#shaxsiy #tadqiqot
Akkulturatsiya va Adaptatsiya: Farqi nimada?
Bugungi globallashgan dunyoda odamlar turli sabablarga ko‘ra o‘z yurtidan boshqa davlatlarga ko‘chib o‘tishmoqda (migratsiya). Bu jarayonda ular yangi madaniyat, til va ijtimoiy muhitga moslashishlari kerak bo‘ladi. Ko‘pchilik bu jarayonni adaptatsiya deb ataydi, lekin aslida bu kengroq tushuncha – akkulturatsiya deb nomlanadi.
Akkulturatsiya va Adaptatsiya o‘rtasidagi farq
Adaptatsiya – insonning yangi muhitga jismoniy va psixologik moslashuvi bo‘lib, u qisqa muddatli yoki uzoq davom etuvchi jarayon bo‘lishi mumkin. Masalan, yangi ob-havoga yoki ovqatlanish tartibiga ko‘nikish.
Akkulturatsiya esa bundan kengroq tushuncha bo‘lib, insonning yangi madaniyatga moslashishi, shu jarayonda o‘zining milliy o‘ziga xosligini saqlab qolishi yoki o‘zgartirishi bilan bog‘liq jarayondir. Bu uzoq davom etuvchi, ko‘p qirrali psixologik va ijtimoiy jarayon bo‘lib, ko‘pincha bir necha avlod davomida sodir bo‘ladi.
### Akkulturatsion Stress
O‘zbek psixologiyasida hali uncha keng o‘rganilmagan tushunchalardan biri akkulturatsion stressdir. Bu – insonning yangi madaniyatga moslashish jarayonida duch keladigan ruhiy bosimi va qiyinchiliklarini anglatadi.
Akkulturatsion stress quyidagi omillar sababli yuzaga kelishi mumkin:
✔ Til to‘sig‘i – yangi tilni o‘rganishdagi qiyinchiliklar
✔ Ijtimoiy chetlanish – mahalliy aholi orasida o‘zini begonadek his qilish
✔ Mehnat muammolari – ish topish va moslashishdagi qiyinchiliklar
✔ Madaniy tafovutlar – qadriyatlar va an’analar farqlari
✔ Oilaviy stress – immigratsiya natijasida oilaviy munosabatlarning o‘zgarishi
Bu tushunchani men o‘z ilmiy tadqiqotlarim orqali o‘zbek psixologiyasiga olib kiryapman va uning O‘zbekistondan Janubiy Koreyaga ko‘chib kelgan immigrantlarga qanday ta’sir qilayotganini o‘rganmoqdaman.
Siz ham chet elda o‘qiyotgan yoki ishlayotgan bo‘lsangiz, akkulturatsiya jarayoningiz qanday kechmoqda? O‘z tajribangizni biz bilan baham ko‘ring!
Psixoeksperiment
Akkulturatsiya va Adaptatsiya: Farqi nimada?
Bugungi globallashgan dunyoda odamlar turli sabablarga ko‘ra o‘z yurtidan boshqa davlatlarga ko‘chib o‘tishmoqda (migratsiya). Bu jarayonda ular yangi madaniyat, til va ijtimoiy muhitga moslashishlari kerak bo‘ladi. Ko‘pchilik bu jarayonni adaptatsiya deb ataydi, lekin aslida bu kengroq tushuncha – akkulturatsiya deb nomlanadi.
Akkulturatsiya va Adaptatsiya o‘rtasidagi farq
Adaptatsiya – insonning yangi muhitga jismoniy va psixologik moslashuvi bo‘lib, u qisqa muddatli yoki uzoq davom etuvchi jarayon bo‘lishi mumkin. Masalan, yangi ob-havoga yoki ovqatlanish tartibiga ko‘nikish.
Akkulturatsiya esa bundan kengroq tushuncha bo‘lib, insonning yangi madaniyatga moslashishi, shu jarayonda o‘zining milliy o‘ziga xosligini saqlab qolishi yoki o‘zgartirishi bilan bog‘liq jarayondir. Bu uzoq davom etuvchi, ko‘p qirrali psixologik va ijtimoiy jarayon bo‘lib, ko‘pincha bir necha avlod davomida sodir bo‘ladi.
### Akkulturatsion Stress
O‘zbek psixologiyasida hali uncha keng o‘rganilmagan tushunchalardan biri akkulturatsion stressdir. Bu – insonning yangi madaniyatga moslashish jarayonida duch keladigan ruhiy bosimi va qiyinchiliklarini anglatadi.
Akkulturatsion stress quyidagi omillar sababli yuzaga kelishi mumkin:
✔ Til to‘sig‘i – yangi tilni o‘rganishdagi qiyinchiliklar
✔ Ijtimoiy chetlanish – mahalliy aholi orasida o‘zini begonadek his qilish
✔ Mehnat muammolari – ish topish va moslashishdagi qiyinchiliklar
✔ Madaniy tafovutlar – qadriyatlar va an’analar farqlari
✔ Oilaviy stress – immigratsiya natijasida oilaviy munosabatlarning o‘zgarishi
Bu tushunchani men o‘z ilmiy tadqiqotlarim orqali o‘zbek psixologiyasiga olib kiryapman va uning O‘zbekistondan Janubiy Koreyaga ko‘chib kelgan immigrantlarga qanday ta’sir qilayotganini o‘rganmoqdaman.
Siz ham chet elda o‘qiyotgan yoki ishlayotgan bo‘lsangiz, akkulturatsiya jarayoningiz qanday kechmoqda? O‘z tajribangizni biz bilan baham ko‘ring!
Psixoeksperiment