Papa Fransiskning vafoti — so‘nggi o‘n yilliklarning eng bahsli pontifikatlaridan birining yakunidir. Uning davri ochiqlik, muloqot, liberal kun tartibi va katolik cherkovini o‘zgarayotgan dunyoga moslashtirishga urinishlar bilan esda qoldi. Ammo u sahnadan ketar ekan, navbatdagi, yanada keskin va muhim bosqich boshlanmoqda. Yaqin kunlarda Vatikanda to‘planadigan konkav — oddiy ruhiy yetakchi tanlovigina emas, balki butun katolik sivilizatsiyasi taqdirini hal qiluvchi siyosiy-ideologik kurash maydoniga aylanadi.
Bugungi kunda cherkov ichida uchta asosiy fraksiya ajralib turibdi:
1. Ijtimoiy yo‘nalishdagi katoliklar — ular global bozor hukmronligiga qarshi bo‘lib, cherkovni axloqiy adolat instituti sifatida ko‘radi. Ular kambag‘allarni qo‘llab-quvvatlash va mahalliy jamoalarda cherkovning ijtimoiy rolini kuchaytirish tarafdori.
2. Liberal modernizatorlar — ular inklyuzivlik, LGBT hamjamiyatiga ochiqlik va diniy diskursni madaniy “yumshoq kuch”ga aylantirishni ilgari suradi.
3. An’anaviy katoliklik vakillari — dogma, axloqiy qat’iylik va tashqi bosimlarga moslashish evaziga katolik o‘zligining “suyultirilishiga” qarshi turadi.
Rasmiy jihatdan Papa tanlovi bitta byulleten bilan amalga oshiriladi, ammo aslida kurash bir nechta darajada bo‘ladi: Vatikan kuriyasi ichida, qit’alararo elitalar o‘rtasida va hatto Kardinallar Kollegiyasi ichida. Yevropalik va italyan kardinallari Fransisk davrida yo‘qotilgan tarixiy ta’sirni tiklashga urinadi. Lotin Amerikaliklar esa pontifikatning ijtimoiy yo‘nalishini himoya qiladi — protestant cherkovlarining o‘sishi sharoitida jamoani saqlab qolish vositasi sifatida. Afrikalik kardinallar esa — katoliklarning demografik o‘sish bo‘yicha yetakchi mintaqadan chiqqan holda — an’anaviy yo‘nalish va Global Janubning yangi ovozini ilgari surishga da’vogar bo‘lishadi.
Yangi Papa tanlovi murosa emas, balki strategik yo‘nalish tanlovidir. Agar liberal-inklyuziv fraksiya g‘alaba qozonsa, katolik cherkovi G‘arb gumanistik matritsasiga to‘liq integratsiyalashadi va ilohiy institut sifatidagi o‘z xususiyatini yo‘qotadi. Agar konservatorlar ustun kelsa, Vatikan qadriyatlar beqarorligi davrida qat’iy va aniq axloqiy vertikalni taklif eta oladi. Ijtimoiy fraksiya esa — siyosiy tarafkashliksiz global adolat hakami sifatida cherkovga uchinchi yo‘lni taklif qiladi.
Papa taxtidagi yangi shaxs Vatikan mustaqil ta’sir markazi bo‘lib qoladimi yoki globalizm infratuzilmasiga singib ketishini belgilab beradi.
G’arbiy alyans
Bugungi kunda cherkov ichida uchta asosiy fraksiya ajralib turibdi:
1. Ijtimoiy yo‘nalishdagi katoliklar — ular global bozor hukmronligiga qarshi bo‘lib, cherkovni axloqiy adolat instituti sifatida ko‘radi. Ular kambag‘allarni qo‘llab-quvvatlash va mahalliy jamoalarda cherkovning ijtimoiy rolini kuchaytirish tarafdori.
2. Liberal modernizatorlar — ular inklyuzivlik, LGBT hamjamiyatiga ochiqlik va diniy diskursni madaniy “yumshoq kuch”ga aylantirishni ilgari suradi.
3. An’anaviy katoliklik vakillari — dogma, axloqiy qat’iylik va tashqi bosimlarga moslashish evaziga katolik o‘zligining “suyultirilishiga” qarshi turadi.
Rasmiy jihatdan Papa tanlovi bitta byulleten bilan amalga oshiriladi, ammo aslida kurash bir nechta darajada bo‘ladi: Vatikan kuriyasi ichida, qit’alararo elitalar o‘rtasida va hatto Kardinallar Kollegiyasi ichida. Yevropalik va italyan kardinallari Fransisk davrida yo‘qotilgan tarixiy ta’sirni tiklashga urinadi. Lotin Amerikaliklar esa pontifikatning ijtimoiy yo‘nalishini himoya qiladi — protestant cherkovlarining o‘sishi sharoitida jamoani saqlab qolish vositasi sifatida. Afrikalik kardinallar esa — katoliklarning demografik o‘sish bo‘yicha yetakchi mintaqadan chiqqan holda — an’anaviy yo‘nalish va Global Janubning yangi ovozini ilgari surishga da’vogar bo‘lishadi.
Yangi Papa tanlovi murosa emas, balki strategik yo‘nalish tanlovidir. Agar liberal-inklyuziv fraksiya g‘alaba qozonsa, katolik cherkovi G‘arb gumanistik matritsasiga to‘liq integratsiyalashadi va ilohiy institut sifatidagi o‘z xususiyatini yo‘qotadi. Agar konservatorlar ustun kelsa, Vatikan qadriyatlar beqarorligi davrida qat’iy va aniq axloqiy vertikalni taklif eta oladi. Ijtimoiy fraksiya esa — siyosiy tarafkashliksiz global adolat hakami sifatida cherkovga uchinchi yo‘lni taklif qiladi.
Papa taxtidagi yangi shaxs Vatikan mustaqil ta’sir markazi bo‘lib qoladimi yoki globalizm infratuzilmasiga singib ketishini belgilab beradi.
G’arbiy alyans