Bazar | Marketing blog

Meni abiturient paytim ... deb atashardi!

Ko‘pchilik o‘ylaydi:
— Tarix o‘qigan odam domla bo‘ladi yoki arxivchi boʻladi.
— Marketingchi odam soqqani bosadi.

Boʻlmagan gap desam ishonmaysiz?

Ammo bu ikkisi bir-biridan uncha farq qilmaydi. Aksincha, tarixni chuqur o‘qigan odam marketingda boshqalardan ikki qadam oldinda yuradi. Ishonmaysizmi? Keling, isbotlab beraman!

1. Tarix – bu qaror

Tarixda biz shohlar, sarkardalar, davlatlar nima uchun yutqazganini yoki g‘alaba qilganini o‘rganamiz. Aslida esa ular ham oddiy odamlar bo‘lgan. Xato qilgan, qo‘rqqan, shoshgan, ba’zida esa aqlli yurishlar qilgan.
Marketingda – mijoz qaror qabul qiladi:
— Sotib olamanmi?
— Pulimga arziydimi?
— Boshqasidan olsam-chi?

Bu qarorlarning ortida psixologiya yotibdi Karl. Tarix o‘qigan odam, odamlar qanday qaror qabul qilishini yaxshi tushunadi. Fikrlab koʻring, ming yillardan beri odamzotning tabiati o‘zgarmagan.

Misol:

Napoleon kuchli edi, lekin qishda Rossiyaga bostirib kirib xato qildi.
Marketingda ham brendlar kuchli bo‘lishi mumkin, lekin auditoriyani noto‘g‘ri tushunsa, reklama strategiya va reklomni " oyogʻi osmondan" boʻladi.

2. Tahlil qilish – tarixning asosiy funksiyasi

Tarix kitoblarida faqat faktlar emas, balki sabab va oqibat bor.
— Nima uchun bu voqea sodir bo‘ldi?
— Bu ish qanday natijaga olib keldi?

Marketingda ham bu ko‘nikma juda muhim:
— Reklama ish berdi, lekin nega aynan shunday bo‘ldi?
— Mijozlar bu mahsulotni yaxshi ko‘rdi, lekin nega?
— Nima uchun raqib bizdan oldin bozorga chiqib ketdi? Nega ahir?!

Tarixchilar doim savollar beradi va analiz qiladi. Marketingchi ham xuddi shunday – oʻz - oʻziga savollar berib, sababini topadi. Faqat farqi: tarixchi o'tmishga qaraydi, marketingchi bozorga qaraydi.

3. Strategiya – jang maydonida ham, bozorda ham bir xil.

Tarixni zo‘r o‘qiganlar biladi:
— Hech bir jang tasodifan yutib yoki boy berilmaydi.
— Har bir yurishning ortida reja bor.

Marketingda ham aynan shunday:
— Kimdir katta reklama bosadi va sotadi. Kimdir esa "like" yig‘ib yuradi, lekin savdo yo‘q.
— Kimdir yangi mahsulot chiqaradi va bozorga kiradi, kimdir esa raqibdan orqada qolib ketadi.

Bularning barchasi strategiyaga borib taqaladi. Tarixchilar esa strategiya deganda – Aleksandr Makedonskiy yurishlaridan tortib, Ikkinchi Jahon urushigacha yaxshi bilishadi. Marketingda esa strategiya – bu raqobatchidan oldin yurish, mijoz qalbiga yoʻl topish demak.

Tarix o‘qigan odam marketingda nima qila oladi?
— Odamlarni tushunadi.
— Qarorlarning sababini izlaydi.
— Strategik fikrlaydi.
Bu gapim bilan matematik yoki fiziklarni fani kerakmas demoqchi emasman.

Ammo!
Tarix o‘qiganlar – marketingda ham tarix yozadi!

Ps: Abituriyent paytim meni Gerodot deyishardi. Shunchaki raqamlarni yaxshi yodlab olganim va munozaralarda yutib chiqqanim uchun boʻlsa kerak.

💠@ashinaqa_gaplar

Reklamaga ketgan pulingiz natija bermasligi – normal
Proekt topa olmay yurishingiz – normal
Telegram kanal ochib, 3 oyda yopib yuborishingiz – normal
Kurs sotib olib, oʻqimaslik – normal
Klientdan salbiy fikr eshitishingiz – normal
Kontentingiz 5 ta like yig‘ishi – normal
1 oy davomida birorta sotuv qilolmasligingiz – normal
Bir g‘oya ustida 1 hafta yurib, keyin o‘zingizga yoqmay qolishi – normal
Reklamada imloviy xato ketishi – normal
Bir loyiha uchun tuni bilan ishlab, ertalab “ loyiha otmen” boʻlishi – normal
Instagram’da sotuvga oid post qilib keyin “boshqa joydan arzon ekan” degan komment ko‘rishingiz – normal
Postingizni oʻqib, kimdir “ChatGPT” deb aytishi – normal
Reklama byudjetingiz oxirida minusga kirishi – normal
Klient ertalab soat 5:00 da “javob yozmadingiz” deb shikoyat qilishi– normal
Hammasi yaxshi ketayotganda, birdan voqealar rivoji o‘zgarishi – normal
Odam yig‘olmaysiz, lekin kurs ochmoqchisiz – normal
Kurs ochasiz, odam yig‘asiz, lekin kursga jiddiy qaramasligi bu – normal
Podpishchik chiqib ketishi – normal
Tariflarim qimmat deb, ustingizda kulib ketishi – normal
Portfolio ochib, ichiga hech narsa joylay olmasligingiz – normal
“Kalla ishlamayapti” deb yarim kechasi reels koʻrib yotishingiz – normal
Dushanbadan reja tuzib, unga hech qachon amal qilmasligingiz – normal
O‘ylagan ideyangizni kimdir allaqachon qilgan bo‘lishi – normal
“Nakrutka uraymikan?” degan fikrga kelish – normal
O‘zingizga ham yoqmagan mahsulotni reklama qilishga to‘g‘ri kelishi – normal
Noto‘g‘ri target qilib, pulingiz havoga uchishi – normal
Saytingiz ishlamay qolishi– normal
Kimdir sizning ishlaringizni ko‘chirishi – normal
Uzoq va chiroyli video qilib, odamlar 3-soniyada like va izoh yozmay oʻtkazib yuborish – normal
Har safar yangi loyiha boshlaganda “Bu safar albatta uchadi” deb o‘ylash – normal
Oʻlay deb 3 soat post yozib bir nechta sigara chekkach postlaringni odamlar ignor qilishi ( blogdan chiqib ketishi, like boʻlmasligi ) — normal
Va oxirida...
Ularning barchasi normal bo‘lsa, bir kun baribir “Onasiniemsin!” deyish – ham normal.

Ps: Marketing shunchaki oqim, kimdir qarshi suzadi, kimdir oqim bilan.

💠@ashinaqa_gaplar

"Biznesda muvaffaqiyatning siri – mijozni tushunish va unga o‘zidan ham yaxshiroq xizmat qilishdir."

Sem Velton

Ps: Nohaqlik!

Oppa! Amerika, Yevropa.

SMD poster dizayn kerak bo'lsa yozaverasiz.

Ps: Baribr javob bermayman

Mantiqiy savol: Buni maʼnosi nima 💸

Produkt emas, mijoz ishlab chiqaring

Ko‘pchilik marketingni shunchaki mahsulot yoki xizmat ishlab chiqarish, uni bozorga olib chiqish deb tushunishadi. Ammo bu – katta xato. Marketing aslida mijoz yaratish san’ati hisoblanadi. Agar faqat mahsulot ishlab chiqarishning o‘zi yetarli bo‘lganda, har yili minglab bizneslar yopilib ketmas edi.

Dunyo miqyosidagi 2024-yilgi statistikalar shuni ko‘rsatadiki, 90% bizneslar 5 yil ichida avtomatik sinib ketadi. Nimaga? Asosiy sabab – mijoz topa olmaslik! Mahsulot bor, lekin uni sotib oladigan odam yo‘qligi hisoblanadi.

Har doimgidek yondashuvni toʻgʻri qoʻyish kerak

1. Biznesmenlar qiladigan xatolar

Deyarli 90% tadbirkorlar shunday yo‘l tutadi:

1. G‘oya topishadi.
2. Mahsulot ishlab chiqarishadi.
3. Keyin sotishni o‘ylashadi.

Yondashuvni xatoligi shundaki, ular mijoz istaklarini, ehtiyojlarini chuqur o‘rganmay, o‘ziga yoqqan mahsulot yaratishadi. Natija bozorga keraksiz tovar chiqadi va sotuv boʻlmaydi.

Menga eng yoqqan brend strategiya Apple va Netflix kompaniyalari Xoʻsh misol uchun na'muna Netflix 2011-yilda Qwikster degan xizmat ishga tushirishadi. Netflix bu orqali DVD'ni alohida brend sifatida sotishni reja qilishgan. Ammo mijozlarga bu narsa maʼqul kelmadi, natijada 1 oyda yopilib ketgan. Farxod Kuchkarov aytganidek marketing odami psixolog va analitik ham boʻlish kerak.

2. Eng toʻgʻri yoʻl

Fikrim boʻyicha asosiy e’tibor avval mijozni tushunishga qaratilishi kerak:

1. Avval auditoriya chuqur tahlil qilinadi.
2. Mijozning muammolari va istaklari o‘rganiladi.
3. Shundan keyin ularga mos mahsulot ishlab chiqariladi.

Xoʻsh Apple'ga qaytsak. Apple kompaniyasi har doim mijoz ehtiyojiga mos yangi mahsulot yaratadi. Eʼtibor qaratamiz! 92% Apple foydalanuvchilari keyingi qurilmani ham Apple’dan oladi. Nega? Chunki Apple mahsulot emas, mijoz yaratadi!

Bundan bir yilcha avval Marketing ustasi Piter Druker "Marketingning asosiy vazifasi – mijoz yaratish. Sotuv shunchaki natija" degan iborani oʻqib qolgandim. Aynan shu iboradan keyin nega Apple, Netflix, Microsoft va shu kabi yirik brendlar tinimsiz rivojlanishini tushuna boshladim.

Kotlerni manimcha koʻpchilik tanisa kerak. Aynan Kotlerning tadqiqotiga ko‘ra, brendga sodiq mijozlar yangi mijozlardan koʻra 67% ko‘proq sotib oladi. Demak asosiy eʼtibor doimiy mijozlar extiyojiga qaratilishi kerak.

Forbes ma’lumotlariga ko‘ra, mijozlarni ushlab qolish 5 barobar arzonroq bo‘ladi, yangi mijoz topish esa ancha qimmatga tushadi.

Ps: Manimcha izohga ham gap qolmadi.

✅@ashinaqa_gaplar

#Insayt

Marketingda eng kuchli qurol – mijozning ishonchi.

✅@ashinaqa_gaplar