Global Terrorizm Indeksi 2025
Terrorizm kengaymoqda…
Global Terrorizm Indeksining (GTI) 12-yillik hisobotiga ko‘ra, terrorchilik hujumlari sodir bo‘lgan mamlakatlar soni 58 tadan 66 taga yetdi. Bu deyarli o‘n yillik davomida kuzatilgan yaxshilanishlarga ortga qaytish bo‘lib, 45 ta davlatda ko‘rsatkichlar yomonlashgan. G‘arb davlatlarida so‘nggi besh yil ichida sodir bo‘lgan halokatli hujumlarning 93% ini yakka shaxslar amalga oshirgan.
Asosiy xulosalar:
➡️ Saxel mintaqasi – terrorizm markazi bo‘lib qolmoqda, bu hududdagi hujumlar dunyo bo‘yicha terror qurbonlarining 51% ini tashkil etadi.
➡️ IShID (ISIS) dunyodagi eng xavfli terror guruhi bo‘lib qolmoqda – 22 mamlakatda 1 805 kishining o‘limiga sabab bo‘lgan.
➡️ Tahrik-i-Tolibon Pokiston (TTP) eng tez kengayib borayotgan guruhga aylandi – terrorchilik hujumlarida halok bo‘lganlar soni 90% ga oshgan.
➡️ G‘arbiy Yevropada hujumlar soni ikki baravar ortgan, shuningdek, terrorchilik hujumlarida gumon qilingan shaxslarning 20% i voyaga yetmaganlar.
➡️ Natijada Antisemitizm va islomofobiya keskin kuchaygan – AQShda antisemitik hujumlar 200%, islomofobik hujumlar esa 300% ga oshgan.
Yakka ijrochilar va onlayn radikallashuv
G‘arb davlatlarida sodir bo‘layotgan aksariyat terrorchilik hujumlari yakka shaxslar tomonidan amalga oshirilmoqda, ular esa asosan ijtimoiy tarmoqlar, videoo‘yinlar va messenjerlar orqali radikallashadi.
Algoritmlar foydalanuvchilarni ekstremistik mazmundagi kontentga yo‘naltirayotgani tufayli terrorizmga qarshi kurash yanada murakkablashmoqda.
Saxel: chuqurlashayotgan inqiroz
Zaif boshqaruv, etnik ziddiyatlar va tabiiy resurslar (oltin, uran) ustidan kurash – bu mintaqada terrorizm rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratmoqda.
Burkina-Faso terrorchilik qurbonlari bo‘yicha dunyoda yetakchi bo‘lib, umumiy qurbonlarning 20% ini tashkil qiladi.
Yaqin Sharq: beqarorlik saqlanib qolmoqda
Hujumlar soni 7% ga kamayganiga qaramay, G‘azo mojarosi keskinlikni kuchaytirgan. Isroil va Suriya terrorizm ta’siri bo‘yicha dunyoning eng og‘ir ahvoldagi 10 davlati qatoriga kiradi.
Texnologiyalar terror xizmatida
IShID kabi guruhlar sun’iy intellekt (AI), kriptovalyutalar va shifrlangan platformalar yordamida targ‘ibot, yollash va moliyalashtirish ishlarini olib bormoqda. Bu esa maxsus xizmatlar uchun yangi tahdidlarni yuzaga keltirmoqda.
Xulosa
Terrorizm texnologiyalar va ijtimoiy keskinlikdan foydalangan holda evolyutsiyalanmoqda. Unga qarshi kurash faqat harbiy choralar bilan cheklanmasligi, balki ziddiyatlarning chuqur ildizlari bartaraf etilishi ham muhimdir.
📌 Manba: Global Terrorism Index 2025, Institute for Economics & Peace.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi
Terrorizm kengaymoqda…
Global Terrorizm Indeksining (GTI) 12-yillik hisobotiga ko‘ra, terrorchilik hujumlari sodir bo‘lgan mamlakatlar soni 58 tadan 66 taga yetdi. Bu deyarli o‘n yillik davomida kuzatilgan yaxshilanishlarga ortga qaytish bo‘lib, 45 ta davlatda ko‘rsatkichlar yomonlashgan. G‘arb davlatlarida so‘nggi besh yil ichida sodir bo‘lgan halokatli hujumlarning 93% ini yakka shaxslar amalga oshirgan.
Asosiy xulosalar:
➡️ Saxel mintaqasi – terrorizm markazi bo‘lib qolmoqda, bu hududdagi hujumlar dunyo bo‘yicha terror qurbonlarining 51% ini tashkil etadi.
➡️ IShID (ISIS) dunyodagi eng xavfli terror guruhi bo‘lib qolmoqda – 22 mamlakatda 1 805 kishining o‘limiga sabab bo‘lgan.
➡️ Tahrik-i-Tolibon Pokiston (TTP) eng tez kengayib borayotgan guruhga aylandi – terrorchilik hujumlarida halok bo‘lganlar soni 90% ga oshgan.
➡️ G‘arbiy Yevropada hujumlar soni ikki baravar ortgan, shuningdek, terrorchilik hujumlarida gumon qilingan shaxslarning 20% i voyaga yetmaganlar.
➡️ Natijada Antisemitizm va islomofobiya keskin kuchaygan – AQShda antisemitik hujumlar 200%, islomofobik hujumlar esa 300% ga oshgan.
Yakka ijrochilar va onlayn radikallashuv
G‘arb davlatlarida sodir bo‘layotgan aksariyat terrorchilik hujumlari yakka shaxslar tomonidan amalga oshirilmoqda, ular esa asosan ijtimoiy tarmoqlar, videoo‘yinlar va messenjerlar orqali radikallashadi.
Algoritmlar foydalanuvchilarni ekstremistik mazmundagi kontentga yo‘naltirayotgani tufayli terrorizmga qarshi kurash yanada murakkablashmoqda.
Saxel: chuqurlashayotgan inqiroz
Zaif boshqaruv, etnik ziddiyatlar va tabiiy resurslar (oltin, uran) ustidan kurash – bu mintaqada terrorizm rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratmoqda.
Burkina-Faso terrorchilik qurbonlari bo‘yicha dunyoda yetakchi bo‘lib, umumiy qurbonlarning 20% ini tashkil qiladi.
Yaqin Sharq: beqarorlik saqlanib qolmoqda
Hujumlar soni 7% ga kamayganiga qaramay, G‘azo mojarosi keskinlikni kuchaytirgan. Isroil va Suriya terrorizm ta’siri bo‘yicha dunyoning eng og‘ir ahvoldagi 10 davlati qatoriga kiradi.
Texnologiyalar terror xizmatida
IShID kabi guruhlar sun’iy intellekt (AI), kriptovalyutalar va shifrlangan platformalar yordamida targ‘ibot, yollash va moliyalashtirish ishlarini olib bormoqda. Bu esa maxsus xizmatlar uchun yangi tahdidlarni yuzaga keltirmoqda.
Xulosa
Terrorizm texnologiyalar va ijtimoiy keskinlikdan foydalangan holda evolyutsiyalanmoqda. Unga qarshi kurash faqat harbiy choralar bilan cheklanmasligi, balki ziddiyatlarning chuqur ildizlari bartaraf etilishi ham muhimdir.
📌 Manba: Global Terrorism Index 2025, Institute for Economics & Peace.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi