Rassom Tuz

Дин давлатдан бутунлай ажратилади

20 феврал куни Сенатнинг тўртинчи ялпи мажлисида “Ўзбекистон Республикасида фуқароларнинг виждон эркинлигини таъминлаш ва диний соҳадаги консепсиясини тасдиқлаш тўғрисида”ги қонун бир овоздан маъқулланди.

Мазкур қонуннинг асосий тамойиллари қуйидагилардан иборат:
1. Ҳар ким ўз эътиқоди бўйича эркин қарор қабул қилиш ҳуқуқига эга.

2. Диний ёки атеистик қарашларни бошқаларга мажбурий тарзда сингдириш ман қилинган.

3. Давлат нейтрал позицияда туради ва ҳеч бир динга ёки дунёқарашга имтиёз бермайди.

4. Ҳар қандай мажбурий диний таъсир – у босим ёки тарғибот бўладими – қонун билан таъқиб қилинади.

Бу тамойиллар ҳар кимнинг шахсий ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва жамиятдаги барқарорликни таъминлашга хизмат қилади.

Шунингдек қонун, Ўзбекистонда динни давлат ишларидан тўлиқ ажратишни қонуний тарзда мустаҳкамлайди. Ҳеч қандай динга имтиёз ёки устунлик берилмайди. Ҳар бир фуқаро виждон эркинлиги ҳуқуқига эга, лекин диний қарашлар давлат сиёсатига таъсир кўрсата олмайди.

Қонунга кўра, радикал диндор – у мусулмонми ёки христиан, фарқи йўқ – бир хил жазоланади. Диний экстремизм, диний тарғибот ва ҳар қандай кўринишдаги диний таъсир кўрсатиш давлат ва жамият ҳаётидан бутунлай четлатилади.

Дунёвий давлат тамойиллари қатъий қарор топмоқда!

Муросасиз “немис”¸ сотилмайдиган “ўрис”
Пўлат Бобожонов прокуратура ходимлари орасида “ честный ўрис ва муросасиз немис” дея лақаб олган саноқли кишилардан биридир:
Бобожонов 2005—2006 йилларда Бош прокуратуранинг Солиқ ва валюта жиноятларига қарши курашиш департаменти бошлиғи, 2000—2005 йилларда эса Ўзбекистон бош прокурори ўринбосари бўлганида “ честный ўрис ва муросасиз немис” деган лақаб тақилган.
Бу дегани¸ пора олмайди¸ деганидир. Қонунни ушлаб¸ гапидан қайтмай тураверарди. Бухоро ва Жиззахда вилоят прокурори бўлган пайтида ҳам масалаларни порасиз ҳал қиладиган ноëб мулозим дея номи чиқди.
Таниқли журналист Шароф Убайдуллаевнинг эслашича¸ Пўлат Бобожонов 2006—2011 йилларда Жиззах вилояти прокурори бўлиб ишлаган пайтида бирорта коррупцион схемаларга алоқадорлиги ҳақида гап чиқмаган:
- Жиззахда ишлаган даврида Бобожонов одамлар орасида яхши обрў қозонди. Таъмагирлик ëки рейдерлик қилгани ҳақида гап-сўз чиқмади. Бугунгача Ички ишлар вазири бўлган Абдусалом Азизов ўша пайтда Жиззах ИИБ бошлиғи лавозимида ишлаган. Жиззахда яхши ном чиқарганлар бугун Мирзиëев командасига олинмоқда¸ деган эди Убайдуллаев.
Ғиждувонлик тадбиркорни “прокурор зулмидан” қутқарган прокурор
Пўлат Бобожонов 2011 йилда Бухоро вилояти прокурори бўлиб ишлаган даврида “муаммони адолатли” ҳал қиладиган мулозим сифатида эсда қолгани эсланади.
Ғиждувон туман прокурори тумандаги икки иши юришган тадбиркор ака-укалардан ўлпон талаб қилади. Ўлпон унмаганидан кейин прокурор улардан қасос олиб бир акани қаматади¸ укани эса йирик жаримага тортади. Кўп ўтмай Бобожонов Бухоро вилоятига прокурор бўлиб келади ва ака-укалар адвокати унга арз қилади. Бобожонов бу муаммони ўрганиб¸ қайта терговга юборади. Оқибатда ака қамоқдан ¸ ука эса жаримадан қутулди. Адолат қарор топиб¸ қасоскор туман прокурори бошқа ишга ўтиб кетиб қутулиб қолди.
Бобожоновнинг бирор тадбиркорга ўлпон солганини¸ зулм қилганини биров эсламайди.
Мирзиëев ИИВни коррупциядан қутқариш учун Бобожоновни тайинлаган эди.
Нега Ўзбекистон президенти Бобожоновни тайинлаган эди ?
Ўзбекистон ҳукуматидаги кадр ўзгаришларидан хабардор мулозимнинг айтишича¸ бундан мақсад ИИВни коррупциядан қутқаришдир:
- ИИВ тизими энг коррупциялашган вазирлик сифатида мамлакат президентининг хавотирига сабаб бўлгани Мирзиëевнинг селектор мажлисларидаги гап-сўзлардан маълум. Бу соҳадаги коррупцияни минимумга тушириш мақсадида кадр ўзгариши қилинди. Иккинчидан¸ бугунги вазият бу вазирлик тепасида президентга энг содиқ одам туришини тақозо қилади. Бобожонов узоқ йиллар давомида Мирзиëев командасидаги содиқ одам ¸ деган эди суҳбатдош.
Аммо "садоқат" ва "ишни уддалаш" икки алоҳида тушунча.
Айтайлик сиз хусусий учоқ эгасиз. Ўзингизга содиқ одамни бош учувчи қилиб қўясиз. Аммо бу одам 8 йил мобайнида учоқни эплаб ҳайдай олмаса¸ учиш жамоасини бошқара олмаса сиз уни алмаштиришга мажбур бўласиз.
Carnegie Endowment таҳлилчисининг бир хафта олдин ёзишича, Мирзиёев ўз раҳбарлар жамоасини тузишга ҳаракат қилди аммо самара чиқмади:
"Натижа шуки, Мирзиёев салкам 10 йиллик президентлиги даврида қурган тизим кўзга кўринганидан анча мўрт бўлиб чиқди. Ўзбек лидери ҳеч кимга таяна олмайди: у Каримов давридан қолган амалдорларга ишонмайди; ўзининг жамоаси ҳали етарлича кучли эмас; қариндошлари эса ўзаро урушлар билан оворалар", дея хулоса қилади Carnegie Endowment таҳлилчиси.
Мақола муаллифи Рассом ТУЗ

Тобланган пўлат нега синди ?
Островскийнинг шундай китоби бўлгич эди. Катта ëшдагилар билади. Лекин мақола бу китоб ҳақида эмас. Ашиинча йил мамлакатнинг бош милисаси бўлган Пўлат Бобожонов ҳақида.
Каримов ўлгани ортидан мамлакатга раҳбар бўлган Мирзиëев ëнида содиқ сафдош¸ садоқатли сирдош бўлиб келган Пўлат Бобожонов 2025 йил 3 март куни ишдан олинди.
Бобожонов яхши одам эди, аммо ички ишлар вазирилиги дея аталиб, Алматов даврида бетонлашган "шайтанат иншооти"ни демонтаж қилишга Пўлат оғанинг кучи етмади.
Қурилиш қилганлар билади баъзан победит пўлатидан ишланган сверло бурғулар ҳам қаттиқ тошни тешолмай синиб қолади.
Бу холатда бурғу эмас балки ўша тош айбдор. Улоқтирлиб юбориши керак тош.
Каримову алматовлар даврида қотиб қолган бу тош вазирлик худди тош асридаги каби қўлида тўқмоқ ушлаб қўтос терисини шилиб эгнига кийган ëввойи ярим жиноий тўдалигича қолмоқда.
Бу тўдани синдиришга Мирзиëевнинг ҳам кучи етмаяпти.
"Ўзбекистон раҳбари ҳеч кимга таяна олмайди: у Каримов давридан қолган амалдорларга ишонмайди, ўзининг жамоаси ҳали етарлича кучли эмас, қариндошлари эса ўзаро нифоқ билан овора", деб ёзади қароргоҳи Вашингтонда жойлашган нуфузли Carnegie Endowment тадқиқот маркази.
Аммо Мирзиëев халқ орасида “муросасиз немис” деб ном чиқарган Пўлат оғага ишонганди.
Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2017 уил 4 сентябрдаги фармони билан Пўлат Раззоқович Бобожонов Ўзбекистон ички ишлар вазири этиб тайинланган эди.
Умуман ўша 2017 йили Ўзбекистон Ички ишлар вазирлигида уч марта вазир алмашганди.
2017 йилнинг 25 январигача бу вазифани Ислом Каримов томонидан тайинланган Адҳам Аҳмадбоев бажарган бўлса¸ Мирзиëев президентликка сайланганидан бир ойча ўтиб¸ Абдусалом Азизов Ички ишлар вазири қилиб тайинланган эди.
Бу вазифани генерал-лейтенант Баҳодир Матлюбов 2006 йилнинг 5 январида Зокиржон Алматов Ички ишлар вазири лавозимидан олинганидан бери бажариб келаëтган эди.
Авторитар бошқарув услубига асосланган Ўзбекистон каби давлат элитаси учун муҳим куч ишлатар тизимларидан бири бўлган Ички ишлар вазирлигининг ишдан олинган раҳбари ким эди ¸ деган саволга Пўлат Бобожоновни яқиндан билганлар кўмагида жавоб излаймиз.
Аввало Пўлат Бобожонов Ички ишлар вазири бўлиб ишлаганида коррупция билан боғлиқ бирор ишкал маркзаида бўлмади. Ишга тайинланган куни нима бойлиги бўлса ишдан кеткан куни ҳам шунча эди. Ситидан уй¸ Кипрдан ховли¸ Белдирсойдан дача олмади. Қуудофйма олтин ва жавоҳирларни сондиққа солиб тўлдирмади.
Лекин у бошқарган вазирлик кунора махбус ўлими чиқадиган¸ зобитлари криминал дунë билан ака ука тутинган шайтанатлигича қолди.
Яқинда бир журналист қиз мендан Пўлат Бобожоновнинг Бош вазир Арипов билан муносабатини сўраганди. Мен бунга жавобан ИИВ¸ ДХХ ва Мудофаа вазирлари тўғридан тўғри президент билан ишлаши ва Бош ваазирга фақат формал боғлиқлиги ҳақида билги берувдим.
Гап шундаки бу қизнинг иддаосида Арипов журналист Анора Содиқованинг тадбирини ўтказдирмаслик учун бутун кучини ташлаганда Ички Ишлар вазирлиги қонун устиворлиги нуқтаий назаридан Анорага ëн босиб уни Арипов бандитлари ўзбилармонлигидан ҳимоя қилган. Новвот кафесида тадбир ўтказишга ҳам улар изн берган. Бу яқиндагина содир бўлгани учун атай эслаяпман.
Пўлат қандай тобланди?
Пўлат Бобожонов 1961 йил Хоразм вилоятининг Боғот туманидаги энг нуфузли раҳбарлардан бири Раззоқ Бобожонов хонадонида дунëга келган. Унинг онаси Энагул Машарипова Боғот район ижроқўми¸ отаси эса¸ компартия раҳбари бўлган.
Пўлат Бобожонов ўқувчилик даврида туман кутубхонасидаги барча китобни биратўла ўқиб Боғотнинг вундеркинди дея ном чиқарди.
Пировардида Бобожонов Тошкент Давлат ҳуқуқшунослик институтига ўша вақтда порасиз кирган балки ягона одам бўлди.
Бобожонов юрфакни қизил диплом билан битирди.
Бобожонов ўша йили ҳуқуқшунослик факультетини қизил дипломга битирган ягона студент бўлди.
Ўша пайтдаги мулозимлар ўз фарзандларини таниш-бнилиш қилиб ўқишга киритгани бор гап. Лекин Пўлат Бобожонов ўз кучи билан ўқишга кириб¸ уни қизил дипломга битирди. Бу муваффақиятга Пўлатбек отасининг аралашувисиз ўз тиришқоқлиги билан эришди

Карманадаги "осил осил" васвасаси
Навоий вилояти, Кармана туманидаги 30-мактабда яна бир даҳшатли ҳодиса юз берди – 28 феврал куни 8-синф ўқувчи Жасмина Испандиёрова ўзини осиб, ҳаётдан кўз юмди. Энг ачинарлиси, у дарс вақтида ҳеч кимдан сўрамай мактабдан чиқиб кетган ва уйида жонига қасд қилган. Агар ўқувчининг йўқлиги ўз вақтида аниқланиб, ота-онасига хабар берилганда, балки унинг ҳаётини сақлаб қолиш мумкин эди.
Бу эса мактабдаги тўртинчи ўлим ҳолати. Охирги 10 ой ичида ушбу таълим даргоҳига борган тўрт ўқувчи турли сабаблар билан вафот этган.
🔹 Декабрь ойида 9-синф ўқувчиси ва 11-синф ўқувчи қизи ўз уйларида ўзини осган.
🔹 Ундан олдин эса яна бир ўқувчи дарс пайтида синф раҳбари томонидан жавоб бериб юборилгандан кейин чўмилиш учун кетиб, чўкиб кетган.
Мактабда такрорланиб турган бу ҳолатлар жиддий муаммолар борлигини кўрсатмоқда. Ота-оналар, маҳаллий аҳоли ва жамоатчилик бу масалага эътибор қаратиб, масъул идоралардан аниқ чоралар кўришни талаб қилмоқда.
Айни пайтда эса бошқарма раҳбари бу ҳолатларни яширишга уринаётгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда

Яна аши гап. Ўзларинг ўз поняткаларинга риоя қилиш. Умра ва хажга саломатлиги ва бойлиги етарли бўлган одам борсин¸қолганўар тек ўтирсин дейилдими. Тамом.
Ўзим кал кўнглим нозик деган қашшоқ ва касалмандлар қариндошларига ўлпон солиб қарз кредит олиб умрага бориб ашинча проблема ичида ëтибди.
Мана яқинда бир касалванд "ўлсам ашағда ўлай" деб Умрага борди.
Маккага аяғи тегиши билан тап этиб ташаворди. Инсульт бўлди. King Abdulaziz Hospital клиникасига ëтқизилди. Саудияга борган араб ксенофобияси нималигини билади. Араблар ўзларидан бошқага "сен нима кессак ëки калтакесак нима" дея ўта паст назар билан қарайди ва хўрлабам ташайди.
Инсульт бўган одам "ашағда ўлиш" ниятидан дарров қайтиб"кетаманга" тушди.
Ўзинг келгансан капанингни елкангга илиб¸ ўлиб кўпига қўшилиб кетоурмайсанми мангу саодат ўлкасида.
Йўқ. Бу нотавон дардисар ўз аяғи билан келиб яна ўлигини давлат устига ташади.
Давлатни тамсил қилган ўзбек дипломатлари бир аяғи герда бўлган бу яримжонни Ўзбекистонга қайтиши билан боғлиқ барча ҳужжатларни расмийлаштиришда амалий ёрдам кўрсатди.
Касал Ўзбекистонга қайтди ва Тошкентдаги врачларнинг меххр тўла кўзлари билан кўзи тўқнашди.
Тошкентни тариғини еган чумчуқ Маккатиллодан қайтиб келган.
Фақат бу чумчуқ ўзи ҳеч кимнинг ëрдамисиз қайтган. Манов читтаклардан фарқли ўлароқ.

Мезбонлар хапа бўлмасин деб мен ҳам табоқларни бўшатдим. Суннат дея нон билан тобоқ ичидаги эт сўлини артиб оғзимга солдим. Мазасига гап йўқ. Кейин чой фасли келди. Тотли еб тотли қўнишдик. ( Ширинлик устида сўҳбат қилдик) Ниҳоят мен тилга кириб Мустфодан "Туркияда дурим насл" (Туркияда ахвол қандай) деб сўрадим. Кошки сўрамасайдим. Шу пайтгача ҳалимдай юмшоқ бўлган Мустафо худди везувий вулқони каби бирдан портиллаб отилди. "Дурим барбод. Мамлакат сафиллик ичинда. Раис массонлар билан иш бирлиги ëпади. Домодбей ҳазинани еб битирди....(Ахвол ëмон. Мамлакат қашшоқлик ичида. Президент массонлар (душманлар) билан ҳамкор. Куëв ҳазинани еб битирди) Мустафо энди ўрнидан туриб қўлларини ҳавода қиличдай сармаб сиëсатчиларга кафан бичарди. Мустафонинг чиқишлари Гитлернинг Бавария пивахонасида қилган ваъзларидан ҳам кўпроқ эмоционал эди. Бир вақт Мустафо стулнинг устига чиқиб "Разолат¸ разолат " деб бақира бошлади. Мен қўрқиб бошладим. Кошки келмасайдим деб ўйладим. Шу пайт хонага қўлида кумуш тапси (патнс) ушаган хоним кириб келди. Тапси устидаги жажжи мовий финжонларда қахва бор эди. Уй бекаси ўз хўжасига қараб "Сокин вўл Мустафо" деди. Бу сехрли сўздан кейин Мустфо яна аслига қайтди. "Узр диларим" деб стул устидан тушди. Мени қўлтиқ(кресло) га ўтқазиб қаҳва икром қилди. Секин қавҳа хўплаб ўтирдик. Сиëсат мавзусидан айланиб ўтиш учун ўзим қизқимасам ҳам футбол ҳақида гап очдим. Кошки бу темани ҳам айланиб ўтсайдим. Мустафо яна стул устига чиқиб сотқин судялар¸ эпақасиз ўйинчилар¸ лапашанг дарвозабонлар¸массон ва яхудийлар¸ тоғут атеистлар ва яна мен тушунмайдиган яжуж маъжужлар шаънига лаънатлар ëғдиришни бошлади. Мустафо Стулдан югуриб тушиб ишкоп ëнига бориб журнал олди. Журналда Галатасарой хужумчиси Арда Турон расми бор эди. Мустафо бу расмни журнналдан йиртиб олди. "Учрашув" деган комедииядаги Эргаш Каримов эсимга тушиб кулгим келди. Аммо вазият куладиган эмасди. Мустафо энди Арда Туроннинг расмини майда майда қилиб йиртиб ўртага сочиб юборди. Хавони ларзага солиб "Барбод" деди. Мен ëрдам нигоҳи билан хонимга мўлтираб боқдим. Хоним елка қисиб "бунга энди мен ҳам бас кела олмайман" деди. Қўшнилар полис чақирди. Полис эса доктор чақирди. Докторлар келиб тинчлантитрадиган укол қилиб кетишди. Яна дастурхонга қайтдик. Уй бекаси меваларни кесиб тобоққа солиб келтирди. Мева фасли бошланди. Киви. Ананас. Пўртахол. Мен энди сиëсат ва футбол ҳақида оғиз очмадим. Аммо нимадир гапириш керак. Рўза ойидамиз. Муқаддас динимиз ҳақида гаплашсак хузур ичида бўламиз деб ўйладим. Секингина "Жуббали Аҳмад билан сулаймончиларнинг ораси қандай" деб савол бердим. Эх нега бердим шу саволни. Кошки дин ҳақида гапирмасам эди. Эхх. Хонимнинг айтишича энди на полис ва на докторнинг уколи таъсир қилади. Афсус армия мамлакат ички низоларига аралашмайди. Аралашса яхши бўлармиди.
@Rassom TUZ

Хоразмда "оғизочар" деб аталадиган тадбирни турклар "ифтор супраси" дер экан. Хуллас турк қўшним Мустафо унинг таъбирича "ифторга даъват" қилди. Бордим. Онам супра деб хамир ëйганда ишлатадиган тўрт тарафи жиякли кленкани назарда тутарди. Туркларнинг супра дегани оқ газлама тўшалган улкан стол экан. Усти нозу неъмат билан тўла. Турклар "Пистиқ пиндиқ" хоразмликлар эса "чақақ" дейдиган пистаю бодомлар. Хоразмликлар "ғўўз" турклар "жевиз" деб айтадиган мағзи ëғли юмуруқдай ëнғоқ. Бир пайтлар "Минг бир кеча" эртагида номини эшитганим "кунафа" (бол ва пишлоқ қўшиб қовурулган ширинлик) "Дилбар дудоғи" "Келин бути" "Имом бойилди" пахлавий дехлавий хуллас турли емаклар. Емакларнинг лаззати ҳақида айри фикрим бор. Масалан "хошломо" деган емакнинг ичидаги эт сарëғдай юмшоқ. "ема ëнинда ëт" дейди турклар яхши таомни олқишлар экан. Яна орқага қайтсам. Мустафонинг эшигидаги зил (звонок) ни босдим. Хотин кишининг амрли саси эшитили. "Оч мустафо мисофиримз галди" Генералнинг буйруғини бажарган сержантнинг сасига монанд итоатли овоз эшитилди " Тамом. Ҳаëтим. Қўшдим" (Майли хурматли хотин ака мен чопдим) деган ҳазин ва муте сас келди. Эшик очилди. Мустафо менинг шаънимга мақтовлар ëғдирароқ тарлик (тапочка) берди. "Ҳўш галдингиз. Сафолар гатирдингиз. Орзу буюринг бла бла бла.." Собиқ совет одами бўлган мен учун бу такаллуфлар бир оз баландпарвоз ва чучмал эди. Комевояжер бўлиб ишлайдиган Мустафонинг уйи энг "шик" қўлтиқ (кресло) ва девонлар билан безатилган эди. Мовий кумач устига қабариқ олтин нақш қилинган пардаларга Ла Скала театри ҳам хавас қилса арзийди. Дастурхонга қўйилган чотол (вилка) қошиқлар пирил пирил ялтиллайди. Чехиядан келтирилган четига олтин ҳал чизилган идиш оëқ фаровонликнинг ташриф қоғози каби кўринади. Бунинг ëнида мутфак (кухня)дан келаëтган қўқи (овқат хиди) кун бўйи оч қолган ошқозонимга таскину тасаллий берарди. "буюринг буюринг"лар ортидан мен дастурхонга ўтирдим. 8 дан 27 дақиқа ўтганида оғиз очилади. Ҳали бир неча дақиқа бор. Уй бекаси ва Мустафо бу дақиқа ичида мени хуш табассум билан сийлашди. "ойлар султони рамазон" шарафига олқишли гаплар айттилди. Олдин Мустафонинг кейин хонимнинг айфонида кетма кет муаззин саси янгради. Номоз вақти бўлган эди. Олдин оғизни очдик. Хоним ичига лимон парчаси солинган бир бардак (стакан) сув¸бир бардак сут¸ кумуш тарелкада ажува (хурмони додаси) ва туз келтирди. Мен сув билан Мустафо сут билан хоним эса туз билан оғзини очди. Ажвадан ҳаммамиз бир бир олдик. Шукр дуоси ўқилгач. Номозга турдик. Мустафо имомликка ўтди. Суннатларни айри ўқидик. "Ассалому алайкум" деб ижтимоий масофага амал қилмай қучоқлашиб отамлашиб яна супрага (дастурхонга) қайтдик. "Чўпон шўрваси" деган ярим коса шўрва келди. Мустафо бунинг тарифини берди. "Гули қўтир" деган гулнинг қуритилгани солинар экан. Гулдан ҳам шўрва қилиш мумкинлидан озроқ таажжубландим. Шўрвага яримта лимонни сиқиб кейин ейиш жоиз экан. Таомил шундай. Кейин Мустафо таъбирича "Она емак" келди. Бу "Мақлуба" деган овқат эди. Иккита қозон бир бирини устига қўйилиб глобус шаклига келтирилади ва навбатма навбат айлантириб пиширилади. Атрофи гуруч ўртасида эса қўй гўшти. Катта товоқда гумбаздай бўлиб туради. Мустафо усталик билан бу гумабазни капкир кесиб менинг товоғимга бир парча солди. Мен учун бу сабзисиз палов эди. Аммо эт мукаммал лаззатли. Овқат давомида менинг тинимсиз оғзим қимирлашини уй бекаси таъминлаб турди. У эрига амр берарди. "Мустафо лутфан мисопирнинг табоғига эт қўй" "Мустафо мисопирга салата узат"

Ибрат Сафо ёзади: Зеленскийни Лондонда анча яхши кутиб олишди. Бу ерга йиғилган Европа (ва Канада) лидерлари унга кўпроқ ёрдам беришни ваъда қилдилар. “Тарихдан биламиз, агар Европада нотинчлик бўлса, бу барибир бизнинг қирғоқларимизгача келади”, деди Британия Бош вазири Кийр Стармер. У Украинага 5 мингта ҳаво мудофааси тизимларини сотиб олиши учун 1,6 млрд фунт унинг тасарруфида бўлишини айтди. Десертига Зеленский Қирол Чарлз билан учрашувга чиқиб кетти.

Стармер дипломатияни яхши эплайди, ҳарқалай адвокат ва прокурор ролларида олдин судларда кўп гапирган, Лейбористлардаги бўлинишлардан фойдаланиб партия тепасига чиқиб олиш учун ҳам у дипломатияни кенг қўллаган. Шу сабаб бўлса керак, журналистлар Европа ва АҚШнинг Украинага ёндошувларидаги контрастга эътиборни қаратишга қанча уринишмасин, Стармер уларни дипломатик ракеткаси билан уриб қайтарди ва Америка ҳақида салбий фикр билдиришдан тийилди. “Америка барибир керак бу жараёнда”, каби ярашув оҳангидаги баёнотлари ёпиқ эшиклар ортидаги гаплардан фарқ қилишини ҳамма билиб турибди - бугун йиғилган лидерлар орасида Трампнинг ишончсизлиги ҳақида кўп ҳазил-мутойиба бўлган бўлса, ажабмас (айниқса Трудо гапни қотиради).

Европа, кўп ҳарбий таҳлилчилар фикрида, Россияга бемалол тенг кела олади, бунга шубҳа йўқ - Франция ва Британияда атом бомбалари ҳам бор. Лекин, мудофаага харажатни ошириш керак ва бу нозик масала. Мудофаага пул дарахтда ўсмайди - у қаердандир келиши керак: тиббий соҳа, ижтимоий ҳимоя, янги қурилишлар камайиб, солиқлар оширилиши керак бўлади. Бундан эса ҳеч ким ютмайди. Фақат урушни истаган одам ютади.

ҚУДРАТ СИНОВИ: АМЕРИКА ҚАЧОН ЎЗИГА СОДИҚ ҚОЛАДИ?

Сенатор-демократ Кори Букер Твиттерда шундай ёзди:

“Биз америкаликмиз. Биз – сайёрадаги энг қудратли миллатмиз.
Аммо бу заифларни бостириш билан белгиланмайди. Бизнинг феъл-атворимизда зулм остида бўлганларга янада зарар етказиш маданияти йўқ.

Биз ярадор, синиқ ва ҳолдан тойганларга кулиш, камситиш ва нафратланиш билан танилган эмасмиз.

Биз— Маршал режасини тузган ва уни тадбиқ қилган мамлакатмиз.
Берлин ҳаво кўприғини амалга оширган миллатмиз.
Раҳбари бир вақтлар: “Жаноб Горбачёв, бу деворни бузиб ташланг,” деган халқмиз.
Биз қачон ўзлигимизга содиқ қоламиз? Қачонки ёвузликка қарши турсак, уни яратувчиларига ён босмасак.

Биз, ҳақиқатни заифларни ҳимоя қилишда гапирамиз, пул эвазига эмас.
Етакчиларимиз, диктаторларни диктатор, зулмга қарши курашаётганларни эса қаҳрамон деб атасаларгина биз Америка бўлиб қоламиз.

Бугун Дональд Трамп ва J.D. Ванс куч-қудрат намоиш этмадилар — улар ожизлик кўрсатдилар.

Улар буюкликни талаб этиб, ўзларини арзимас эканини намоён этиб қўйдилар.
Улар дунёдаги энг шарафли лавозимдалар — Америка Қўшма Штатлари Президенти ва Вице-президенти. Лекин унвон инсонни шакллантирмайди. Ва бугун бу икки инсон ўз мартабасини шарманда қилди.

Уларнинг қаршисида ҳолдан тойган жангчи, авторитар раҳбарнинг ноҳақ ва жиноий тажовузи туфайли минглаб дўстлари ва сафдошларини йўқотган инсон турди.
Лекин улар на саховат, на юксак руҳ, на дипломатик донолик кўрсатди.

Улар баланд лавозимдаги майда безорилар каби ҳаракат қилиб, бошқараётган мамлакатларининг тарихини ва меросини шарманда қилдилар.

Бугун Дональд Трамп Америка президентидан кўра кўпроқ Россиянинг Путинга ўхшади.