#hamshiralik #ikkinchi
35-savol: Pedikulyoz nima?
Pedikulyoz — bu odamning sochli yoki junli terisida va kiyimlarida bit (Pediculus humanus) deb ataluvchi parazit hasharotlarning ko‘payishi natijasida yuzaga keladigan infeksion-parazitar kasallikdir. Pedikulyoz odatda qichishish, terining tirnashishi va ikkilamchi infeksiyalar bilan kechadi.
Pedikulyozning sababi — bitlar bo‘lib, ular inson qonini so‘rish orqali oziqlanadi.
Bitlar uch turga bo‘linadi:
1. Bosh bitlari (Pediculus humanus capitis):
- Odatda bosh sohasida, ayniqsa, chakka, bo‘yin va quloq atrofida yashaydi.
2. Kiyim bitlari (Pediculus humanus corporis):
- Kiyim va ichki kiyimlarda yashab, qon so‘rish uchun teriga chiqadi.
3. Jinsiy bitlar (Phthirus pubis):
- Qorin pastki qismi, jinsiy soha, qo‘ltiq osti va ba’zan qoshlar va kipriklarda yashaydi.
Pedikulyozning belgilari:
1. Qichishish:
- Bitlar tishlagan joyda qichishish kuzatiladi. Bu parazitning tishlashi va so‘lagi tufayli yuzaga keladi.
2. Terida qizarish va yallig‘lanish:
- Tishlangan joylarda qizarish, ba'zan yiringli qichimalar bo‘lishi mumkin.
3. Bitlarning ko‘rinishi:
- Sochlar orasida yoki kiyimlarda bitlarni yoki ularning tuxumlarini (gnida) ko‘rish mumkin.
- Gnida (sirka): Soch tolalariga yopishgan mayda oq yoki kulrang tuxumlar.
4. Tirnash izlari:
- Qattiq qichishish natijasida tirnash, teri shikastlanishi va yiringlash mumkin.
5. Uyquning buzilishi:
- Qichishish va noqulaylik sababli bemorning uyqusi buziladi.
Pedikulyozning yuqish yo‘llari:
1. Boshqa odamlar bilan yaqin aloqa:
- To‘g‘ridan-to‘g‘ri bosh yoki tana terisiga tegish orqali (bolalarda o‘yin vaqtida tez-tez uchraydi).
2. Gigiena vositalari orqali:
- Soch taroqlari, shlyapalar, yostiqlar, kiyimlar va sochiqlar orqali.
3. Kiyim-kechak orqali:
- Jamoat joylarida (masalan, maktab, lager, hammom yoki sauna) kiyim almashish orqali.
4. Jinsiy aloqa:
- Jinsiy bitlar asosan jinsiy aloqa orqali yuqadi.
Pedikulyozning asoratlari:
1. Ikkilamchi infeksiyalar:
- Tirnash natijasida yaralarga infeksiyalar tushishi.
2. Piyodermiya (teri yiringlashishi):
- Terining og‘ir yallig‘lanishi.
3. Linfadenit:
- Bitlarning qichishi tufayli limfa tugunlarining yallig‘lanishi.
4. Epidemik kasalliklarning yuqishi:
- Kiyim bitlari ba'zi infeksion kasalliklarning (masalan, qaytalanuvchi isitma yoki qaytalanuvchi tif) tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Pedikulyozni davolash:
1. Antiparazitar vositalar:
- Shampun va losonlar: Pedikulen, Nittifor, Paranit kabi preparatlar bitlarni o‘ldirish uchun ishlatiladi.
- Gnidalarga (sirka) qarshi vositalar: Bosh sohasini qo‘shimcha tarash va gnidalarni qo‘lda olib tashlash talab qilinadi.
2. Shaxsiy gigiena:
- Bosh va tanani muntazam yuvish.
- Kiyim va yotoq anjomlarini qaynoq suvda yuvish va qayta ishlash.
3. Kiyimlarni dezinfektsiya qilish:
- Yuqori haroratda dazmollash.
- Maxsus insektitsidlar bilan ishlov berish.
4. Profilaktika:
- Jamoat joylarida gigiena qoidalariga rioya qilish.
- Shaxsiy gigiena vositalarini boshqa odamlar bilan bo‘lishmaslik.
Pedikulyozning oldini olish:
1. Gigiena qoidalariga rioya qilish (sochlar va tana parvarishi).
2. Soch taroqlari, shlyapalar va kiyimlarni boshqa odamlar bilan ishlatmaslik.
3. Yotoq va kiyim-kechakni muntazam yuvish va qaynoq suvda qayta ishlash.
4. Bolalarni muntazam tekshirish (maktab va bog‘chalarda).
Xulosa:
Pedikulyoz bitlarning odam tanasida yashashi va ko‘payishi bilan bog‘liq kasallik bo‘lib, gigiena qoidalariga rioya qilish va antiparazitar vositalarni qo‘llash orqali bartaraf etiladi. Tezkor chora-tadbirlar bilan pedikulyozdan asoratlarsiz xalos bo‘lish mumkin.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
35-savol: Pedikulyoz nima?
Pedikulyoz — bu odamning sochli yoki junli terisida va kiyimlarida bit (Pediculus humanus) deb ataluvchi parazit hasharotlarning ko‘payishi natijasida yuzaga keladigan infeksion-parazitar kasallikdir. Pedikulyoz odatda qichishish, terining tirnashishi va ikkilamchi infeksiyalar bilan kechadi.
Pedikulyozning sababi — bitlar bo‘lib, ular inson qonini so‘rish orqali oziqlanadi.
Bitlar uch turga bo‘linadi:
1. Bosh bitlari (Pediculus humanus capitis):
- Odatda bosh sohasida, ayniqsa, chakka, bo‘yin va quloq atrofida yashaydi.
2. Kiyim bitlari (Pediculus humanus corporis):
- Kiyim va ichki kiyimlarda yashab, qon so‘rish uchun teriga chiqadi.
3. Jinsiy bitlar (Phthirus pubis):
- Qorin pastki qismi, jinsiy soha, qo‘ltiq osti va ba’zan qoshlar va kipriklarda yashaydi.
Pedikulyozning belgilari:
1. Qichishish:
- Bitlar tishlagan joyda qichishish kuzatiladi. Bu parazitning tishlashi va so‘lagi tufayli yuzaga keladi.
2. Terida qizarish va yallig‘lanish:
- Tishlangan joylarda qizarish, ba'zan yiringli qichimalar bo‘lishi mumkin.
3. Bitlarning ko‘rinishi:
- Sochlar orasida yoki kiyimlarda bitlarni yoki ularning tuxumlarini (gnida) ko‘rish mumkin.
- Gnida (sirka): Soch tolalariga yopishgan mayda oq yoki kulrang tuxumlar.
4. Tirnash izlari:
- Qattiq qichishish natijasida tirnash, teri shikastlanishi va yiringlash mumkin.
5. Uyquning buzilishi:
- Qichishish va noqulaylik sababli bemorning uyqusi buziladi.
Pedikulyozning yuqish yo‘llari:
1. Boshqa odamlar bilan yaqin aloqa:
- To‘g‘ridan-to‘g‘ri bosh yoki tana terisiga tegish orqali (bolalarda o‘yin vaqtida tez-tez uchraydi).
2. Gigiena vositalari orqali:
- Soch taroqlari, shlyapalar, yostiqlar, kiyimlar va sochiqlar orqali.
3. Kiyim-kechak orqali:
- Jamoat joylarida (masalan, maktab, lager, hammom yoki sauna) kiyim almashish orqali.
4. Jinsiy aloqa:
- Jinsiy bitlar asosan jinsiy aloqa orqali yuqadi.
Pedikulyozning asoratlari:
1. Ikkilamchi infeksiyalar:
- Tirnash natijasida yaralarga infeksiyalar tushishi.
2. Piyodermiya (teri yiringlashishi):
- Terining og‘ir yallig‘lanishi.
3. Linfadenit:
- Bitlarning qichishi tufayli limfa tugunlarining yallig‘lanishi.
4. Epidemik kasalliklarning yuqishi:
- Kiyim bitlari ba'zi infeksion kasalliklarning (masalan, qaytalanuvchi isitma yoki qaytalanuvchi tif) tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Pedikulyozni davolash:
1. Antiparazitar vositalar:
- Shampun va losonlar: Pedikulen, Nittifor, Paranit kabi preparatlar bitlarni o‘ldirish uchun ishlatiladi.
- Gnidalarga (sirka) qarshi vositalar: Bosh sohasini qo‘shimcha tarash va gnidalarni qo‘lda olib tashlash talab qilinadi.
2. Shaxsiy gigiena:
- Bosh va tanani muntazam yuvish.
- Kiyim va yotoq anjomlarini qaynoq suvda yuvish va qayta ishlash.
3. Kiyimlarni dezinfektsiya qilish:
- Yuqori haroratda dazmollash.
- Maxsus insektitsidlar bilan ishlov berish.
4. Profilaktika:
- Jamoat joylarida gigiena qoidalariga rioya qilish.
- Shaxsiy gigiena vositalarini boshqa odamlar bilan bo‘lishmaslik.
Pedikulyozning oldini olish:
1. Gigiena qoidalariga rioya qilish (sochlar va tana parvarishi).
2. Soch taroqlari, shlyapalar va kiyimlarni boshqa odamlar bilan ishlatmaslik.
3. Yotoq va kiyim-kechakni muntazam yuvish va qaynoq suvda qayta ishlash.
4. Bolalarni muntazam tekshirish (maktab va bog‘chalarda).
Xulosa:
Pedikulyoz bitlarning odam tanasida yashashi va ko‘payishi bilan bog‘liq kasallik bo‘lib, gigiena qoidalariga rioya qilish va antiparazitar vositalarni qo‘llash orqali bartaraf etiladi. Tezkor chora-tadbirlar bilan pedikulyozdan asoratlarsiz xalos bo‘lish mumkin.
Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida