Ўзингиздан айланайБир тарафдан Инстаграм ўзбек тилининг устунлиги ҳақидаги ғала-ғовурларга тўлиб кетган бўлса, бошқа тарафдан бевосита тил билан ишлайдиган жонкуяр мутахассисларга солиқ тўлаш мажбурияти юклатилмоқда.
Гап нима ҳақида?19 мартда “Кичик ва ўрта бизнеснинг иқтисодиётдаги ўрнини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони эълон қилинди. Унда 2026 йилдан бошлаб ўзини ўзи банд қилган шахслар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият (ишлар, хизматлар) турларининг янгиланган рўйхати берилган.
Амалдаги рўйхатда 104 та фаолият тури бўлса, янгисида бу кўрсаткич 72 тага қисқарган. Буни қарангки, тил ва матн билан боғлиқ барча касблар янги рўйхатдан чиқариб ташланган:
таржимон, копирайтер, рерайтер, мусаҳҳиҳ, контент-менежер, муҳаррир, e-mail орқали хатларни жўнатиш бўйича мутахассис, спичрайтер, транскрибер ва бошқалар.
Мантиқ нимада?Давлат учун фуқаролардан солиқ ундириш — бу нормал ҳолат. Аммо бунга салмоқли асос ва адолатли мезон бўлиши керак.
Соҳаларни танлаб олишда топаётган пулининг кўплиги мезон қилиб олинган, деган гумонда бўлади кўпчилик. Шундай ҳам дейлик. Қизиғи, SMM, маркетинг, таргетинг, график дизайн каби хизматлар рўйхатда сақланиб қолган.
Шунда муҳаррирлар таргетологлардан кўпроқ пул топяптими? Копирайтерлар маркетологлардан кучайиб кетдими? Ё Ҳожибой таъбири билан айтганда, “кекирворган” копирайтерлар, таржимонлар, муҳаррирлар шунчалик кўпайиб кетдими? Ўзимизни эплолмай қолдикми?
Солиқ қўмитаси нима дейди?Қўмита раисининг биринчи ўринбосари бу ҳолатга изоҳ бергандай бўлибди. У берган фикрлар анчагина зиддиятли (
видео). Унга кўра, бозорда тенг рақобат муҳитини таъминлаш асосий мақсад қилиб олинган. Кейинги мезон — фаолият билан шахснинг якка ўзи шуғуллана олиши ёки йўқлиги. Унинг таъкидлашича, репетитор ўз фаолиятини бир ўзи, ҳеч кимнинг ёрдамисиз олиб бора олади, шу боис уни рўйхатда қолдирса бўлади.
Раис ўринбосари якка шуғулланиши мумкин бўлган соҳалар айтилса(?), рўйхатни қайта кўриб чиқишга тайёр эканлигини ҳам билдиради.
Айтиш керакми?Ўзингиздан айланай, агар айтиш керак бўлса, айтамиз — мен айтай, ҳамкасблар, сизлар айтинглар:
матн билан боғлиқ ҳар қандай ишлар кўпчилик бўлиб қилинадиган эмас, балки деярли ҳар доим компьютерда ўтириб ёки қалам ушлаб якка тартибда бажариладиган ишлардир.
Натижа бўладими?Катта эҳтимол билан натижа бўлмайди, чунки янги рўйхатда ишни якка бажара олиши ёки олмаслиги мезон қилиб олинмаган. Рўйхатдан чиқарилган соҳалар билан танишиб чиқсангиз, бунга ўзингиз амин бўласиз (
рўйхат). Лекин, ҳеч бўлмаса, ҳаракат қилиб кўришимиз керак.
Хуллас, аввалги гап: биргина нотўғри қарор минглаб инсонларнинг муаммосига айланмаслиги керак.
____________________________
@xatoliklar канали асосчиси — Рустамхўжаев Абдуазим
