsiyaning so'nggi tayanchi bo'lgan Kandian qal'asini qamal qilganladilar. Shahar qaysarlik bilan taslim boʻlishni xohlamas edi. Shunda Usmonlilar qoʻshini hiyla ishlatadi.

Ular 2 yil davomida yer osti shaharni quradilar va yer osti shahridan qalʼags hujum qiladi. Natijada, ikki yildan(1667 yil may – 1669 yil sentyabr) koʻproq vaqt qarshilik qilgan olgan soʻngi qalʼa taslim boladi. Yevropa askarlarning o'zining bir qator knyazlari bilan bir qatorda 20 ming askarini yo'qotadi.


* Usmonli imperiyasi tarixi" Yilmaz Oztuna - Birinchi qism - 510 - 515-betlar



https://t.me/TarixTamaddun1