Lazgi haqida
Lazgining qadim tarixi olovning kashf qilinishi bilan bog‘liq degan qarash bor va lazgi Zardushtiylik diniga borib taqaladi. Zardushtiylikning muqaddas kitobi bo‘lmish Avestoda bu haqida yagona ma’lumotlarning borligi olimlar tomonidan ta’kidlangan. Xorazm xalq og‘zaki ijodida lazgining yaratilishi haqida turli xil afsona va rivoyatlar bor. Misol uchun jonning tanaga kirish jarayonini ifodalishi haqida. Iqlimning sovuq bo‘lganligi va olov yoqib isinish uchun turli harakatlar orqali raqsning paydo bo‘lganligi haqidagi ma’lumotlarni lazgining yaratilishiga bog‘lashadi.
Qadimgi lazgi to‘g‘risida shunday afsona bor. Inson tanasi dastlab loydan yasalib, alohida-alohida bo‘lgan ekan. Jonga tanaga kir deb buyurilganda jon tanaga kirib birdan qo‘rqib qaytib chiqadi. Kir tanaga deb qayta buyuradilar. Tana qo‘rqishini aytadi. Shunda ilohiydan bir kuy taraladi. Bu kuyga maftun bo‘lgan jon tanaga qanday kirganini o‘zi bilmay qoladi. Oldin barmoqlariga, panjalariga, bilaklariga, yelkalariga jon kirib, inson tiriladi. Bu ilohiydan kelgan “Lazgi” kuyi deb qaraladi. Shu bois lazgi oʻyinini boshlanishi qoʻlni tepaga silkitish bilan boshlanadi.
