#Bir_kitob_haqida
✳️ Jek London — "Martin Iden"
"Cheklangan fikrlilargina cheklanganlikni faqat boshqalarda ko‘rishadi".
Martin Iden — Amerika orzusi, ko'zlangan maqsad va muvafaqqiyatga erishish yo'li qanchalar murakkab bo'lishini tasvirlab berilgan o'ta realistik roman. Uni ikkita katta qismga bo'lish mumkin: asar protagonistining mashhurlikka erishguniga qadar va undan keyin hayotiga.
Adabiyotni sevuvchilarning bari ozgina bo'lsa ham Martin Idendir. Yoshlikda mashhur yozuvchi bo'lishni, o'zi sevib o'qigan adiblar qatoridan joy olishni istamagan kitob shaydosi kam bo'lsa kerak. Asar voqealari shunchalik oddiy va bir paytning o'zida shunchalik ta'sirliki, undagi reallikdan inson seskanib ketadi.
"Martin Iden" - qisman avtobiografik asar, lekin unda biz nafaqat Jek London siymosini, balki shon-shuhrat va tanilishga intilgan, hayotda qo'ygan maqsadiga erishishga bel bog'lagan barcha kishilarning umumiy kartinasini ko'ramiz. Martin Iden oddiy dengizchi yigit bo'lib, juda omi va qo'pol edi, bir kuni uning toleyiga Ruf ismli badavlat oila qizini sevib qoliosh yoziladi. Ammo unda qizga yetish uchun sevgisidan bo'lak hech narsa yo'q edi. U na adabiyotni, na ilmni tushunar - Ruf va uning tabaqasi odamlarining bilimli ekanligidan hayratga tushardi. Oqibatda, u qizga yetish uchun ilmini oshirishga bel bog'laydi. Uyqusidan voz kechib kitoblar o'qiydi, ilm o'rganadi, izlanadi. Bir kun kelib Rufga teng bo'lishga intiladi. U yozuvchi bo'lib, boyib ketishni, shu orqali Ruf bilan umr kechirishni maqsad qiladi. Ammo afsuskim bunga o'zidan boshqa hech kim ishonmaydi..
Martin Iden - beqiyos darajada irodali shaxs, hatto ba'zi kitob o'rtalarini o'qirkanman, uning matonatidan hayratga tushganim ham rost. Qanday qilib bunday tezlikda yuksak darajaga chiqish mumkin? Bunga sabab sevgimidi yoki baxtli bo'lishga bo'lgan ishtiyoq? Bilmadim, buni har kimning o'ziga qoldiraman.
U boshida omadsizlikka uchraydi: pulsiz, och nahor qoladi. Eng alamlisi sevgilisi Ruf unga tegishga rozi bo'lmaydi, uni tushunmasligini va hech qachon yozuvchi bo'la olmasligini ta'kidlab, uni tark etadi. Nihoyat mashaqqatli mehnat evaziga tirishqoqlik bilan baxtga erishganida esa hammasi o'zgaradi. Martin o'zi bilan og'ir kunida ham birga bo'lganlarni saxiylik bilan taqdirlaydi, uni tark etgan dushmanlari ham unga peshvoz chiqishadi. Endi boy-badavlat va mashhur bo'lganida hatto Ruf ham qaytib keladi. Savol, Martin endi baxtlimidi? U axir o'zi istagan hamma narsaga erishgandiku? Yo'q, u aslida o'sha eng boshidagi Martin Idenligicha, asarlarini jurnallar qaytarib yuborgandagi Idenligicha qolgandi, shunchaki yagona farq - endi u ommaga mashhur "trend"dagi shaxs edi xolos. Axir, o'zi aytganidek, "meni hurmat qila boshlagan odamlar bosilgan asarlarim haqida lom-lim demadilar, ularga buning qizig'i yo'q edi". Hayotiy haqiqat, shunday emasmi?
Martin Iden - jamiyat aslida buyuklikni va haqiqiy iste'dodni anglay olish darajasida emasligini, uni va unga o'xshagan talantlarni faqat ozchilik qabul qilishini tushunib yetganda, o'zi bir paytlar ixlos qilgan yuqori tabaqa kishilarining ko'pi ham aslida yaramas va tor fikrli ekanligini anglaganda o'zining maqsad marrasini yo'qotib qo'yadi. "Eljernonga atalgan gullar"da aqli noqisroq Charli buyuk aql sohibiga aylanganda qanday baxtsiz bo'lgan bo'lsa, Martin ham shu ahvolga tushadi. Ularning yagona farqi - Charli yana oldinga holiga qaytib, sal bo'lsa ham, o'z baxtini qaytara olgan bo'lsa, afsuski Martin Idenga bunday imkon berilmaydi.
Bu kitob haqida soatlab fikrlash mumkin. Bu hayolga kelgan ilk fikrlar edi, xolos. Hali yana suhbatlashamiz. O'zi, so'nggi bora, "Buyuk Getsbi"ni o'qiganimda "no happy end" yakundan ta'sirlangandim. Men Martin o'zi bilan Lizzini ham birga sayohatga olib ketishini qanchalar istagandim. Shunda hikoya bunday yakun topmasmidi? Ammo u bunday qila olmasdi. Iden o'zi ta'kidlaganidek, hayotda mudroq sayyora bo‘lgandan ko‘ra, yorqin va oniy meteorit bo‘lgan afzal.
Zero, meteoritning butun go'zaliigi va buyukligi ham uning o'sha oniyligida emasmi?
Yoqimli mutolaa!
📚 @kitoblar_apk
✳️ Jek London — "Martin Iden"
"Cheklangan fikrlilargina cheklanganlikni faqat boshqalarda ko‘rishadi".
Martin Iden — Amerika orzusi, ko'zlangan maqsad va muvafaqqiyatga erishish yo'li qanchalar murakkab bo'lishini tasvirlab berilgan o'ta realistik roman. Uni ikkita katta qismga bo'lish mumkin: asar protagonistining mashhurlikka erishguniga qadar va undan keyin hayotiga.
Adabiyotni sevuvchilarning bari ozgina bo'lsa ham Martin Idendir. Yoshlikda mashhur yozuvchi bo'lishni, o'zi sevib o'qigan adiblar qatoridan joy olishni istamagan kitob shaydosi kam bo'lsa kerak. Asar voqealari shunchalik oddiy va bir paytning o'zida shunchalik ta'sirliki, undagi reallikdan inson seskanib ketadi.
"Martin Iden" - qisman avtobiografik asar, lekin unda biz nafaqat Jek London siymosini, balki shon-shuhrat va tanilishga intilgan, hayotda qo'ygan maqsadiga erishishga bel bog'lagan barcha kishilarning umumiy kartinasini ko'ramiz. Martin Iden oddiy dengizchi yigit bo'lib, juda omi va qo'pol edi, bir kuni uning toleyiga Ruf ismli badavlat oila qizini sevib qoliosh yoziladi. Ammo unda qizga yetish uchun sevgisidan bo'lak hech narsa yo'q edi. U na adabiyotni, na ilmni tushunar - Ruf va uning tabaqasi odamlarining bilimli ekanligidan hayratga tushardi. Oqibatda, u qizga yetish uchun ilmini oshirishga bel bog'laydi. Uyqusidan voz kechib kitoblar o'qiydi, ilm o'rganadi, izlanadi. Bir kun kelib Rufga teng bo'lishga intiladi. U yozuvchi bo'lib, boyib ketishni, shu orqali Ruf bilan umr kechirishni maqsad qiladi. Ammo afsuskim bunga o'zidan boshqa hech kim ishonmaydi..
Martin Iden - beqiyos darajada irodali shaxs, hatto ba'zi kitob o'rtalarini o'qirkanman, uning matonatidan hayratga tushganim ham rost. Qanday qilib bunday tezlikda yuksak darajaga chiqish mumkin? Bunga sabab sevgimidi yoki baxtli bo'lishga bo'lgan ishtiyoq? Bilmadim, buni har kimning o'ziga qoldiraman.
U boshida omadsizlikka uchraydi: pulsiz, och nahor qoladi. Eng alamlisi sevgilisi Ruf unga tegishga rozi bo'lmaydi, uni tushunmasligini va hech qachon yozuvchi bo'la olmasligini ta'kidlab, uni tark etadi. Nihoyat mashaqqatli mehnat evaziga tirishqoqlik bilan baxtga erishganida esa hammasi o'zgaradi. Martin o'zi bilan og'ir kunida ham birga bo'lganlarni saxiylik bilan taqdirlaydi, uni tark etgan dushmanlari ham unga peshvoz chiqishadi. Endi boy-badavlat va mashhur bo'lganida hatto Ruf ham qaytib keladi. Savol, Martin endi baxtlimidi? U axir o'zi istagan hamma narsaga erishgandiku? Yo'q, u aslida o'sha eng boshidagi Martin Idenligicha, asarlarini jurnallar qaytarib yuborgandagi Idenligicha qolgandi, shunchaki yagona farq - endi u ommaga mashhur "trend"dagi shaxs edi xolos. Axir, o'zi aytganidek, "meni hurmat qila boshlagan odamlar bosilgan asarlarim haqida lom-lim demadilar, ularga buning qizig'i yo'q edi". Hayotiy haqiqat, shunday emasmi?
Martin Iden - jamiyat aslida buyuklikni va haqiqiy iste'dodni anglay olish darajasida emasligini, uni va unga o'xshagan talantlarni faqat ozchilik qabul qilishini tushunib yetganda, o'zi bir paytlar ixlos qilgan yuqori tabaqa kishilarining ko'pi ham aslida yaramas va tor fikrli ekanligini anglaganda o'zining maqsad marrasini yo'qotib qo'yadi. "Eljernonga atalgan gullar"da aqli noqisroq Charli buyuk aql sohibiga aylanganda qanday baxtsiz bo'lgan bo'lsa, Martin ham shu ahvolga tushadi. Ularning yagona farqi - Charli yana oldinga holiga qaytib, sal bo'lsa ham, o'z baxtini qaytara olgan bo'lsa, afsuski Martin Idenga bunday imkon berilmaydi.
Bu kitob haqida soatlab fikrlash mumkin. Bu hayolga kelgan ilk fikrlar edi, xolos. Hali yana suhbatlashamiz. O'zi, so'nggi bora, "Buyuk Getsbi"ni o'qiganimda "no happy end" yakundan ta'sirlangandim. Men Martin o'zi bilan Lizzini ham birga sayohatga olib ketishini qanchalar istagandim. Shunda hikoya bunday yakun topmasmidi? Ammo u bunday qila olmasdi. Iden o'zi ta'kidlaganidek, hayotda mudroq sayyora bo‘lgandan ko‘ra, yorqin va oniy meteorit bo‘lgan afzal.
Zero, meteoritning butun go'zaliigi va buyukligi ham uning o'sha oniyligida emasmi?
Yoqimli mutolaa!
📚 @kitoblar_apk