1. Inson loydan yaratilgani
• Qur’ondagi bayonot: Inson loydan yaratilgan (Al-Hijr 15:26, As-Sajda 32:7).
• Ilmiy qarash: Evolyutsiya nazariyasiga ko‘ra, insoniyat millionlab yillar davomida maymunlarga o‘xshash ajdodlardan rivojlangan. Biologik jihatdan inson loydan emas, balki tirik hujayralarning asta-sekin rivojlanishi natijasida paydo bo‘lgan.
2. Yer tekis yoki ustunlarsiz osmon
• Qur’ondagi bayonot: Osmon ustunlarsiz ko‘tarilgan (Luqmon 31:10) va Yer tekis tasvirlangan (An-Nazi’at 79:30 – ba’zi talqinlarga ko‘ra “yoyildi” ma’nosida).
• Ilmiy qarash: Yer shakli sferik bo‘lib, osmon esa mustahkam tuzilma emas, balki atmosferaning va koinotning bir qismi. Osmon “ustunlarsiz” degani ilmiy ma’noda noto‘g‘ri, chunki koinotdagi jismlar tortish kuchi ta’sirida ushlab turiladi.
3. Yulduzlar va oy nuri
• Qur’ondagi bayonot: Oy nuri o‘zidan chiqadi va yulduzlar yerga yaqin joylashgan (Nuh 71:16, Al-Mulk 67:5).
• Ilmiy qarash: Oy o‘zidan nur chiqarmaydi, u Quyosh nurlarini aks ettiradi. Yulduzlar esa juda uzoqda joylashgan bo‘lib, hatto eng yaqin yulduz ham Yerga millionlab kilometr uzoqlikda.
4. Ayol homiladorlik paytida kim bo‘lishini belgilaydi
• Qur’ondagi bayonot: Homilaning jinsi erkakning suyuqligining old qismi yoki orqa qismidan kelishiga bog‘liq (An-Najm 53:45-46).
• Ilmiy qarash: Homilaning jinsi X va Y xromosomalari orqali belgilanadi. Ota tomonidan uzatiladigan X yoki Y xromosoma bolaning qiz yoki o‘g‘il bo‘lishini belgilaydi. Bu spermatozoidning qaysi qismidan ekaniga bog‘liq emas.
5. Yettilik osmon va yetti qavat yer
• Qur’ondagi bayonot: Yetti osmon va yetti yer borligi (At-Talaq 65:12).
• Ilmiy qarash: Koinotda yetti darajadagi osmon yoki yetti qatlamli yer mavjud emas. Ilmiy nuqtai nazardan, Yer yadrosi, mantiya va qobiq kabi qatlamlardan iborat bo‘lib, yetti qatlamli emas.
Bu kabi misollar Qur’ondagi ayrim iboralar ilmiy haqiqatlar bilan mos kelmasligi mumkinligini ko‘rsatadi.
• Qur’ondagi bayonot: Inson loydan yaratilgan (Al-Hijr 15:26, As-Sajda 32:7).
• Ilmiy qarash: Evolyutsiya nazariyasiga ko‘ra, insoniyat millionlab yillar davomida maymunlarga o‘xshash ajdodlardan rivojlangan. Biologik jihatdan inson loydan emas, balki tirik hujayralarning asta-sekin rivojlanishi natijasida paydo bo‘lgan.
2. Yer tekis yoki ustunlarsiz osmon
• Qur’ondagi bayonot: Osmon ustunlarsiz ko‘tarilgan (Luqmon 31:10) va Yer tekis tasvirlangan (An-Nazi’at 79:30 – ba’zi talqinlarga ko‘ra “yoyildi” ma’nosida).
• Ilmiy qarash: Yer shakli sferik bo‘lib, osmon esa mustahkam tuzilma emas, balki atmosferaning va koinotning bir qismi. Osmon “ustunlarsiz” degani ilmiy ma’noda noto‘g‘ri, chunki koinotdagi jismlar tortish kuchi ta’sirida ushlab turiladi.
3. Yulduzlar va oy nuri
• Qur’ondagi bayonot: Oy nuri o‘zidan chiqadi va yulduzlar yerga yaqin joylashgan (Nuh 71:16, Al-Mulk 67:5).
• Ilmiy qarash: Oy o‘zidan nur chiqarmaydi, u Quyosh nurlarini aks ettiradi. Yulduzlar esa juda uzoqda joylashgan bo‘lib, hatto eng yaqin yulduz ham Yerga millionlab kilometr uzoqlikda.
4. Ayol homiladorlik paytida kim bo‘lishini belgilaydi
• Qur’ondagi bayonot: Homilaning jinsi erkakning suyuqligining old qismi yoki orqa qismidan kelishiga bog‘liq (An-Najm 53:45-46).
• Ilmiy qarash: Homilaning jinsi X va Y xromosomalari orqali belgilanadi. Ota tomonidan uzatiladigan X yoki Y xromosoma bolaning qiz yoki o‘g‘il bo‘lishini belgilaydi. Bu spermatozoidning qaysi qismidan ekaniga bog‘liq emas.
5. Yettilik osmon va yetti qavat yer
• Qur’ondagi bayonot: Yetti osmon va yetti yer borligi (At-Talaq 65:12).
• Ilmiy qarash: Koinotda yetti darajadagi osmon yoki yetti qatlamli yer mavjud emas. Ilmiy nuqtai nazardan, Yer yadrosi, mantiya va qobiq kabi qatlamlardan iborat bo‘lib, yetti qatlamli emas.
Bu kabi misollar Qur’ondagi ayrim iboralar ilmiy haqiqatlar bilan mos kelmasligi mumkinligini ko‘rsatadi.