#hamshiralik #ikkinchi
46-savol: Qon bosimni o‘lchash texnikasini aytib bering.
Qon bosimini o‘lchash (arterial qon bosimi – AGB) muhim diagnostik jarayon bo‘lib, u qon aylanish tizimi holatini baholash uchun ishlatiladi. Quyida qon bosimini o‘lchashning standart texnikasi bosqichma-bosqich bayon etilgan:
1. Tayyorgarlik:
Bemorni tayyorlash:
• Bemor kamida 5 daqiqa tinch holatda o‘tirgan bo‘lishi kerak.
• Qon bosimi o‘lchanadigan qo‘l bemorning yurak darajasida bo‘lishi kerak.
• Bemor qahva, choy ichmagan yoki chekmagan bo‘lishi kerak (o‘lchashdan 30 daqiqa oldin).
Kerakli jihozlar:
• Mexanik yoki avtomatik sfigmomanometr (qon bosimi apparati).
• Fonendoskop (mexanik usul uchun).
Qo‘lni tayyorlash:
• Qo‘lni qattiq kiyimlardan bo‘shating.
• O‘lchov manjeti (qopqog‘i) bilak ustidan 2–3 sm yuqoriga joylashtiriladi.
2. Mexanik qon bosimi o‘lchash texnikasi:
a. Manjetni o‘rnatish:
• Manjet bemorning qo‘lining yuqori qismiga, tirsak bo‘g‘imidan 2–3 sm yuqoriga joylashtiriladi.
• Manjetning quvurlari tirsak chuqurchasidagi arteriya ustida joylashtirilishi kerak.
b. Pulsni topish:
• Tirsak chuqurchasidagi buzoqliq arteriyasi (braxial arteriya)ni toping.
c. Havoni pompalash:
• Pompa yordamida manjetga havo yuboring. Manjetdagi bosim taxminan 30 mm Hg ga, bemor pulsini yo‘qolgunicha ko‘tariladi.
d. Havoni sekin chiqarish:
• Havoni asta-sekin chiqarib, fonendoskop orqali braxial arteriya tovushlarini tinglang.
• Havoni chiqarish tezligi: 2-3 mm Hg/sek.
e. O‘lchov natijalarini qayd qilish:
• Sistolik bosim: Arteriyadan ilk pulsatsiya ovozi (Korotkovning birinchi tovushi) eshitilganda aniqlanadi.
• Diastolik bosim: Ovozni yo‘qolish nuqtasi (Korotkovning beshinchi tovushi) qayd qilinadi.
3. Avtomatik qon bosimi o‘lchash texnikasi:
• Avtomatik sfigmomanometrni bemorning bilagiga yoki bilag‘iga o‘rnatib, o‘lchash tugmasini bosing.
• Qurilma sistolik va diastolik bosimni avtomatik aniqlaydi va ekranda ko‘rsatadi.
4. O‘lchash qoidalari:
• Qon bosimi ikki qo‘lda o‘lchanishi kerak. Natijalar orasida farq bo‘lsa, yuqoriroq qiymat qayd qilinadi.
• O‘lchovni bir necha marta takrorlashda 1–2 daqiqa tanaffus qilish lozim.
• Agar bemor giper- yoki gipotoniyaga moyil bo‘lsa, qon bosimi o‘tirgan, yotgan va turgan holatda o‘lchanadi.
5. O‘lchov natijalarini baholash:
• Normal bosim: Sistolik 120 mm Hg gacha, diastolik 80 mm Hg gacha.
• Gipertoniya: Sistolik 140 mm Hg dan yuqori, diastolik 90 mm Hg dan yuqori.
• Gipotoniya: Sistolik 90 mm Hg dan past, diastolik 60 mm Hg dan past.
6. Asosiy xatolardan saqlanish:
• Notekis joylashgan manjet.
• Havoni tez chiqarish yoki juda tez pompalash.
• Qo‘lning yurak darajasidan baland yoki past joylashuvi.
• Bemorni o‘lchashdan oldin jismoniy faollikka yo‘l qo‘yish.
Eslatma: Mexanik o‘lchash ko‘proq aniqlik talab qiladi va tajribani talab etadi, avtomatik apparatlar esa qulay va tezkor hisoblanadi. O‘lchashda har doim yuqoridagi qoidalarni hisobga olish kerak.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
46-savol: Qon bosimni o‘lchash texnikasini aytib bering.
Qon bosimini o‘lchash (arterial qon bosimi – AGB) muhim diagnostik jarayon bo‘lib, u qon aylanish tizimi holatini baholash uchun ishlatiladi. Quyida qon bosimini o‘lchashning standart texnikasi bosqichma-bosqich bayon etilgan:
1. Tayyorgarlik:
Bemorni tayyorlash:
• Bemor kamida 5 daqiqa tinch holatda o‘tirgan bo‘lishi kerak.
• Qon bosimi o‘lchanadigan qo‘l bemorning yurak darajasida bo‘lishi kerak.
• Bemor qahva, choy ichmagan yoki chekmagan bo‘lishi kerak (o‘lchashdan 30 daqiqa oldin).
Kerakli jihozlar:
• Mexanik yoki avtomatik sfigmomanometr (qon bosimi apparati).
• Fonendoskop (mexanik usul uchun).
Qo‘lni tayyorlash:
• Qo‘lni qattiq kiyimlardan bo‘shating.
• O‘lchov manjeti (qopqog‘i) bilak ustidan 2–3 sm yuqoriga joylashtiriladi.
2. Mexanik qon bosimi o‘lchash texnikasi:
a. Manjetni o‘rnatish:
• Manjet bemorning qo‘lining yuqori qismiga, tirsak bo‘g‘imidan 2–3 sm yuqoriga joylashtiriladi.
• Manjetning quvurlari tirsak chuqurchasidagi arteriya ustida joylashtirilishi kerak.
b. Pulsni topish:
• Tirsak chuqurchasidagi buzoqliq arteriyasi (braxial arteriya)ni toping.
c. Havoni pompalash:
• Pompa yordamida manjetga havo yuboring. Manjetdagi bosim taxminan 30 mm Hg ga, bemor pulsini yo‘qolgunicha ko‘tariladi.
d. Havoni sekin chiqarish:
• Havoni asta-sekin chiqarib, fonendoskop orqali braxial arteriya tovushlarini tinglang.
• Havoni chiqarish tezligi: 2-3 mm Hg/sek.
e. O‘lchov natijalarini qayd qilish:
• Sistolik bosim: Arteriyadan ilk pulsatsiya ovozi (Korotkovning birinchi tovushi) eshitilganda aniqlanadi.
• Diastolik bosim: Ovozni yo‘qolish nuqtasi (Korotkovning beshinchi tovushi) qayd qilinadi.
3. Avtomatik qon bosimi o‘lchash texnikasi:
• Avtomatik sfigmomanometrni bemorning bilagiga yoki bilag‘iga o‘rnatib, o‘lchash tugmasini bosing.
• Qurilma sistolik va diastolik bosimni avtomatik aniqlaydi va ekranda ko‘rsatadi.
4. O‘lchash qoidalari:
• Qon bosimi ikki qo‘lda o‘lchanishi kerak. Natijalar orasida farq bo‘lsa, yuqoriroq qiymat qayd qilinadi.
• O‘lchovni bir necha marta takrorlashda 1–2 daqiqa tanaffus qilish lozim.
• Agar bemor giper- yoki gipotoniyaga moyil bo‘lsa, qon bosimi o‘tirgan, yotgan va turgan holatda o‘lchanadi.
5. O‘lchov natijalarini baholash:
• Normal bosim: Sistolik 120 mm Hg gacha, diastolik 80 mm Hg gacha.
• Gipertoniya: Sistolik 140 mm Hg dan yuqori, diastolik 90 mm Hg dan yuqori.
• Gipotoniya: Sistolik 90 mm Hg dan past, diastolik 60 mm Hg dan past.
6. Asosiy xatolardan saqlanish:
• Notekis joylashgan manjet.
• Havoni tez chiqarish yoki juda tez pompalash.
• Qo‘lning yurak darajasidan baland yoki past joylashuvi.
• Bemorni o‘lchashdan oldin jismoniy faollikka yo‘l qo‘yish.
Eslatma: Mexanik o‘lchash ko‘proq aniqlik talab qiladi va tajribani talab etadi, avtomatik apparatlar esa qulay va tezkor hisoblanadi. O‘lchashda har doim yuqoridagi qoidalarni hisobga olish kerak.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida