#hamshiralik #ikkinchi
43-savol: Nafas olish tizimi a'zolarini tekshirish usullari sanab bering.
Nafas olish tizimi a'zolarini tekshirish uchun qo‘llaniladigan asosiy usullar klinik, instrumental va laborator diagnostik tadqiqotlarni o‘z ichiga oladi. Quyida ular batafsil sanab o‘tilgan:
1. Klinik usullar (shifokor tomonidan ko‘rik)
1. Anamnez yig‘ish:
• Nafas olish shikoyatlari (yo‘tal, nafas qisilishi, ko‘krak og‘rig‘i).
• Simptomlarning davomiyligi, og‘irligi va qo‘shimcha omillar.
2. Tashqi ko‘rik:
• Teri rangi (sianoz, qizarish yoki oqsillik).
• Nafas olishda ko‘krak qafasining harakati (simmetriya, giperinflatsiya).
• Nafas olish chastotasi va turi (yuzaki yoki chuqur nafas olish).
3. Palpatsiya (paypaslash):
• Ko‘krak qafasining sezuvchanligi (og‘riqli joylar).
• Vokal tremorni baholash (ko‘krak qafasi titrashining simmetriyasi).
4. Perkussiya (tapping):
• O‘pka to‘qimasining ovozini baholash (normal, bo‘g‘iq yoki giperrezonans ovozlar).
5. Auskultatsiya (eshitish):
• Stetoskop orqali o‘pkadagi nafas tovushlarini tinglash (vezikulyar, bronxial yoki patologik tovushlar – xirilash, g‘ichirlash, puflash tovushlari).
2. Laborator tekshiruvlar
1. Balg‘amni tahlil qilish:
• Infeksiya, yallig‘lanish yoki saraton belgilari uchun.
• Bakteriologik ekma – patogen mikroblarni aniqlash va antibiotik sezgirligini o‘rganish.
2. Qonning umumiy va biokimyoviy tahlili:
• Yallig‘lanish belgilarini aniqlash (leykotsitlar, S-reaktiv oqsil).
• Gemoglobinning miqdori (sianoz sabablarini baholash).
3. Gazlar almashinuvi tahlili:
• Qondagi kislorod (PaO₂) va karbonat angidrid (PaCO₂) darajalarini baholash.
4. Allergik testlar:
• Bronxial astma yoki allergik yallig‘lanishni aniqlash uchun.
3. Instrumental usullar
1. Ko‘krak qafasi rentgenografiyasi:
• O‘pka, bronxlar va ko‘krak qafasi tuzilmalarini vizualizatsiya qilish.
• Yallig‘lanish, suyuqlik to‘planishi, shishlar va boshqa patologiyalarni aniqlash.
2. Kompyuter tomografiyasi (KT):
• O‘pka to‘qimasini yuqori aniqlikda tasvirlash.
• Tromboemboliyalar, saraton yoki fibrozni baholash.
3. Magnit-rezonans tomografiya (MRT):
• Nafas olish tizimining yumshoq to‘qimalari holatini o‘rganish (kamroq qo‘llaniladi).
4. Spirometriya:
• Nafas olish hajmlari va oqimlarini o‘lchash.
• Bronxial astma yoki surunkali obstruktiv o‘pka kasalligini (SO‘OK) aniqlash.
5. Bronxoskopiya:
• Maxsus optik asbob yordamida bronxlarni ko‘rish.
• Biopsiya olish, shish yoki begona jismlarni aniqlash.
6. Pleural punksiya:
• Plevra bo‘shlig‘idagi suyuqlikni olish va tahlil qilish.
7. Puls oksimetriya:
• Qonning kislorod bilan to‘yinganligini (%SpO₂) tezkor baholash.
8. Diffuziya testi:
• Kislorodning o‘pka alveolalaridan qon aylanish tizimiga o‘tish qobiliyatini baholash.
9. Torakoskopiya:
• O‘pka va plevra bo‘shlig‘ini jarrohlik yo‘li bilan bevosita tekshirish.
10. Polisomnografiya:
• Uyqu paytida nafas olish buzilishlarini (masalan, apneya) o‘rganish.
4. Funktsional tekshiruvlar
1. Maksimal ekspiratsiya oqimi (PEFR):
• Nafas chiqarish oqim tezligini o‘lchash.
• Bronxial astma yoki SO‘OKni baholash uchun.
2. Stress testi:
• Jismoniy yuklama paytida o‘pka funksiyasini o‘lchash.
3. Kapnografiya:
• Nafas chiqarishda karbonat angidridning miqdorini aniqlash.
Muhim eslatmalar:
• Diagnostik usul bemorning simptomlari va klinik ko‘rsatkichlariga qarab tanlanadi.
• Kompleks yondashuv (klinik, laborator va instrumental usullarning kombinatsiyasi) kasallikni aniqlash va davolashda eng samarali hisoblanadi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
43-savol: Nafas olish tizimi a'zolarini tekshirish usullari sanab bering.
Nafas olish tizimi a'zolarini tekshirish uchun qo‘llaniladigan asosiy usullar klinik, instrumental va laborator diagnostik tadqiqotlarni o‘z ichiga oladi. Quyida ular batafsil sanab o‘tilgan:
1. Klinik usullar (shifokor tomonidan ko‘rik)
1. Anamnez yig‘ish:
• Nafas olish shikoyatlari (yo‘tal, nafas qisilishi, ko‘krak og‘rig‘i).
• Simptomlarning davomiyligi, og‘irligi va qo‘shimcha omillar.
2. Tashqi ko‘rik:
• Teri rangi (sianoz, qizarish yoki oqsillik).
• Nafas olishda ko‘krak qafasining harakati (simmetriya, giperinflatsiya).
• Nafas olish chastotasi va turi (yuzaki yoki chuqur nafas olish).
3. Palpatsiya (paypaslash):
• Ko‘krak qafasining sezuvchanligi (og‘riqli joylar).
• Vokal tremorni baholash (ko‘krak qafasi titrashining simmetriyasi).
4. Perkussiya (tapping):
• O‘pka to‘qimasining ovozini baholash (normal, bo‘g‘iq yoki giperrezonans ovozlar).
5. Auskultatsiya (eshitish):
• Stetoskop orqali o‘pkadagi nafas tovushlarini tinglash (vezikulyar, bronxial yoki patologik tovushlar – xirilash, g‘ichirlash, puflash tovushlari).
2. Laborator tekshiruvlar
1. Balg‘amni tahlil qilish:
• Infeksiya, yallig‘lanish yoki saraton belgilari uchun.
• Bakteriologik ekma – patogen mikroblarni aniqlash va antibiotik sezgirligini o‘rganish.
2. Qonning umumiy va biokimyoviy tahlili:
• Yallig‘lanish belgilarini aniqlash (leykotsitlar, S-reaktiv oqsil).
• Gemoglobinning miqdori (sianoz sabablarini baholash).
3. Gazlar almashinuvi tahlili:
• Qondagi kislorod (PaO₂) va karbonat angidrid (PaCO₂) darajalarini baholash.
4. Allergik testlar:
• Bronxial astma yoki allergik yallig‘lanishni aniqlash uchun.
3. Instrumental usullar
1. Ko‘krak qafasi rentgenografiyasi:
• O‘pka, bronxlar va ko‘krak qafasi tuzilmalarini vizualizatsiya qilish.
• Yallig‘lanish, suyuqlik to‘planishi, shishlar va boshqa patologiyalarni aniqlash.
2. Kompyuter tomografiyasi (KT):
• O‘pka to‘qimasini yuqori aniqlikda tasvirlash.
• Tromboemboliyalar, saraton yoki fibrozni baholash.
3. Magnit-rezonans tomografiya (MRT):
• Nafas olish tizimining yumshoq to‘qimalari holatini o‘rganish (kamroq qo‘llaniladi).
4. Spirometriya:
• Nafas olish hajmlari va oqimlarini o‘lchash.
• Bronxial astma yoki surunkali obstruktiv o‘pka kasalligini (SO‘OK) aniqlash.
5. Bronxoskopiya:
• Maxsus optik asbob yordamida bronxlarni ko‘rish.
• Biopsiya olish, shish yoki begona jismlarni aniqlash.
6. Pleural punksiya:
• Plevra bo‘shlig‘idagi suyuqlikni olish va tahlil qilish.
7. Puls oksimetriya:
• Qonning kislorod bilan to‘yinganligini (%SpO₂) tezkor baholash.
8. Diffuziya testi:
• Kislorodning o‘pka alveolalaridan qon aylanish tizimiga o‘tish qobiliyatini baholash.
9. Torakoskopiya:
• O‘pka va plevra bo‘shlig‘ini jarrohlik yo‘li bilan bevosita tekshirish.
10. Polisomnografiya:
• Uyqu paytida nafas olish buzilishlarini (masalan, apneya) o‘rganish.
4. Funktsional tekshiruvlar
1. Maksimal ekspiratsiya oqimi (PEFR):
• Nafas chiqarish oqim tezligini o‘lchash.
• Bronxial astma yoki SO‘OKni baholash uchun.
2. Stress testi:
• Jismoniy yuklama paytida o‘pka funksiyasini o‘lchash.
3. Kapnografiya:
• Nafas chiqarishda karbonat angidridning miqdorini aniqlash.
Muhim eslatmalar:
• Diagnostik usul bemorning simptomlari va klinik ko‘rsatkichlariga qarab tanlanadi.
• Kompleks yondashuv (klinik, laborator va instrumental usullarning kombinatsiyasi) kasallikni aniqlash va davolashda eng samarali hisoblanadi.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida