#savol: Gipertermiyada hamshiraning taktikasi nimadan iborat?
Gipertermiya (tana haroratining yuqori darajaga ko‘tarilishi) holatida hamshira bemorning ahvolini barqarorlashtirish va asoratlarning oldini olish uchun muhim choralarni ko‘rishi kerak. Quyida gipertermiyada hamshiraning taktikasi bosqichma-bosqich bayon etilgan:
1. Bemorning holatini baholash
• Tana haroratini o‘lchash:
- Harorat 38°C va undan yuqori bo‘lsa, gipertermiya mavjudligini tasdiqlash.
- Harorat o‘lchashda joy (og‘iz, qo‘ltiq osti, rektal) va vaqtni inobatga olish.
• Umumiy ahvolni baholash:
- Nafas olish tezligi va yurak urish chastotasini kuzatish.
- Bemorning holatini va shikoyatlarini aniqlash (masalan, titroq, bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi).
2. Bemorni to‘g‘ri holatga joylashtirish
• Bemorni yotqizib, qulay va xavfsiz muhit yaratish.
• Xonani shamollatib, havo haroratini me’yorda saqlash (22-24°C).
3. Haroratni pasaytirishga qaratilgan choralar
• Fizik usullar:
- Bemorning peshonasi, qo‘ltiqlari va qorin sohasiga sovuq kompresslar qo‘yish.
- Iliq suv bilan artish (to‘g‘ridan-to‘g‘ri sovuq suvdan foydalanish tavsiya etilmaydi, chunki bu qon tomirlarning keskin torayishiga olib kelishi mumkin).
- Oyoqlarni iliq suvda ushlab turish (ayniqsa, qaltirash bo‘lsa).
• Suyuqlik iste’molini ta’minlash:
- Bemorga iliq choy, sho‘r suv yoki oddiy suv bering (dehidratatsiya xavfini kamaytirish uchun).
4. Dori vositalarini qo‘llash
• Antipiretik preparatlar (haroratni tushiruvchi vositalar):
- Paratsetamol (500-1000 mg kattalar uchun, 15 mg/kg bolalar uchun).
- Ibuprofen (200-400 mg kattalar uchun, 10 mg/kg bolalar uchun).
- Preparatni shifokor buyruqsiz bermaslik, dozasiga qat’iy rioya qilish.
• Agar dori vositasi in'ektsiya shaklida talab qilinsa, uni faqat shifokor ko‘rsatmasiga binoan qo‘llash (masalan, litiya aralashmasi: Analgin, Dimedrol, Papaverin).
5. Bemorning ahvolini kuzatish
• Haroratni muntazam (30-60 daqiqada bir marta) o‘lchash va qayd qilish.
• Nafas olish va yurak urishini nazorat qilish.
• Belgilangan davolash choralari samarasini baholash.
6. Sababni aniqlash va qo‘shimcha chora-tadbirlar
• Gipertermiyaning asosiy sababini aniqlashga yordam berish:
- Infeksiyalarni aniqlash (masalan, bo‘g‘izni tekshirish, o‘pkani auskultatsiya qilish).
- Travma, issiqlik urishi yoki boshqa sabablarni kuzatish.
• Shifokorga xabar berish va keyingi davolash choralariga tayyor turish.
7. Tez yordam holatlarida hamshiraning vazifalari
• Agar bemorda quyidagi holatlar kuzatilsa, zudlik bilan shifokor yoki tez yordamga xabar berish:
- Harorat 40°C dan oshsa.
- Hushdan ketish, tirishishlar, yoki psixomotor qo‘zg‘alish.
- Qattiq ko‘ngil aynishi, qusish yoki shok belgilari.
Xulosa:
Gipertermiyada hamshiraning taktikasi bemorning ahvolini barqarorlashtirish, tana haroratini pasaytirish, sababni aniqlashga yordam berish va shoshilinch holatlarda shifokor ko‘rsatmalarini bajarishdan iborat. Tezkor va to‘g‘ri yordam bemor hayotini saqlab qolishda muhim rol o‘ynaydi.
@tib_toifa
Gipertermiya (tana haroratining yuqori darajaga ko‘tarilishi) holatida hamshira bemorning ahvolini barqarorlashtirish va asoratlarning oldini olish uchun muhim choralarni ko‘rishi kerak. Quyida gipertermiyada hamshiraning taktikasi bosqichma-bosqich bayon etilgan:
1. Bemorning holatini baholash
• Tana haroratini o‘lchash:
- Harorat 38°C va undan yuqori bo‘lsa, gipertermiya mavjudligini tasdiqlash.
- Harorat o‘lchashda joy (og‘iz, qo‘ltiq osti, rektal) va vaqtni inobatga olish.
• Umumiy ahvolni baholash:
- Nafas olish tezligi va yurak urish chastotasini kuzatish.
- Bemorning holatini va shikoyatlarini aniqlash (masalan, titroq, bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi).
2. Bemorni to‘g‘ri holatga joylashtirish
• Bemorni yotqizib, qulay va xavfsiz muhit yaratish.
• Xonani shamollatib, havo haroratini me’yorda saqlash (22-24°C).
3. Haroratni pasaytirishga qaratilgan choralar
• Fizik usullar:
- Bemorning peshonasi, qo‘ltiqlari va qorin sohasiga sovuq kompresslar qo‘yish.
- Iliq suv bilan artish (to‘g‘ridan-to‘g‘ri sovuq suvdan foydalanish tavsiya etilmaydi, chunki bu qon tomirlarning keskin torayishiga olib kelishi mumkin).
- Oyoqlarni iliq suvda ushlab turish (ayniqsa, qaltirash bo‘lsa).
• Suyuqlik iste’molini ta’minlash:
- Bemorga iliq choy, sho‘r suv yoki oddiy suv bering (dehidratatsiya xavfini kamaytirish uchun).
4. Dori vositalarini qo‘llash
• Antipiretik preparatlar (haroratni tushiruvchi vositalar):
- Paratsetamol (500-1000 mg kattalar uchun, 15 mg/kg bolalar uchun).
- Ibuprofen (200-400 mg kattalar uchun, 10 mg/kg bolalar uchun).
- Preparatni shifokor buyruqsiz bermaslik, dozasiga qat’iy rioya qilish.
• Agar dori vositasi in'ektsiya shaklida talab qilinsa, uni faqat shifokor ko‘rsatmasiga binoan qo‘llash (masalan, litiya aralashmasi: Analgin, Dimedrol, Papaverin).
5. Bemorning ahvolini kuzatish
• Haroratni muntazam (30-60 daqiqada bir marta) o‘lchash va qayd qilish.
• Nafas olish va yurak urishini nazorat qilish.
• Belgilangan davolash choralari samarasini baholash.
6. Sababni aniqlash va qo‘shimcha chora-tadbirlar
• Gipertermiyaning asosiy sababini aniqlashga yordam berish:
- Infeksiyalarni aniqlash (masalan, bo‘g‘izni tekshirish, o‘pkani auskultatsiya qilish).
- Travma, issiqlik urishi yoki boshqa sabablarni kuzatish.
• Shifokorga xabar berish va keyingi davolash choralariga tayyor turish.
7. Tez yordam holatlarida hamshiraning vazifalari
• Agar bemorda quyidagi holatlar kuzatilsa, zudlik bilan shifokor yoki tez yordamga xabar berish:
- Harorat 40°C dan oshsa.
- Hushdan ketish, tirishishlar, yoki psixomotor qo‘zg‘alish.
- Qattiq ko‘ngil aynishi, qusish yoki shok belgilari.
Xulosa:
Gipertermiyada hamshiraning taktikasi bemorning ahvolini barqarorlashtirish, tana haroratini pasaytirish, sababni aniqlashga yordam berish va shoshilinch holatlarda shifokor ko‘rsatmalarini bajarishdan iborat. Tezkor va to‘g‘ri yordam bemor hayotini saqlab qolishda muhim rol o‘ynaydi.
@tib_toifa