NJYMOK (Normadan Jo‘shib ketgan muddatli oldingi ketish) da UASh (Umumiy Amaliyot Shifokori) taktikasi:
1. Tashxis qo‘yish: NJYMOKga sabab bo‘lgan omillarni aniqlash (masalan, yo‘ldoshning muddatidan oldin ajralishi, infektsiyalar, bachadon tonusining oshishi).
2. Homilaning ahvolini kuzatish: Bachadon qisqarishlari va homilaning yurak urishi kuzatiladi. Zarur bo‘lsa, UZT o‘tkaziladi.
3. Davolash va yo‘naltirish: Homilaning holati va ona salomatligiga qarab, akusher-ginekologga yoki ixtisoslashgan tug‘ruqxonaga yuboriladi. Agar favqulodda holat bo‘lsa, tug‘ruqni tezlashtirish uchun zarur choralar ko‘riladi.
4. Og‘riqni kamaytirish: Uterotonik dori vositalarini qo‘llash va bachadon tonusini nazorat qilish.
5. Infuzion terapiya: Homilador ayolning qon bosimi va suyuqlik balansini tiklash uchun infuzion terapiya.
---
Homiladorlik va tug‘ruq davrida gipertenziv buzilishlar klassifikatsiyasi:
1. Homiladorlikdan oldingi gipertenziya (kronik gipertenziya): Homiladorlik boshlanishidan oldin mavjud bo‘lgan yoki homiladorlikning 20-haftasidan oldin paydo bo‘lgan gipertenziya.
2. Gestatsion gipertenziya: Homiladorlikning 20-haftasidan keyin qon bosimining oshishi, lekin oqsillar siydikda topilmagan bo‘lsa.
3. Preeklampsiya: Homiladorlikning 20-haftasidan keyin gipertenziya va proteinuriya (oqsil siydikda).
4. Eklampsiya: Preeklampsiya fonida qaltis tutqanoqlar bilan tavsiflanadi.
5. HELLP sindromi: Preeklampsiyaning og‘ir shakli bo‘lib, gemoliz (qon hujayralarining yemirilishi), jigar fermentlarining ko‘tarilishi va trombotsitopeniya bilan namoyon bo‘ladi.
---
Preeklampsiya klinikasi, diagnostikasi va davolash, UASh taktikasi:
1. Klinikasi:
- Qon bosimi 140/90 mmHg dan yuqori.
- Proteinuriya (siydikda 0,3 g dan ortiq oqsil topilishi).
- Bosh og‘rig‘i, ko‘z oldida chiroqchalar ko‘rish, ko‘ngil aynishi, qusish.
- Qo‘l-oyoq shishlari (o‘ta og‘ir holatlarda).
- Jigar og‘rig‘i (epigastriyadagi og‘riq).
2. Diagnostikasi:
- Arterial bosimni o‘lchash.
- Siydik tahlili (oqsil miqdorini aniqlash).
- Qon tahlillari (trombotsitlar soni, jigar fermentlari).
3. Davolash:
- Antigipertenziv terapiya (labetalol, metildopa).
- Magnizium sulfat bilan konvulsiyaga qarshi davolash.
- Tibbiy nazorat ostida homiladorlik davom etadi yoki tug‘ruq chaqiriladi.
4. UASh taktikasi:
- Homilador ayolning qon bosimi va proteinuriyasini muntazam kuzatish.
- Ayolni akusher-ginekolog yoki kasalxonaga yuborish (agar belgilar jiddiy bo‘lsa).
- Suyuqlik balansini va qon bosimini tiklash uchun infuzion terapiya.
- Homila va ona xavfsizligini ta’minlash uchun tezkor yordam ko‘rsatish.
---
Eklampsiya asoratlari va UASh taktikasi:
1. Asoratlari:
- Bachadon ajralishi va qon ketish.
- Nafas olish va yurak-qon tomir tizimi buzilishi.
- Miya qon aylanishining buzilishi va qon quyilish.
- Buyrak yetishmovchiligi.
2. UASh taktikasi:
- Tezkor ravishda tibbiy yordam ko‘rsatish va ayolni shoshilinch kasalxonaga yuborish.
- Magnizium sulfat bilan qaltirashni nazorat qilish.
- Qon bosimini tushirish uchun dori-darmonlar buyurish.
- Tezkor tug‘ruqni chaqirish (zarurat bo‘lsa, kesarcha tug‘ruq).
---
HELLP sindromi:
1. Klinikasi:
- Qon hujayralarining gemolizi (qonning parchalanishi).
- Jigar fermentlarining oshishi (AST, ALT).
- Trombotsitlar sonining kamayishi (trombotsitopeniya).
- Epigastral og‘riq, ko‘ngil aynishi, qusish.
2. Birinchi yordam:
- Tezda shifokorga murojaat qilish va kasalxonaga yotqizish.
- Trombotsitlar darajasini tiklash va qon ivishini nazorat qilish uchun infuzion terapiya.
- Jigar faoliyatini tiklashga yordam beruvchi dori-darmonlar.
- Tug‘ruqni tezlashtirish (zarurat bo‘lsa, kesarcha tug‘ruq).
1. Tashxis qo‘yish: NJYMOKga sabab bo‘lgan omillarni aniqlash (masalan, yo‘ldoshning muddatidan oldin ajralishi, infektsiyalar, bachadon tonusining oshishi).
2. Homilaning ahvolini kuzatish: Bachadon qisqarishlari va homilaning yurak urishi kuzatiladi. Zarur bo‘lsa, UZT o‘tkaziladi.
3. Davolash va yo‘naltirish: Homilaning holati va ona salomatligiga qarab, akusher-ginekologga yoki ixtisoslashgan tug‘ruqxonaga yuboriladi. Agar favqulodda holat bo‘lsa, tug‘ruqni tezlashtirish uchun zarur choralar ko‘riladi.
4. Og‘riqni kamaytirish: Uterotonik dori vositalarini qo‘llash va bachadon tonusini nazorat qilish.
5. Infuzion terapiya: Homilador ayolning qon bosimi va suyuqlik balansini tiklash uchun infuzion terapiya.
---
Homiladorlik va tug‘ruq davrida gipertenziv buzilishlar klassifikatsiyasi:
1. Homiladorlikdan oldingi gipertenziya (kronik gipertenziya): Homiladorlik boshlanishidan oldin mavjud bo‘lgan yoki homiladorlikning 20-haftasidan oldin paydo bo‘lgan gipertenziya.
2. Gestatsion gipertenziya: Homiladorlikning 20-haftasidan keyin qon bosimining oshishi, lekin oqsillar siydikda topilmagan bo‘lsa.
3. Preeklampsiya: Homiladorlikning 20-haftasidan keyin gipertenziya va proteinuriya (oqsil siydikda).
4. Eklampsiya: Preeklampsiya fonida qaltis tutqanoqlar bilan tavsiflanadi.
5. HELLP sindromi: Preeklampsiyaning og‘ir shakli bo‘lib, gemoliz (qon hujayralarining yemirilishi), jigar fermentlarining ko‘tarilishi va trombotsitopeniya bilan namoyon bo‘ladi.
---
Preeklampsiya klinikasi, diagnostikasi va davolash, UASh taktikasi:
1. Klinikasi:
- Qon bosimi 140/90 mmHg dan yuqori.
- Proteinuriya (siydikda 0,3 g dan ortiq oqsil topilishi).
- Bosh og‘rig‘i, ko‘z oldida chiroqchalar ko‘rish, ko‘ngil aynishi, qusish.
- Qo‘l-oyoq shishlari (o‘ta og‘ir holatlarda).
- Jigar og‘rig‘i (epigastriyadagi og‘riq).
2. Diagnostikasi:
- Arterial bosimni o‘lchash.
- Siydik tahlili (oqsil miqdorini aniqlash).
- Qon tahlillari (trombotsitlar soni, jigar fermentlari).
3. Davolash:
- Antigipertenziv terapiya (labetalol, metildopa).
- Magnizium sulfat bilan konvulsiyaga qarshi davolash.
- Tibbiy nazorat ostida homiladorlik davom etadi yoki tug‘ruq chaqiriladi.
4. UASh taktikasi:
- Homilador ayolning qon bosimi va proteinuriyasini muntazam kuzatish.
- Ayolni akusher-ginekolog yoki kasalxonaga yuborish (agar belgilar jiddiy bo‘lsa).
- Suyuqlik balansini va qon bosimini tiklash uchun infuzion terapiya.
- Homila va ona xavfsizligini ta’minlash uchun tezkor yordam ko‘rsatish.
---
Eklampsiya asoratlari va UASh taktikasi:
1. Asoratlari:
- Bachadon ajralishi va qon ketish.
- Nafas olish va yurak-qon tomir tizimi buzilishi.
- Miya qon aylanishining buzilishi va qon quyilish.
- Buyrak yetishmovchiligi.
2. UASh taktikasi:
- Tezkor ravishda tibbiy yordam ko‘rsatish va ayolni shoshilinch kasalxonaga yuborish.
- Magnizium sulfat bilan qaltirashni nazorat qilish.
- Qon bosimini tushirish uchun dori-darmonlar buyurish.
- Tezkor tug‘ruqni chaqirish (zarurat bo‘lsa, kesarcha tug‘ruq).
---
HELLP sindromi:
1. Klinikasi:
- Qon hujayralarining gemolizi (qonning parchalanishi).
- Jigar fermentlarining oshishi (AST, ALT).
- Trombotsitlar sonining kamayishi (trombotsitopeniya).
- Epigastral og‘riq, ko‘ngil aynishi, qusish.
2. Birinchi yordam:
- Tezda shifokorga murojaat qilish va kasalxonaga yotqizish.
- Trombotsitlar darajasini tiklash va qon ivishini nazorat qilish uchun infuzion terapiya.
- Jigar faoliyatini tiklashga yordam beruvchi dori-darmonlar.
- Tug‘ruqni tezlashtirish (zarurat bo‘lsa, kesarcha tug‘ruq).