#hamshiralik #ikkinchi
77-Savol: Verbal va noverbal muloqat turlari haqida ma’lumot bering.
Verbal va noverbal muloqat – insonlar o‘rtasida axborot almashishning asosiy shakllari bo‘lib, ular muloqat jarayonida bir-birini to‘ldiradi. Quyida har ikkala muloqat turi haqida batafsil ma’lumot keltirilgan:
1. Verbal muloqat (so‘zlashuv muloqoti):
• Ta'rif: Insonlar o‘rtasida axborotni so‘zlar, jumlalar va yozuvlar orqali yetkazish.
• Turlari:
1. Og‘zaki muloqat:
- Suhbat, nutq, savol-javob.
- Misol: Telefon orqali gaplashish, shaxsiy suhbat.
2. Yozma muloqat:
- Yozma shaklda fikr almashish.
- Misol: Xatlar, elektron pochta, chat.
• Xususiyatlari:
o Aniq va tushunarli bo‘lishi kerak.
o So‘zlashuv madaniyatiga rioya qilinadi.
o Axborotning mazmuni asosiy ahamiyatga ega.
• Afzalliklari:
o Murakkab tushunchalarni tushuntirish imkonini beradi.
o Maqsadni to‘liq yetkazish imkonini beradi.
• Kamchiliklari:
o Ba’zida noto‘g‘ri tushunilishi mumkin (intonatsiya yoki kontekst yetishmasligi tufayli).
2. Noverbal muloqat (so‘zsiz muloqot):
• Ta'rif: Axborotni harakatlar, imo-ishoralar, yuz ifodalari, tana holati va boshqa so‘zsiz vositalar yordamida yetkazish.
• Turlari:
1. Imo-ishoralar va tana harakatlari:
- Qo‘l harakatlari, tana holati, yuz ifodalari.
- Misol: Boshni irg‘itib "ha" yoki "yo‘q" degan ma’noni yetkazish.
2. Ko‘z bilan muloqat:
- Ko‘z harakati yoki nigoh orqali fikr yetkazish.
- Misol: Nigoh bilan ko‘rsatish, diqqatni jalb qilish.
3. Proksemika (masofa):
- Insonlar orasidagi masofa orqali muloqat.
- Misol: Rasmiy suhbatda uzoq masofa, shaxsiy suhbatda yaqin masofa.
4. Paralingvistika:
- Ovozni boshqarish (ton, tezlik, balandlik).
- Misol: Yumshoq yoki baland ovoz ohanglari.
5. Tashqi ko‘rinish va holat:
- Insonning kiyimi, o‘zini tutishi, gigienasi.
- Misol: Rasmiy kiyim rasmiya tus beradi, oddiy kiyim oddiylikni bildiradi.
• Xususiyatlari:
o So‘zsiz, intuitiv tushuniladi.
o Muloqatning hissiy jihatini aks ettiradi.
o Ko‘pincha verbal muloqatni to‘ldiradi yoki unga qarshi chiqadi.
• Afzalliklari:
o Hissiyotlarni va munosabatni tez yetkazadi.
o Har qanday tilni bilmasdan ham muloqat qilishga yordam beradi.
• Kamchiliklari:
o Ma’no noto‘g‘ri talqin qilinishi mumkin.
o Kontekstga bog‘liq bo‘ladi.
Verbal va noverbal muloqatning o‘zaro bog‘liqligi:
• Verbal va noverbal muloqat birgalikda ishlaydi:
o Imo-ishoralar yoki intonatsiya orqali so‘zlarning mazmuni kuchaytiriladi yoki o‘zgartiriladi.
o Misol: "Men yaxshi" degan so‘zlar tabassum bilan aytilsa – ijobiy, xafalik bilan aytilsa – salbiy tushuniladi.
• Muloqatdagi ulushi: Tadqiqotlarga ko‘ra, muloqatda noverbal signallar 60–70% gacha axborot uzatishda ishtirok etadi.
Xulosa:
Verbal va noverbal muloqat samarali axborot almashishni ta’minlash uchun bir-birini to‘ldiradi. Yaxshi muloqot qilish uchun so‘zlarni to‘g‘ri tanlash bilan birga, noverbal vositalardan ham samarali foydalanish muhimdir. Bu insonlar o‘rtasidagi tushunishni yaxshilaydi va munosabatlarni mustahkamlaydi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
77-Savol: Verbal va noverbal muloqat turlari haqida ma’lumot bering.
Verbal va noverbal muloqat – insonlar o‘rtasida axborot almashishning asosiy shakllari bo‘lib, ular muloqat jarayonida bir-birini to‘ldiradi. Quyida har ikkala muloqat turi haqida batafsil ma’lumot keltirilgan:
1. Verbal muloqat (so‘zlashuv muloqoti):
• Ta'rif: Insonlar o‘rtasida axborotni so‘zlar, jumlalar va yozuvlar orqali yetkazish.
• Turlari:
1. Og‘zaki muloqat:
- Suhbat, nutq, savol-javob.
- Misol: Telefon orqali gaplashish, shaxsiy suhbat.
2. Yozma muloqat:
- Yozma shaklda fikr almashish.
- Misol: Xatlar, elektron pochta, chat.
• Xususiyatlari:
o Aniq va tushunarli bo‘lishi kerak.
o So‘zlashuv madaniyatiga rioya qilinadi.
o Axborotning mazmuni asosiy ahamiyatga ega.
• Afzalliklari:
o Murakkab tushunchalarni tushuntirish imkonini beradi.
o Maqsadni to‘liq yetkazish imkonini beradi.
• Kamchiliklari:
o Ba’zida noto‘g‘ri tushunilishi mumkin (intonatsiya yoki kontekst yetishmasligi tufayli).
2. Noverbal muloqat (so‘zsiz muloqot):
• Ta'rif: Axborotni harakatlar, imo-ishoralar, yuz ifodalari, tana holati va boshqa so‘zsiz vositalar yordamida yetkazish.
• Turlari:
1. Imo-ishoralar va tana harakatlari:
- Qo‘l harakatlari, tana holati, yuz ifodalari.
- Misol: Boshni irg‘itib "ha" yoki "yo‘q" degan ma’noni yetkazish.
2. Ko‘z bilan muloqat:
- Ko‘z harakati yoki nigoh orqali fikr yetkazish.
- Misol: Nigoh bilan ko‘rsatish, diqqatni jalb qilish.
3. Proksemika (masofa):
- Insonlar orasidagi masofa orqali muloqat.
- Misol: Rasmiy suhbatda uzoq masofa, shaxsiy suhbatda yaqin masofa.
4. Paralingvistika:
- Ovozni boshqarish (ton, tezlik, balandlik).
- Misol: Yumshoq yoki baland ovoz ohanglari.
5. Tashqi ko‘rinish va holat:
- Insonning kiyimi, o‘zini tutishi, gigienasi.
- Misol: Rasmiy kiyim rasmiya tus beradi, oddiy kiyim oddiylikni bildiradi.
• Xususiyatlari:
o So‘zsiz, intuitiv tushuniladi.
o Muloqatning hissiy jihatini aks ettiradi.
o Ko‘pincha verbal muloqatni to‘ldiradi yoki unga qarshi chiqadi.
• Afzalliklari:
o Hissiyotlarni va munosabatni tez yetkazadi.
o Har qanday tilni bilmasdan ham muloqat qilishga yordam beradi.
• Kamchiliklari:
o Ma’no noto‘g‘ri talqin qilinishi mumkin.
o Kontekstga bog‘liq bo‘ladi.
Verbal va noverbal muloqatning o‘zaro bog‘liqligi:
• Verbal va noverbal muloqat birgalikda ishlaydi:
o Imo-ishoralar yoki intonatsiya orqali so‘zlarning mazmuni kuchaytiriladi yoki o‘zgartiriladi.
o Misol: "Men yaxshi" degan so‘zlar tabassum bilan aytilsa – ijobiy, xafalik bilan aytilsa – salbiy tushuniladi.
• Muloqatdagi ulushi: Tadqiqotlarga ko‘ra, muloqatda noverbal signallar 60–70% gacha axborot uzatishda ishtirok etadi.
Xulosa:
Verbal va noverbal muloqat samarali axborot almashishni ta’minlash uchun bir-birini to‘ldiradi. Yaxshi muloqot qilish uchun so‘zlarni to‘g‘ri tanlash bilan birga, noverbal vositalardan ham samarali foydalanish muhimdir. Bu insonlar o‘rtasidagi tushunishni yaxshilaydi va munosabatlarni mustahkamlaydi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida