Bek Olimjon


Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek
Category: Psychology


▫️Xalqaro toifadagi ko’z shifokori 🇪🇺🇺🇿🇮🇳🇸🇪🇳🇴
🔜 Norvegiyada professor
▪️Fikrlar, hayotiy hikoyalar, o’gitlar, rivojlanish, kelajak…
▫️Balki foydasi tegar...
Instagram.com/BekOlimjon
YouTube.com/BekOlimjon
bekolimjon.com

Related channels  |  Similar channels

Channel's geo and language
Uzbekistan, Uzbek
Category
Psychology
Statistics
Posts filter


May oyida Germaniyada ko’z klinikasiga oftalmolog yordamchisi qidirgan edik va e’lon qo’ygan edik.

Anketa to’ldirganlar ichidan talablarga javob beradigan eng ma’qul insonni tanlab olishgan edi.

O’sha kishi 3 oy oldin o’sha klinikada yordamchi shifokor sifatida ish boshlaptilar. Yaqinda shifokorlik to’liq litsenziyasi uchun imtihon topshirar ekanlar. Hursand bo’ldik eshitib.

Shu desangiz yana qidiryapmiz!

Talab o’zgarmagan, yuqoridagi e’londagidek.

Vatandoshlar eng rivojlangan davlatlarda zo’r mutaxassis bo’lishlari men uchun eng katta orzulardan…


Hafta davomidagi yugurish mashg’ulotlarini rejalashtirish haqida

Meni mentorim haftaning eng qiyin mashg’ulotini dushanba kunga qo’yib beradi. Bu sinalgan usul. Mental jihatdan ancha yordam beradi. Sababi eng qiyin qismi o’tgandan keyin qolganlari osondek tuyuladi va bajarish uchun energiya ko’proq bo’ladi.

Haftalik jismoniy yuklama 90% qismi past tempda, zona 1 va 2 da bo’ladi. 10% qismi esa zona 4. Bugun ana o’sha zona 4 dagi mashq - intervallar edi. Bugungisi piramida deb nomlanadigani.

Tartibi mana bunday, 3 ta qismdan iborat, buni sendvich ham deyiladi.

15 minut qizib olish - 5-6min/soat tezlikda
Intervallar: 1-2-3-4-5-4-3-2-1 min - zona 4 da
Har bir intervaldan keyin oldingi interval yarmi muddatida dam olish. Misol 1-interval 1 minut bo’lsa, undan keyin 30 sekund dam olish, 2-intervaldan keyin 1 min, 5-intervaldan keyin 2,5 min va hok.
10 minut sovish - 6min/soat tezlikda

Zona 4 bu ko’zga yulduzlar ko’rinmaydiyu, hansirash yaxshigina bo’ladi va to’xtatishni odam shunaqa xohlaydiki qo’yaverasiz 😁

Haftaning eng qiyin mashg’uloti o’tdi. Soat esa dushanba tongi 06:30

Hozirgi havoda, muz bosgan yo’llarda bu turdagi mashqni ko’chada qilib bo’lmaydi. Shuning uchun zalda bo’ldi. Hafta davomida qolgani endi quloqchinni taqvolib, muzdek havodan nafas olib, podcastni qo’yvolib muzlagan yo’llarda yuguradiganlari 😁

Hammaga salomatlik tilayman, azizlar!

Bek Olimjon
13.01.25
Norvegiya


Jamiyatimizda o’z salomatligiga e’tibor berish sekinlik bilan bo’lsada rivojlanmoqda. Tog’larga chiqishlar ko’paymoqda, yugurish bilan shug’ullanayotganlar ko’paymoqda. Bu quvonarli.

Shu o’rinda yugurish bilan shug’ullanishdan asosiy maqsadimiz nima ekanligini aniqlab olishimiz zarur. Boshqalar yugurayotgani uchunmi yoki salomatligimizdagi uzoq muddatli foydasi uchunmi?

Maqsadimiz qay biri bo’lsada bu post yugurishda e’tibor berish zarur bo’lgan bir tamoyil haqida.

Uning nomi progressiv yuklama - ya’ni yugurishda ortib boruvchi jismoniy yuklama.

Yugurishda mana shu yuklama bu masofa yoki tezlik yoki ikkisini qo’shilmasi bo’lishi mumkin.

Oddiyroq bo’lishi uchun faqat masofani misol qilib olaylik. Oldin hech qachon yugurmagan inson yugurishni boshladi, 1-2km yugurdi. Endi shuni birdaniga 15km ga chiqarsa bu yuklama birnadiga oshib ketgan bo’ladi.

Bir-ikki marta qilsaku bilinmasligi mumkin, ammo bu ish davomiy bo’ladigan bo’lsa u insonda jarohat xavfi o’ta oshib ketadi. Jarohat olishga arzimaydi bunday harakatlar. 3-4 marta qattiq kuch berib ishlagandan keyin jarohat olishi 4-5 oy yugura olmay qoladi. Yutqazish katta bunda. Haddan tashqari shug’ullanish immunitetni tushishiga olib keladi. Inson ko’p kasal bo’ladi, uyqusi, ishtaxasi buziladi. Asabiy bo’lib qoladi.

Huddi bir mashinani birinchi ”skorostdan” birdaniga to’rtinchi ”skorostga” olsa motor dodlab qolganidek inson tanasi ham dodlab qoladi.

Shuning uchun bunday muammoni oldini olishda tavsiya etiladigan qoida bor. 10% qoidasi. Bu bir haftalik masofani 10% dan oshirmaslik. Aytaylik bu hafta 10km yugurilgan bo’lsa yanagi hafta 11km yugurish. Bunda tabiiyki bir xil tezlik nazarda tutilgan. 10km masofani sekin yugurish bilan tez yugurish tanaga butunlay farqli yuklama beradi. Bu yuklama inson o’tmishiga va hozirgi jismoniy holatiga qarab farq qilishi mumkin. Tajribali trener buni to’g’ri aniqlay oladi.

99% insonda tajribali trener yo’q. Ular nima qilishi kerak? Ular qanday tezlikda yugurishini qanday aniqlaydi?

Bir necha yo’li bor. Eng oson yo’li yugurib ketayotganimizda ovoz chiqarib bir nafasda 1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006 deb sanay olishimiz. Agar ovoz chiqarib bir nafasda sanay olmasak demak keragidan ortiq tez yuguryapmiz. Sekinlashish kerak. Ko’pchilik uchun bu o’ta-o’ta sekindek tuyuladi. Ayrimlar tez yurganda ham buni eplay olmasligi mumkin. Sanay oladigan darajadan boshlash kerak. Zerikarli bo’lsada davomiy bo’ladigan bo’lsa tezlik ortishi kafolatlangan.

Zerikarli bu, ammo foydasi o’ta katta. Bunday ”gapira olish” tezligida yugura olish foydasi qayta-qayta ilmiy isbotlangan usul. Tana uchun eng foydali tezlik mana shu. Bu tezlik yurak urishni 2-zonasiga to’g’ri keladi.

Dunyodagi eng top yuguruvchilaru velosipedchi sportchilari yillik mashg’ulot hajmini 80-90% qismini 2-zonada bajaradi. Farqi shuki ular tez. Ammo ular o’sha baland tezlikda ketayotib ham 1001…1006 deb sanay olishadi.

Kipchoge, Pogacar, Kilian, KB, barcha-barchasi 80-90% vaqtini 2-zonada sarflaydi.

Ularning barchasi progressiv yuklama tamoyili bilan yillar davomida ishlab kelayotgan sportchilar.

Mana shu ikkita narsaga e’tibor bersak, yugurishimiz foydali va davomli bo’ladi.

Sekin yugurgan uzoqqa boradi, azizlar!

Bek Olimjon
11.01.25
Norvegiya


Oftalmologiyani o’rganayotganlar va oftalmologiyada ishlayotganlar uchun tekin video kurs. O’zbek tilida. Kurs diabet haqida.

Diabet kasalligida ko’zlar zararlanishi mumkin.

Oftalmologiyada bu yo’nalishga alohida e’tibor beriladi.

Diabeti bor bemorlar ko’zini tekshirish, kasallikni erta aniqlash va asosiysi to’g’ri davolashni bilishimiz o’ta muhim.

Shuning uchun aynan shu diabet kasalligida sodir bo’ladigan ko’z kasalligi haqida video kurs tayyorlaganman. Kursda diabetda ko’z nerv qavatida bo’ladigna o’zgarishlar haqida keng aytilgan. Unda to’r parda zararlanish mexanizmi, diabetik retinopatiya tasnifi, skrining va turli davo turlari haqida keng yoritilgan.

Marhamat 🙂


https://www.youtube.com/playlist?list=PLhPAlhM1eKzfUboP6aobZbrIHGjy-Hn0N
Diabetik retinopatiya
Share your videos with friends, family, and the world


Video is unavailable for watching
Show in Telegram
Qishda yugurishda qanday kiyinish kerak?

Bu video o’tgan kuni 2 soatlik yugurish davomida olingan.

Havo harorati -10, shamol bilan -13 atrofida.

Ust qismda 3 qavat tamoyili bilan kiyim:
1) eng ichki qavat (base layer) jun futbolka
2) sport uchun maxsus sintetik futbolka
3) shamol o’tkazmaydigan yengil kurtka/sportivka


Past qismda esa 2 qavat:
1) base layer (tursik)
2) old qismi shamol o’tkazmaydigan sport ishtoni

Boshda shamol o’tkazmaydigan qalpoq va bo’yinda oddiy buff.

Paypoq yugurish uchun jun paypoq. Nega jun? Namlikni shimib olib o’zidan o’tkazib yuborishi uchun.

Oyoqda yozgi yugurish krossovkasi, muzda sirg’anmaslik uchun maxsus «mixlar (spikes)» o’rnatib olganman. Nega yozgi? Namlikni tashqariga chiqarib tashlashi uchun.

Kiyinishdagi eng asosiy maqsad - tanani imkon qadar quruq ushlash.

Jismoniy harakatda bo’lganim uchun issiqlik ushlab turish asosiy maqsad emas bu yerda. Issiqlik yetarlicha chiqadi tanadan.

Balki foydasi tegar…

Bek Olimjon
04.01.25
Norvegiya


Bu yil boshida meni juda hursand qilgan manzaralardan biri jamiyatimizda sportga bo'lgan munosabat muxlislikdan havaskorlikka o'tayotganligi. Biz zo'r muxlismiz. Futbol, boks, UFC va hok.

Yugurish haqida gapirsang atrofdagilar "nima ma'no shunda?" deb hayron bo'lishar edi.

Hozir esa yugurish ommalashmoqda. Bu ajoyib. Ayniqsa o'zbek jamiyati uchun juda muhim sport turi. Eng foydali va eng arzon sport turi 😄

Kecha ijtimoiy tarmoqlarda rasmlarga ko'zim tushdi. Do'stlarimiz va'da rasmini qo'yishgan.

"Men 2025 yilda XXXX km yuguraman!" degan. Kimdir 2000km, kimdir 2025km yugurmoqchi.

Qanday ajoyib!

1-yanvar kunligini inobatga olganda bu tushunsa bo'ladigan, har yili qaytalanadigan fenomen aslida.

Ammo, ichimizda qat'iyati kuchlilar ko'p. Qilishim kerak deb oxirigacha borishga harakat qilishlari mumkin. Bu post shu insonlar uchun.

Sport bilan shug'ullanishda ilmiy dalillarga asoslangan yondashuv zarur.

Har qaysi sportda, ayniqsa yugurish sportida e'tibor berish kerak bo'lgan 3 ta eng muhim omil bor.

1. davomiylik (continuity)
2. bosqichma-bosqichlilik (gradualness)
3. modulyatsiya (modulation)

Davomiylik tushunarli.

Ikkinchi omilga e'tibor berishimiz zarur. Bosqichli yondashuv.

Bu degani yugurish umumiy soatini yoki masofasini sekinlik bilan oshirib borish kerak. Misol 2024 da jami 50km yugurgan odam, 2025 da 1000km yuguraman deb harakat qilishi mag'lubiyatni deyarli kafolatlaydi. Eng achinarlisi o’sha inson shikastlanishini aniq kafolatlaydi. Shikast - ko’p narsaga nuqta qo’yadi.

Modulyatsiya esa mashg'ulot hajmi va og'irligini o'zgartirib turish. Misol 8 hafta davomida haftasiga 50km yugurish bo'lsa, keyingi 4 hafta davomida haftasiga 20km reja qilish mumkin.

Shunda mashg'ulotlar rejasi huddi to'lqin (modulyatsiya) ko'rinishiga ega bo'ladi. Modulyatsiya mashg'ulot sikllaridan iborat bo'ladi. Mayli, mashg’ulot rejasidagi makro, mezo va mikrosikllar haqida boshqa post haqida yozarman.

Bu postdan olish kerak bo'lgan umumiy xulosa - status o'yinlarini o'ynamagan holda sekinlik, bosqichma-bosqich holda, davomiylik bilan mashg'ulot soatlarini oshirib borish.

Yiliga necha soat yugurishni reja qilish mumkin?

Adabiyotlarda boshlang’ich darajadagi yuguruvchi (beginner) uchun yillik soatlar hajmi 300 soat atrofida deyiladi. Shikast olmagan holda, o’ta sekin yugurish tavsiya etiladi.

Qanchalik sekin?
Hotirjam gaplashib keta oladigan darajada. Hansirab qolibyaptimi, demak tez yuguryapsiz.

Bundan sekin yugurib bo’lmaydi deysizmi? Unda yurishdan boshlash kerak.

O'zingizni ehtiyot qiling azizlar!

Bek Olimjon
03.01.2025
Norvegiya




Oftalmologiyani o’rganayotganlar uchun OCT diagnostikasi bo’yicha o’zbek tilidagi video darslar jamlanmasi.


Bu OCT kursi bu juda keng qo’llaniladigan diagnostik usul asosi, ishlatilishi va turli xil ko’z kasalliklarida qanday ko’rinishi haqida. Darslar OCT rasmlarni qanday qilib talqin qilish va tashxis qo’yishni o’rgatadi.

Fikr va savollar bo’lsa video ostidagi izohlarda yozishingiz mumkin.


Balki foydasi tegar…

https://www.youtube.com/playlist?list=PLhPAlhM1eKzfmTc29BFef5DAiryALpkJN
OCT kursi
Share your videos with friends, family, and the world


Maqsad - salomatlikda top 10%

6-qism

Qondagi glyukozani doimiy o’lchab turadigan sensor. Buni continous glucose monitor (CGM) deyiladi.

Aksar ovqatlar qondagi qand (glyukoza) miqdorini oshishiga sabab bo’ladi. Keragidan oshiqcha glyukoza mushak, jigarda saqlanadi, kerak bo’lgan paytda tezda energiya sifatida ishlatish uchun. Jigar va mushakka sig’magani yog’ga aylanadi. Juda oddiy qilib aytganda semirish asosida glyukoza ko’p yeyishimiz yotadi.

Glyukoza bu faqat shirinlik emas. Non, osh, manti, salad, dimlamadan tortib kolayu chipsgacha.


Turli ovqatlar qondagi glyukoza oshishiga turlicha ta’sir qiladi. Misol oppoq non glyukozani ancha yuqoriga ko’tarsa, qora non undan pastroq darajaga ko’taradi.

Men javob izlagan asosan 2 savol bor edi:
1) Qaysi ovqatlar glyukozani birdaniga oshishiga yoki baland bo’lishiga sabab bo’lmoqda?
2) Men mashg’ul bo’lgan sport turlari qondagi glyukozaga qanday ta’sir qilmoqda?


1-savol orqali glyukoza balandligini oldini olish maqsad qilgan bo’lsam, 2-savol orqali nima qilsam glyukoza tushib ketmaydi degan info olish bo’ldi.

Apparat tangadek keladi va teriga yopishib turadi tunu-kun. Sensori bor, teri ostida kirib turadi va har bir daqiqada to’qimalararo suyuqlikdagi glyukoza miqdorini telefonga uzatib turadi.


Natijalar qiziq bo’ldi. Ayrimlari

- Men odatda yeydigan ovqatlar deyarli barchasi glyukozani unchalik oshirmas ekan, bundan osh, xurmo, oq non va shirinliklar mustasno

- Uzoq muddatli mashg’ulot davomida qorin ochligini his qilgan vaqtim allaqachon kech bo’lar ekan. Shunga xohlamasamda majburan yeydigan bo’ldim (agar mashg’ulot 3 soatdan oshadigan bo’lsa)

- Qondagi glyukozani tushirish eng tez yo’li bu yugurish bo’ldi

- Stres glyukozani oshishiga sabab bo’lar ekan

- Go’sht yoki yog’ glyukozani o’zgartirmadi (sababi glyukoza yo’q tarkibida), ammo protein kukunlari glyukozani oshirishini ko’rib hayron qoldim



Bu apparat umri 2 hafta. Undan keyin almashtirish kerak. Menga 2 haftalik ma’lumot keraklidan oshiqcha info berdi.

Bek Olimjon
30.12.24
Norvegiya


Video is unavailable for watching
Show in Telegram
Maqsad - salomatlikda top 10%

5-qism

Bugungi post tanada qancha yog’ bor ekanligini o’lchash haqida.

Inson tanasida qancha yog’ borligini o’lchash bir necha usullari bor. Eng oddiy va arzoni teri ostidagi yog’ qatlami qalinligini o’lchash. Oddiy chimchilab ko’rish va ana shu chichmilashdagi qalinlikni o’lchash. Buni caliper method deyiladi. Kamchiligi aniqlik darajasi yuqori emas.

Yana bir keng tarqalgan usul bioimpedance method deyiladi. U tana bir qismidan (misol qo’l yoki oyoqdan) past elektr toki yuboradi va tananing ana shu elektr toki o’tkazish vaqtiga qarab tahminiy natija beradi. Yog’ to’qimasi muskulga nisbatan elektrni sekinroq o’tkazadi. Bu usuldan foydalanuvchi tarozilar keng tarqalgan. Kamchiligi aniqlik darajasi yuqori emas. Inson qancha suyuqlik ichganligiga qarab natija farq qiladi.

Eng ishonarli usul bu DXA-scan usuli (videodagi). U rentgen kabi ishlaydi. Tanada necha kg suyak, yog’ va boshqa to’qimalar borligini hisoblab beradi. Suyak zichligini aniqlovchi eng ishonchli tekshiruv. Kamchiligi aniq muskul vaznini aniqlab bera olmaydi. Muskul vaznini umumiy tana vaznidan yog’+suyak+boshqa to’qimalar (ichak, jigar…) ayirish orqali aniqlash mumkin.

DXA-scan yana bir foydasi tana bir kunda hech narsa qilmagandagi energiyaga bo’lgan ehtiyojni aniqlab beradi. Buni resting metabolic rate deyiladi. Bu kundalik energiya ehtiyojimizni aniqlashga yordam beradi. Yurish, tualetga borish, gapirish kabilar qo’shimcha energiya talab etadi.

Video men DXA-scan tekshiruviga borganimda olgan edim.

Men ilmiy yondashganim va aniqlik kerak bo’lgani uchun mana shunday tekshiruvlardan foydalanaman.

O’lchay olmasang, rivojlana olmaysan!

Bek Olimjon
28.12.24
Norvegiya


Norvegiyada men yashaydigan mahallada turk do’koni bor.

Meva-sabzavotlarni o’sha joydan olaman. Egasi bilan salom-alik bor.

Hozir gaplashib qoldim.

«Biror o’zbek tanishing bo’lsa ayt, menga ishchi kerak do’konga»

«Bir Bahodir degan o’zbek yigit bor edi, Alloh rozi bo’lsin, biz bilan 5 yil ishladi, halol, toza, insofli bola edi. 2-3 ta tilni o’rgandi. Zehni o’tkir bola edi. Uyiga qaytib ketdi, uylandi, ota-onam oldiga qaytaman dedi»

«O’zbeklar mehnatkash, yaxshi ishlaydi, toza, e’tiqodli bo’ladi. Tanishlaring bo’lsa aytgin iltimos» deydi.

«Xo’p aytaman taniganlarga, ammo bu atrofda yashovchi o’zbeklar ofis ishida ishlaydi» dedim.

Mana shunday hodisalar insonni hursand qiladi.

Bek Olimjon
27.12.24
Norvegiya


Maqsad - salomatlikda top 10%

4-qism, sportdagi maxsus testlardan biri VO2 max test haqida

Bu test kislorodni o’zlashtira olish testi deyiladi. V - hajm, O2 - kislorod, Max - maksimum. Maksimum kislorod hajmi. Bu test bir minutda necha litr kislorod qabul qila olyapman degan savolga javob beradi.

Og’izdagi maska nafas paytida qancha kislorod kirayotgani va qancha qaytib chiqayotganini o’lchaydi va organizm qancha kislorod olayotganini hisoblab beradi. Bu umumiy miqdorda litrda belgilanadi. Hisob va solishtirish oson bo’lishi uchun har bir minutda bir kg tana vazniga necha ml O2 to’g’ri kelishini hisoblab beradi. Buni ml/kg/minda o’lchanadi.

Misol uchun meni yoshimdagi (30-39 yosh) erkaklar uchun dunyodagi eng baland VO2 max bu 90 atrofida bo’lsa, bu yoshdagilar 90% qismida 55 dan past. Agar 35 yoshli erkak kishi 55 VO2 maxga ega bo’lsa bu juda-juda sog’lom hisoblanadi. Top 10% da degani bo’ladi. Bunday inson surunkali kasalliklardan o’lish ehtimoli bir necha baravarga kam.

Test maxsus uskuna talab etadi, jismonan ancha qiyin. Sababi odam nafas olishi qiyinlashib yugura olmay qolguncha ”bosiladi”. Avval sekinroq tezlikda boshlab, har bir yoki ikki minutda tezlik oshirib boriladi. Davomiyligi 15 minutdan 60+ minutgacha davom etishi mumkin (tanlangan usulga qarab). Test yakunida yugurayotgan odam ko’zi tinib, nafas yetmay yiqilib tushadigan darajaga keladi 😁

Uzoq muddatli salomatlik uchun VO2 max eng muhim omil hisoblanadi. Uzoq muddat chidamlilik talab etiladigan sportlarda natijani belgilab beruvchi muhim omillardan biri.

Yoshlikda aerobik sportlar (yugurish, suzish, velosiped va hok) bilan shug’ullangan insonlarda balandroq bo’ladi. Yaxshi yangilik shuki buni kattaroq yoshda ham (30 dan keyin) oshirish mumkin, faqat ko’proq mehnat talab etiladi.

Bu testni men yil boshida bir marta o’tkazib boryapman. Rasm 2024 dan.

Bu postda VO2 max haqidagi info huddi dengizdan tomchidek. Maxsus qiziquvchilar uchun chuqurlashish mumkin 🙂

Bek Olimjon
27.12.24
Norvegiya


Maqsad - salomatlikda top 10%

3-qism

Bundan oldingi postda qon tahlillari haqida yozgan edim. Ular asosan umumiy qon tahlili, jigar, buyrak faoliyatini belgilovchi testlar, diabet kasalligi uchun testlar, endokrin tizimi uchun (qalqonsimon bez, testosteron va hok), vitamin va elektrolitlar bo’yicha edi. Yurak qon-tomir kasalliklari uchun spesifik testlar bor edi.

Bularni aniqlash orqali organizm qayerda ekanligini aniqlab oldim. Endigi navbat yurak qanday ishlayotganini aniqlash edi. Yodingizda bo’lsa men mentor bilan ishlashni boshlagan edim. Oldinda yurakka yaxshigina ”nagruzka” beradigan jismoniy mashqlar bor edi oldinda. Bunda yurak faoliyati qanchalik ishlayotganini aniqlab olish muhim edi.

Bu uchun qaysi testlar o’tkazildi?
1. Elektrokardiogramma
2. Yurak exokardiografiyasi
3. Uyqu arteriyalari ultratovush tekshiruvi
4. Ergometrik velosipedda yuklama testi

Elektrokardiogramma

Bu yurak qisqarishida buzilishlar bo’lsa, bir xilda qisqarmasa, yurak mushaklarida shikastlanish bo’lsa aniqlab berish imkonini beradi.

Yurak exokardiografiyasi

Bu tekshiruv yurak o’lchamlarini olish, uning qisqarish faoliyati, har bir qisqarishda qancha miqdorda qon chiqarayotgani, yurakdagi nuqsonlar, kengayish, torayish kabi o’zgarishlarni aniqlashda yordam beradi.

Uyqu arteriyalari ultratovush tekshiruvi

Uyqu arteriyalarida torayish bor yoki yo’qligini aniqlash imkonini beruvchi oddiy tekshiruv. Odatda yurak exokardiografiyasi bilan birga qilinadi

Ergometrik velosipedda yuklama test

Agar yuqoridagi testlar bemor tinch yotganda bajarilsa bu test bemor yuragiga yuklama bergan holda bajariladi. Yurak signallarini aniqlovchi elektrodlar ulanadi va bemor velosiped haydaydi. Velosipeddagi og’irlik muntazam ravishda orttirib boriladi, maqsad yurakka kuch berish orqali undagi o’zgarishlarni aniqlash. Misol uchun bemor yuragida bir toraygan tomir bor, lekin qon o’tib turipti va kuch kelmagan vaqtda qon yetkazib bera olyapti. Kuch kelganda qonga bo’lgan ehtiyoj oshib ketadi va ana shu tor tomirdan o’tayotgan qon/kislorod yetarli bo’lmasligi mumkin. Qo’pol qilib aytganda ”yashirin” o’zgarishlarni aniqlashda yordam beradi. Undan tashqari qon bosimi ham o’lchab boriladi va organizmni jismoniy zo’riqishdagi stresga qon bosimidagi javobi aniqlab boriladi. Bu test insondagi maksimal yurak urishi (maksimum pulsni) aniqlashda ham yordam beradi.

Hozirgacha 1-qismda eng dastlabki tekshiruvlar (bo’y, vazn, qon bosimi va hok), 2-qismda qon tahlillari va 3-qismda yurak faoliyatini aniqlovchi tekshiruvlar qildik. Hammasi normada bo’lgani uchun endi jismoniy holatni aniqlovchi maxsus testlarga o’tish mumkin.

Keyingi postda organizm kislorod o’zlashtira olish qobiliyati haqida gaplashamiz. (Yuqorida aytib o’tilgan tekshiruvlar jarayonidagi rasmlarni izohlarga qo’yib qo’ydim). Ushbu postlarga aloqador maslahatlaringiz bo’lsa yozing.

Barchaga salomatlik tilayman, azizlar!

Bek Olimjon
26.12.24
Norvegiya


Maqsad - salomatlikda top 10%

2-qism

Qon tahlillari (60 xildan ortiq)

Tibbiyotdagi eng katta yutuqlardan biri bu organizmning hozirgi holati qanday ekanligini o’rgana olish imkoniyati. Bu maqsadga erishishda bizga turli xil tahlillar yordam beradi. Qon tahlillari ana shulardan biri.

Men yilda 2 marta turli tahlillariga qon topshiraman.

Bundan maqsad qaysi a’zolar optimal ishlamayotganini aniqlash va tizim ertaroq ishdan chiqmay turib o’z vaqtida to’g’rilash. Bu huddi har 5000km da mashina moyini almashtirishdek gap. Agar moy almashtirishga e’tiborsiz yuraversak motor qisib qolish xavfi bor.

Juda ko’p tanishlarim mashinasi moyini almashtirishni hech qachon esidan chiqarmaydi, ammo o’zini hali biror marta tekshirtirmagan.

Quyidagi testlar (tarjima 100% to’g’ri bo’lmasligi mumkin, hammasini ham o’zbekcha nomini bilmayman).

• Gemoglobin
• Leykotsit va farqi bilan (neytrofil, limfotsit, monotsit, eozonofil, bazofil)
• Trombotsit
• Eritrtotsit
• Gematokrit
• O’rtacha korpuskular hajm (MCV)
• O’rtacha korpuskular gemoglobin (MCH)
• Ferritin
• Temir
• Temir bog’lash qobiliyai
• Transferrin Saturatsiyasi
• Vitamin B12
• Folat
• Plazma Homosistein
• Metilmalon kislota
• Natriy
• Kaliy
• Xlorid
• Kalsiy
• Fosfat (inorganik)
• Magneziy
• Kreatinin
• Estimated Glomerular Filtration Rate (eGFR)
• Urea
• siydik kislota
• Bilirubin
• Aspartat Aminotransferaza (ASAT)
• Alanin Aminotransferaze (ALAT)
• Lactat Degidrogenaza (LD)
• Glyukoza
• Gemoglobin A1c (HbA1c)
• C-peptid
• Trigliseridlar
• Xolesterin
• Yuqori dispersiyali lipoprotein (HDL)
• Past dispersiyali lipoprotein
• Yuqori dispersiyasi xolesterin
• Apolipoprotein A (APO-A)
• Apolipoprotein B (APO-B)
• Apolipoprotein A/B nisbati (APOA/APOB)
• Lipoprotein @ (Lp-a)
• Zardobdagi to’liq protein
• Prostata-maxsus anitgeni
• Tiroidea stimullovchi gormon
• T3
• T4
• Kortisol
• SHBG (Sex hormone binding globulin)
• Vitamin D
• Insulin
• DHEA-S
• C reaktiv protein
• Eritrotsitlar cho’kish tezligi
• Ruh
• Mis
• Testosteron

Shu o’rinda muhim izohlar:

Bu postni o’qib, men ham shularni qilishim kerak deyish bu xato bo’ladi.

Unday qilmaslikni tavsiya etaman. Nega?

• Tahlilga qon topshirish alohida narsa, ularni to’g’ri talqin qila olish muhim. Men natijalarni mustaqil talqin qila olaman. Kerakli ma’lumotni qayerdan topishni bilaman

• Organizmdagi turli sistemalar qanday ishlashini tushuna olish muhim. Biror tahlil normadan past yoki ortiqcha chiqdi degani bu har doim ham kasallik belgisi emas. Misol uchun Kreatinin buyrak faoliyatiga baho berishda ishlatiladi va har doim boshqa tahlillar va tahlil olingan shaxs tana tuzilishidan kelib chiqib baho beriladi. Alohida olinishi befoyda tahlil. Misol vazni yengil sog’lom ayol kishida kreatinin past bo’lishi tabiiy holat, yoki muskuli ko’p erkak kishida kreatinin baland bo’lishi tabiiy holat. Yana bir misol, umumiy xolesterinni aniqlash foydali ma’lumot bermaydi. Hattoki katta av kichik dispersiyali turlariga ajratilgan holda aniqlash ham kerakli darajada aniq ma’lumot bermaydi (hatto hozirgi tibbiyotda bu yurak qon-tomir kasalliklari diagnostikasida keng tarqalgan standart test hisoblansada)

• Bu tahlillardan ayrimlarini hayot davomida bir marta qilish yetarli

• Bunday keng ko’lamdagi tahlil arzon emas. Pul sarflashdan oldin olingan natija shunga arziydimi degan savol muhim

• Nega bu darajada ko’p tahlil, shuncha narsa kerakmi deyishingiz mumkin va bu o’rinli savol bo’ladi. Rostdan ham bular mendek sog’lom inson uchun o’ta zarur tahlillar emas. Ammo men uchun barchasi muhim. Har biri maxsus ma’lumot beradi menga. Bularni qilishda menda imkon bor. Bularni o’rganish men uchun ilm sifatida juda qiziq. Bu ilmni boshqalarga yordam berishda foydasi tegishiga aminman.

Keyingi post yurak faoliyatini bevosita baholash uchun qaysi tekshiruvlar qilganim/qilishim haqida bo’ladi.

Barchaga salomatlik tilayman azizlar!

Bek Olimjon
25.12.24
Norvegiya




Yaqinda aynan shu haqida yozgan edim.

Jamshidxon ajoyib video tayyorlapti

Ko’rishni tavsiya etaman azizlar.

Video sifati zo’r, mavzu o’ta dolzarb. Ko’ring, ko’p bilim bor videoda.


Bilasizlar reklama olmayman. Ammo Jamshidxonni qo’llashimiz kerak. Imkon qadar donate qiling degan bo’lar edim. UzCard raqami video tagida bor ekan.


https://youtu.be/AJmuzuTJuh8?si=AN_qtc_xzt8UOrt5


Balki siz uchun ham tanish holatdir…

«Bek aka,

meni yoshim 21 da, men zo’r xxx bo’lmoqchiman, yyy ga erishmoqchiman (xxx - mutaxassislik nomi, yyy - maqsad nomi). Maqsadim aniq, yo’ldan qaytgim yo’q, mehnatdan qochmayman, ammo nima qilishni bilmayman, ishni nimadan boshlashni bilmayman.

Shunga sizdan iltimos, menga aniq yo’l xaritasi chizib bering, aniq reja tuzib bering va men shuni bajaray»

Bizga aniq reja tuzib berishlarini xohlaymiz va shunga amal qilsagu maqsadimizga erishsak.

Aslidachi?
- maqsadga kimnidir tuzib bergan rejasi orqali erishilmaydi

- o’zingiz yoki boshqa biror odam bilan chuqur suhbat qilish orqali ich-ichingizdan anglab yetgan xulosalaringiz maqsad sari undaydi

- biror bir maqsadga erishishda hech qachon bitta yagona yo’l mavjud emas. Har doim bir nechta yo’llar mavjud

- Federer, Djokovic, Nadal - tennisdagi 3 buyuk. Tutgan yo’li, o’yin stili 3 xil, erishgani o’xshash. Hammasi tennis bo’yicha jahon chempioni. UFCda Habib kurash orqali chempion bo’ldi, Pereira esa kikbokschi

Katta Chimyon cho’qqisiga chiqishda bir nechta yo’llar bor. Cho’qqi esa bitta.

Yagona yo’l yo’q, bir nechta yo’l bor. O’z yo’limizni qidirib topishimiz kerak xolos.

Ba’zan yo’q joydan o’z yo’limizni qurishimiz kerak.

Boshqalar yura olishi uchun.


Bek Olimjon
14.06.24
Femundsmarka


Compounding kuchi haqida

Har qanday rivojlanmoqchi bo’lgan odam, ayniqsa boy bo’lmoqchi bo’lgan odam compounding nima ekanligini yaxshi tushunishi shart deb hisoblayman.

Compounding bu odatda investitsiyaga nisbatan ishlatiladigan atama. Sodda qilib aytganda foiz ustiga foiz. (Investitsiyada foiz so’zini eshitiboq hukm chiqarishga shoshilmang)

Compounding mohiyatini tushuntirish uchun bir hikoya.

Bir tabib bir shox hayotini saqlab qoladi

Shox xohlaganingni so’ra, saltanatimdagi boylikdan beraman deydi.

Tabib shoxdan guruch so’raydi.

Talabi shaxmat doskasidagi birinchi katakka 1 dona guruchdan boshlab, har bir katakda guruch sonini 2 baravarga oshirib borishini so’raydi. Shaxmat doskasida 64 ta katak bor. Birinchi katakka 1 dona guruch donasi, ikkinchi katakka 2 dona, uchinchi katakka 4 ta, to’rtinchi katakka 8 ta, beshinchi katakka 16 ta va hok. 64 ta bo’lguncha davom etadi shu jarayon.

Insoniyat taraqqiyoti iqtisodiy rivojlanish ustiga qurilgan. Odamlar doim qandaydir foydali narsa yaratishga harakat qiladi, nimalarnidir ixtiro qiladi. Natijada qiymati oshib boraveradi.

Insoniyat tarixida iqtisodiy o’sish har doim bo’lgan va bu to’xtovsiz jarayon. Orada moliyaviy inqirozlar bo’ladi, shunga qaramay o’sish davom etadi. Bu insoniyat tabiati.

Oxirgi 100 yil ichida AQShdagi top 500 (S&P 500)ta kompaniyalar qiymati yiliga o’rtacha 10-11% dan oshib borgan. Inflyatsiya inobatga olinsa yillik natija 7% atrofida.

Compounding effektni bilim olishda ham ko’rish mumkin. Boshlanishiga biror mavzuda kichkina bilim olamiz, unga 2 ta bilim qo’shilib 3 ta bilimni hosil qiladi, uchtaga yana bitta qo’shilib 5 yoki 6 tani hosil qiladi.

Buni salomatlikda ham ko’rish mumkin. Hozir 1km yugura olmaydigan odam kuniga 1km dan yugurishni odat qilsa 1 oydan keyin 10km yugura oladigan bo’ladi.

Compoundingni farzand tarbiyasida, oiladagi rishtalarda, xullas hayotning boshqa jabhalarida ham ko’rishimiz mumkin.

Guruch va shaxmat hikoyasini vizual ko’rmoqchi bo’lganlar uchun https://youtu.be/k1s-1Jg3C6Q?si=s9SLABP69rm3cDPN

Hammaga salomatlik tilab.

Bek Olimjon
10.05.24
Mallorca, Ispaniya


O’zbek jamiyatida iqtisodiy o’sish kuzatilmoqda.

Bu yaxshi.

Ammo

Boylik bizni ko’proq kasal bo’lishimizga sabab bo’lmoqdami?

Jamiyatlardagi iqtisodiy rivojlanish aholi semirishiga sabab bo’lishi isbotlangan. Ayniqsa yosh bolalarda .*

Nega unday?

Ayrim sabablari:

- Odamlarda pul ko’payishi ko’p kaloriyali ovqatlar, fast-fudlar ko’p yeyishga sabab bo’ladi

- Iqtisodiy rivojlanishda odamlarda kam harakatlanishni kuzatish mumkin. Bu ofislarda ko’proq ishlash, mashinada ko’p vaqt o’tkazish va hok

- Pul ko’payishi bilan ko’chada ovqat yeyishimiz ortib boradi. Ko’cha ovqatlari odatda kaloriyasi yuqoriroq, ”baquvvat” bo’ladi. Ko’chaga chiqqani erinsak, ”dostavka” qilamiz, bitta kolasi bilan yonida.


18-64 yoshdagilar yarmida ortiqcha vazn, 20% da esa semizlik bor .**

O’zbekiston yurak qon-tomir kasalliklaridan o’lim bo’yicha dunyoda birinchi o’ringa chiqqan .***


Pulimiz ko’paysayu, ammo ertaga uni rohatini ko’rish uchun salomatlik bo’lmasa…

Pulimiz ko’paysayu, yegan ovqatimiz sabab o’lib ketsak…

Pulimiz ko’paysayu, harakatsizligimiz sabab o’lib ketsak…


70 yoshga kirganda yugurib kelayotgan nabirani bir ko’tarib, osmonga otib, qaytib ushlab oladigan avlod bo’lishimiz kerak.


Salomatlik muhimroq… puldan ko’ra…


Bek Olimjon
13.12.2024
Norvegiya


Inson yashash sharoiti yaxshilangan sari, imkoniyatlari oshgan sari, biznesi rivojlangani sari o’zini tushkun yoki yolg’iz his qilishi bor narsa.

Buni muvaffaqiyatli tadbirkorlar bilan chin dildan suhbat qurganingizda his qilasiz.

Buning asosiy sabablaridan biri barcha fokusini ”menga” qaratilganligi.

Inson to’liq hotirjamlikni his qilishi uchun taslim bo’lishi muhim. ”Men, mening biznesim, mening mashinam, mening uyim…” degan sari hotirjamlik yo’qolib boradi.

Inson mendan chetlashsa, o’zidan kattaroq maqsad qilsa hotirjamlikka erishishi ilmiy isbotlangan (1)


Mendan ko’ra kattaroq maqsad muhim.

Balki u oiladir, balki u jamiyatdir, balki u ilm-fandir yoki sport, balki yanada muhimroq maqsad…

Shunda atrofdagilar bilan o’zini solishtirishga ehtiyoj qolmaydi.

Boshqalar nima deydi kabi savollar yo’qoladi.

Mendan kattaroq bo’lish kerak.

Bek Olimjon
11.12.24
Norvegiya

20 last posts shown.