Markaziy Osiyo - Yevropa Ittifoqining Samarqanddagi sammitiga SFCA ekspertlarining munosabati:
M. Imomov: Samarqand sammiti – bu shunchaki ramziy qadam emas, balki Yevropa Ittifoqining Rossiya va Xitoy manfaatlar soyasida qolgan mintaqada oʻz mavqeini mustahkamlashga qaratilgan haqiqiy urinishidir. Markaziy Osiyo uchun bu – koʻp vektorlilik siyosatini kuchaytirish imkoniyati. Biroq men haddan tashqari katta kutishlardan ogohlantirgan boʻlardim. Global Gateway tashabbusi hozircha yetarli darajada aniqlikdan yiroq ambitsiyali reja koʻrinishida. Tabiiyki, Transkaspiy yo‘lagi uchun ajratilgan 10 milliard yevro ta’sirli ko‘rinadi, lekin agar loyiha tezlashmasa va mintaqaviy real sharoitlar inobatga olinmasa, YI ikkinchi darajali o‘yinchiga aylanishi mumkin. Asosiy sinov esa – Brussel bayonotlardan tashqari, ayniqsa noyob yer resurslarini qazib olish sohasida, Xitoy bilan kuchayib borayotgan raqobatda qanday amaliy takliflar bera olishi bo‘ladi.
S. Pinxasova: Sammitning iqtisodiy jihatini e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmaydi – YI va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi savdo hajmining 54 milliard yevroga yetgani katta salohiyat borligini ko‘rsatmoqda. Masalan, O‘zbekiston uchun YIdan JSTga qo‘shilishdagi ko‘mak va ‘yashil’ energetikani rivojlantirish strategik yo‘nalishlar hisoblanadi. Ammo men ayrim xavflarni ham ko‘raman: O‘rta yo‘lak hali Rossiya orqali o‘tuvchi shimoliy yo‘lni o‘rnini to‘liq bosa olishga tayyor emas – infratuzilma cheklovlari mavjud. YI haqiqiy siljishni istasa, nafaqat investitsiyalar kiritishi, balki texnologiyalar va ekspertiza yordam berishi kerak. Bu, shubhasiz, mintaqaning global bozordagi raqobatbardoshligini oshiradi.
A. Qodirov: Samarqanddagi sammit Gʻarbning Markaziy Osiyoga boʻlgan qiziqishining oshganini ko‘rsatadi, biroq mintaqa yetakchilari bu masalaga ehtiyotkorona yondashmoqda – bu esa to‘g‘ri qaror. Mintaqa liderlari YI bilan hamkorlikni chuqurlashtirish va Moskva hamda Pekin bilan barqaror aloqalarni saqlash oʻrtasida muvozanatni tutmoqda. Prezident Mirziyoyev tomonidan Euronewsga intervyusida ko‘tarilgan Afg‘oniston masalasi ham muhim signal – mintaqa YIni mintaqaviy barqarorlikda sherik sifatida ko‘rmoqda, biroq Brussel hozircha bu borada jiddiy mas’uliyat olishga tayyor ekanini ko‘rsatmayapti. Hamkorlik istiqbollari bor, ayniqsa energetika va raqamli bog‘liqlik sohalarida, lekin mintaqaning geosiyosiy sezuvchanligi hisobga olinmasa, ‘Samarqand deklaratsiyasi’ chiroyli, ammo navbatdagi oddiy hujjat boʻlib qolishi mumkin.
G’arbiy alyans
M. Imomov: Samarqand sammiti – bu shunchaki ramziy qadam emas, balki Yevropa Ittifoqining Rossiya va Xitoy manfaatlar soyasida qolgan mintaqada oʻz mavqeini mustahkamlashga qaratilgan haqiqiy urinishidir. Markaziy Osiyo uchun bu – koʻp vektorlilik siyosatini kuchaytirish imkoniyati. Biroq men haddan tashqari katta kutishlardan ogohlantirgan boʻlardim. Global Gateway tashabbusi hozircha yetarli darajada aniqlikdan yiroq ambitsiyali reja koʻrinishida. Tabiiyki, Transkaspiy yo‘lagi uchun ajratilgan 10 milliard yevro ta’sirli ko‘rinadi, lekin agar loyiha tezlashmasa va mintaqaviy real sharoitlar inobatga olinmasa, YI ikkinchi darajali o‘yinchiga aylanishi mumkin. Asosiy sinov esa – Brussel bayonotlardan tashqari, ayniqsa noyob yer resurslarini qazib olish sohasida, Xitoy bilan kuchayib borayotgan raqobatda qanday amaliy takliflar bera olishi bo‘ladi.
S. Pinxasova: Sammitning iqtisodiy jihatini e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmaydi – YI va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi savdo hajmining 54 milliard yevroga yetgani katta salohiyat borligini ko‘rsatmoqda. Masalan, O‘zbekiston uchun YIdan JSTga qo‘shilishdagi ko‘mak va ‘yashil’ energetikani rivojlantirish strategik yo‘nalishlar hisoblanadi. Ammo men ayrim xavflarni ham ko‘raman: O‘rta yo‘lak hali Rossiya orqali o‘tuvchi shimoliy yo‘lni o‘rnini to‘liq bosa olishga tayyor emas – infratuzilma cheklovlari mavjud. YI haqiqiy siljishni istasa, nafaqat investitsiyalar kiritishi, balki texnologiyalar va ekspertiza yordam berishi kerak. Bu, shubhasiz, mintaqaning global bozordagi raqobatbardoshligini oshiradi.
A. Qodirov: Samarqanddagi sammit Gʻarbning Markaziy Osiyoga boʻlgan qiziqishining oshganini ko‘rsatadi, biroq mintaqa yetakchilari bu masalaga ehtiyotkorona yondashmoqda – bu esa to‘g‘ri qaror. Mintaqa liderlari YI bilan hamkorlikni chuqurlashtirish va Moskva hamda Pekin bilan barqaror aloqalarni saqlash oʻrtasida muvozanatni tutmoqda. Prezident Mirziyoyev tomonidan Euronewsga intervyusida ko‘tarilgan Afg‘oniston masalasi ham muhim signal – mintaqa YIni mintaqaviy barqarorlikda sherik sifatida ko‘rmoqda, biroq Brussel hozircha bu borada jiddiy mas’uliyat olishga tayyor ekanini ko‘rsatmayapti. Hamkorlik istiqbollari bor, ayniqsa energetika va raqamli bog‘liqlik sohalarida, lekin mintaqaning geosiyosiy sezuvchanligi hisobga olinmasa, ‘Samarqand deklaratsiyasi’ chiroyli, ammo navbatdagi oddiy hujjat boʻlib qolishi mumkin.
G’arbiy alyans