#hamshiralik #ikkinchi
44-savol: Oksigenoterapiya nima?
Oksigenoterapiya – bu bemorni qo‘shimcha kislorod bilan ta’minlash uchun qo‘llaniladigan tibbiy muolaja bo‘lib, organizmda kislorod yetishmovchiligi (gipoksiya)ni bartaraf etishga qaratilgan. Bu usul nafas olish yetishmovchiligi yoki boshqa patologik holatlarda kislorod darajasini normallashtirish uchun qo‘llaniladi.
Oksigenoterapiyaning maqsadi:
• Tana to‘qimalarini yetarli kislorod bilan ta’minlash.
• Gipoksiya va uning asoratlarini oldini olish.
• Hujayralardagi metabolik jarayonlarni qo‘llab-quvvatlash.
• Nafas olish va yurak-qon tomir tizimining funksiyasini yaxshilash.
Oksigenoterapiya qo‘llaniladigan holatlar:
1. Nafas olish tizimi kasalliklari:
• O‘pka pnevmoniyasi.
• Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi (SO‘OK).
• O‘pka shishi.
• Astma tutqichi.
• O‘pka tromboemboliyasi.
2. Yurak-qon tomir tizimi kasalliklari:
• Yurak yetishmovchiligi.
• Miokard infarkti.
• Gipoksik shok.
3. O‘tkir va surunkali gipoksiya:
• Anemiya yoki qondagi kislorod tashuvchi gemoglobin darajasining pasayishi.
• Karbonat angidrid bilan zaharlanish (CO zaharlanishi).
4. Travmatik holatlar:
• Ko‘krak qafasi travmalari.
• O‘pka kontuziyasi.
• Kuyishlar.
5. Boshqa holatlar:
• Operatsiyadan keyingi davrda nafas olishni tiklash.
• Uyqu apneya sindromi.
• COVID-19 va boshqa virusli infektsiyalar.
Oksigenoterapiya usullari:
1. Past oqimli usullar:
• Burun kanullari: Bemorga burun orqali kislorod yuboriladi (oqim 1–6 l/min).
• Kislorod niqobi: Yuqori konsentratsiyadagi kislorodni ta'minlaydi (oqim 5–10 l/min).
2. Yuqori oqimli usullar:
• Venturi niqobi: Kislorod konsentratsiyasini aniq boshqarish imkonini beradi.
• Yuqori oqimli burun kanullari: Nafas yo‘llarini namlantirilgan va qizitilgan kislorod bilan ta’minlaydi.
3. Mexanik yordam usullari:
• Noninvaziv ventilyatsiya (NIV): Maxsus apparat orqali bosimli havo va kislorod aralashmasi yuboriladi.
• Sun’iy nafas olish apparati: Og‘ir holatlarda o‘pkaga to‘liq kislorod yetkazib beriladi.
4. Giperbarik oksigenoterapiya (GBO):
• Maxsus kamerada yuqori bosim ostida kislorod bilan nafas olish (masalan, zaharlanishda yoki og‘ir gipoksiyada qo‘llaniladi).
Oksigenoterapiya xavfsizligi:
1. Yon ta’sirlardan saqlanish:
• Kislorodning haddan tashqari yuqori konsentratsiyasidan uzoq muddat foydalanish toksik ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
• CO₂ retentsiyasi xavfi (xususan, SO‘OK bo‘lgan bemorlarda).
2. Namlantirish:
Kislorod quruq havo bilan berilsa, nafas yo‘llarini quritishi mumkin. Shu sababli, kislorod namlantiriladi.
3. Monitoring:
Bemorning kislorod darajasi (SpO₂) puls oksimetr yordamida doimiy ravishda kuzatiladi.
Me’yoriy SpO₂ darajalari (kislorod bilan to‘yinganlik):
• Sog‘lom odamlar: 95–100%.
• SO‘OK yoki surunkali kasalliklarda: 88–92%.
Eslatmalar:
• Oksigenoterapiya faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra amalga oshirilishi kerak.
• Kislorodning noto‘g‘ri dozasi giperkapniya yoki boshqa nojo‘ya ta’sirlarga olib kelishi mumkin.
• Bu muolaja bemorning umumiy davolash rejimining bir qismi sifatida qaraladi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
44-savol: Oksigenoterapiya nima?
Oksigenoterapiya – bu bemorni qo‘shimcha kislorod bilan ta’minlash uchun qo‘llaniladigan tibbiy muolaja bo‘lib, organizmda kislorod yetishmovchiligi (gipoksiya)ni bartaraf etishga qaratilgan. Bu usul nafas olish yetishmovchiligi yoki boshqa patologik holatlarda kislorod darajasini normallashtirish uchun qo‘llaniladi.
Oksigenoterapiyaning maqsadi:
• Tana to‘qimalarini yetarli kislorod bilan ta’minlash.
• Gipoksiya va uning asoratlarini oldini olish.
• Hujayralardagi metabolik jarayonlarni qo‘llab-quvvatlash.
• Nafas olish va yurak-qon tomir tizimining funksiyasini yaxshilash.
Oksigenoterapiya qo‘llaniladigan holatlar:
1. Nafas olish tizimi kasalliklari:
• O‘pka pnevmoniyasi.
• Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi (SO‘OK).
• O‘pka shishi.
• Astma tutqichi.
• O‘pka tromboemboliyasi.
2. Yurak-qon tomir tizimi kasalliklari:
• Yurak yetishmovchiligi.
• Miokard infarkti.
• Gipoksik shok.
3. O‘tkir va surunkali gipoksiya:
• Anemiya yoki qondagi kislorod tashuvchi gemoglobin darajasining pasayishi.
• Karbonat angidrid bilan zaharlanish (CO zaharlanishi).
4. Travmatik holatlar:
• Ko‘krak qafasi travmalari.
• O‘pka kontuziyasi.
• Kuyishlar.
5. Boshqa holatlar:
• Operatsiyadan keyingi davrda nafas olishni tiklash.
• Uyqu apneya sindromi.
• COVID-19 va boshqa virusli infektsiyalar.
Oksigenoterapiya usullari:
1. Past oqimli usullar:
• Burun kanullari: Bemorga burun orqali kislorod yuboriladi (oqim 1–6 l/min).
• Kislorod niqobi: Yuqori konsentratsiyadagi kislorodni ta'minlaydi (oqim 5–10 l/min).
2. Yuqori oqimli usullar:
• Venturi niqobi: Kislorod konsentratsiyasini aniq boshqarish imkonini beradi.
• Yuqori oqimli burun kanullari: Nafas yo‘llarini namlantirilgan va qizitilgan kislorod bilan ta’minlaydi.
3. Mexanik yordam usullari:
• Noninvaziv ventilyatsiya (NIV): Maxsus apparat orqali bosimli havo va kislorod aralashmasi yuboriladi.
• Sun’iy nafas olish apparati: Og‘ir holatlarda o‘pkaga to‘liq kislorod yetkazib beriladi.
4. Giperbarik oksigenoterapiya (GBO):
• Maxsus kamerada yuqori bosim ostida kislorod bilan nafas olish (masalan, zaharlanishda yoki og‘ir gipoksiyada qo‘llaniladi).
Oksigenoterapiya xavfsizligi:
1. Yon ta’sirlardan saqlanish:
• Kislorodning haddan tashqari yuqori konsentratsiyasidan uzoq muddat foydalanish toksik ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
• CO₂ retentsiyasi xavfi (xususan, SO‘OK bo‘lgan bemorlarda).
2. Namlantirish:
Kislorod quruq havo bilan berilsa, nafas yo‘llarini quritishi mumkin. Shu sababli, kislorod namlantiriladi.
3. Monitoring:
Bemorning kislorod darajasi (SpO₂) puls oksimetr yordamida doimiy ravishda kuzatiladi.
Me’yoriy SpO₂ darajalari (kislorod bilan to‘yinganlik):
• Sog‘lom odamlar: 95–100%.
• SO‘OK yoki surunkali kasalliklarda: 88–92%.
Eslatmalar:
• Oksigenoterapiya faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra amalga oshirilishi kerak.
• Kislorodning noto‘g‘ri dozasi giperkapniya yoki boshqa nojo‘ya ta’sirlarga olib kelishi mumkin.
• Bu muolaja bemorning umumiy davolash rejimining bir qismi sifatida qaraladi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida