30 minut sukut qilishO’tgan kuni meni ”mentor” deb ko’radigan bir ukamiz telefonda aytyapti: ”Aka 30 minut sukut saqlab o’tir degandiz, men buni oson bo’ladi deb o’ylasam, juda qiyin bo’ldi. Lekin uddaladim” deydi.
Ukamiz telefonga bog’lanib qolganlardan. O’qimoqchi bo’lgan kitoblarini o’qiy olmayotganidan noliydi. O’rganmoqchi narsasi ko’p ekanligi, lekin erinishini aytdi. Kayfiyati yo’qligi, negadir ishlari yurishmayotgandek. Fanlardan yiqilishini aytdi. O’zi aqlli bola. Ko’p o’ylanadigandek. Tavakkal qilishga qiynaladigandek. O’zini boshqalar bilan ko’p solishtiradigandek.
Bu 30 minut sukut saqlash kerak degan fikrim qandaydir yangilik emas. Bu minglab yillik tarixga ega, diniy, falsafiy asoslarga to’la texnika. Bu usuldan qadimdan miyani charxlash uchun foydalanishgan. Ko’proq narsa o’rganish uchun foydalanishgan.
Bu juda sodda (ammo oson emas). Bir xonaga kiriladi, o’tiriladi, ammo yotilmaydi. Imkon qadar bo’sh xonaga. Telefon ovozi o’chgan holatda ”budilnigi” yarim soatga qo’yiladi va xonadan tashqarida qoldiriladi. Kirib o’tiriladi, hech narsa qilinmaydi, shunchaki bo’sh devorga qarab yarim soat o’tiriladi. Ko’z yumish ham shart emas.
Turli o’y-fikrlar keladi, ularni shunchaki ”ha, bo’ptida, shunday ekanda” deb o’tkazib yuborishga harakat qilinadi (oson emas). O’ylarga, muammoli vaziyatlarga yechim topishga harakat qilinmaydi. Uxlab qolmaslik uchun suyanmaslik, juda qulay bo’lmagan pozada o’tirish ma’qulroq.
Safsataku bu deyishingiz mumkin? Aslida shundaymi?
Tasavvur qilaylik. Husayn Bolt eng tez yugurar odam. Agar shu odam musobaqadan oldin tutqanoq tutib, muskullari tortishib qolib yerda yotib qolsa, tez yugura oladimi? Yugurish u yoqda tursin, yurishi ham gumon. Yoki bir juda mashhur ovoz sohibi ko’p harakat qilganidan, ko’p ovqat yeganidan, qo’rqqanidan yoki hayajonlanganidan hansirab turadigan bo’lsa u chiroyli qilib hofizlik qila oladimi?
Albatta yo’q.
Miyamiz ham boshqa a’zolar kabi bir a’zo. Shunday bo’lganda ham eng oliy va murakkab a’zo.
Ammo bizning kundalik miyamiz tutqanoq tutayotgan Boltga yoki doim hansirab turadigan hofizga o’xshaydi. Chunki miyamiz unga to’xtovsiz berilayotgan ma’lumotlar oqimidan mana shunday holatda charchoqqa keladi. TikTok, Instagram reels, Youtube shorts va hokazo. Bular barchasi miya muskullarini o’ta charchatib tashlaydi. Shu darajada charchaydiki hatto nafas olishga ham imkoni qolmaydi ba’zan.
Miya ongli ravishda dam olishi zarur. Shuning uchun 30 daqiqalik sukunat bilan ko’p narsaga erishish mumkin. Hech bo’lmaganda o’zimiz sabrimiz qayergacha borishini sinab ko’ramiz. Sokin miyaga ega bo’lish, sokin ruhga olib boradi, sokinlik eng qimmat va qiymatli sifatlardan biri.
Bu amaliyot turli din va jamiyatlarda turlicha. Kimdir meditatsiya deydi, yana kimdir boshqa nom beradi. Ammo menimcha eng foydalisi o’z dinimizda. U tafakkurga chorlaydi.
©
Bek OlimjonIntegral | 360°