Eron shohi qanday qilib millatni g‘arb kiyimlariga o‘rab qo‘ydi?
Siz bilasizmi, bir paytlar butun boshli mamlakat atigi bir necha yil ichida o‘z kiyinish madaniyatini butkul o‘zgartirgan? 1930-yillarda Eron ko‘chalarida an’anaviylik tarafdorlarini dahshatga solgan va keyinchalik diniy konservatizmga olib kelgan haqiqiy modaviy inqilob bo‘lgan.
Barchasi qachon va kim tomonidan boshlangan?
Bu o‘zgarishlarni Rizo Shoh, Pahlaviylar sulolasining hukmdori boshlab bergan. U 1920-yillarning oxirlarida an’anaviy liboslarni zamondan ortda qolish belgisidek qabul qildi va o‘ziga xos modaviy inqilobni amalga oshirdi. Uning maqsadi milliy kiyinish uslubi o‘rniga G‘arb andozalarini joriy etish edi.
Reforma qanday ko‘rinishga ega edi?
Bu jarayon sehrli tayoqcha bilan amalga oshmagan. 1920-yillarda erkaklarga milliy kiyim o‘rniga G‘arbcha kostyumlar va shlyapalar kiyish majburiyati yuklandi. Agar kimdir bunga bo‘ysunmasa, unga jarima solindi yoki hatto tibbiy xizmatdan mahrum qilindi. 1936-yilda esa ayollarga chodra kiyish mutlaqo taqiqlandi. Islohotning eng avj nuqtasida hatto shoh malikasi ham an’anaviy ro‘molni tashlab, jamoatchilik oldida yalang bosh bilan chiqish qildi.
Islohotlar Rizo Shohning o‘g‘li Muhammad Rizo Pahlaviy davrida ham davom etdi. Ammo aynan shu siyosat oxir-oqibat uning taqdirini hal qildi. 1941-yilga kelib, shahar aholisi deyarli to‘liq G‘arbona kiyinishga o‘tgan edi. Balki bu jarayon haqiqatan ham modernizatsiya ramzi bo‘lishi mumkin edi, agar xalq buni o‘z xohishi bilan qabul qilganida. Natijada esa monarxiya qulab tushdi, mamlakat esa konservativ dinga asoslangan boshqaruvga yuzlandi.
Bundan xulosa kiyimlar xoh milliy, xoh xorijiy bo‘lsin majburiy kiyintirilmasligi kerak.
Agar bu o‘zgarish jarayoni sizga tanish tuyulsa, ehtimol, siz bu haqda “Persepolis” animesida ko‘rgan bo‘lishingiz mumkin.
🌙 Eronning XX asr boshidagi va 1979-yilgi inqilobdan keyingi ko‘rinishidagi o‘zgarishni bir daqiqalik vaqt oralig‘ida solishtirishni tavsiya qilamiz.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi
Siz bilasizmi, bir paytlar butun boshli mamlakat atigi bir necha yil ichida o‘z kiyinish madaniyatini butkul o‘zgartirgan? 1930-yillarda Eron ko‘chalarida an’anaviylik tarafdorlarini dahshatga solgan va keyinchalik diniy konservatizmga olib kelgan haqiqiy modaviy inqilob bo‘lgan.
Barchasi qachon va kim tomonidan boshlangan?
Bu o‘zgarishlarni Rizo Shoh, Pahlaviylar sulolasining hukmdori boshlab bergan. U 1920-yillarning oxirlarida an’anaviy liboslarni zamondan ortda qolish belgisidek qabul qildi va o‘ziga xos modaviy inqilobni amalga oshirdi. Uning maqsadi milliy kiyinish uslubi o‘rniga G‘arb andozalarini joriy etish edi.
Reforma qanday ko‘rinishga ega edi?
Bu jarayon sehrli tayoqcha bilan amalga oshmagan. 1920-yillarda erkaklarga milliy kiyim o‘rniga G‘arbcha kostyumlar va shlyapalar kiyish majburiyati yuklandi. Agar kimdir bunga bo‘ysunmasa, unga jarima solindi yoki hatto tibbiy xizmatdan mahrum qilindi. 1936-yilda esa ayollarga chodra kiyish mutlaqo taqiqlandi. Islohotning eng avj nuqtasida hatto shoh malikasi ham an’anaviy ro‘molni tashlab, jamoatchilik oldida yalang bosh bilan chiqish qildi.
Islohotlar Rizo Shohning o‘g‘li Muhammad Rizo Pahlaviy davrida ham davom etdi. Ammo aynan shu siyosat oxir-oqibat uning taqdirini hal qildi. 1941-yilga kelib, shahar aholisi deyarli to‘liq G‘arbona kiyinishga o‘tgan edi. Balki bu jarayon haqiqatan ham modernizatsiya ramzi bo‘lishi mumkin edi, agar xalq buni o‘z xohishi bilan qabul qilganida. Natijada esa monarxiya qulab tushdi, mamlakat esa konservativ dinga asoslangan boshqaruvga yuzlandi.
Bundan xulosa kiyimlar xoh milliy, xoh xorijiy bo‘lsin majburiy kiyintirilmasligi kerak.
Agar bu o‘zgarish jarayoni sizga tanish tuyulsa, ehtimol, siz bu haqda “Persepolis” animesida ko‘rgan bo‘lishingiz mumkin.
🌙 Eronning XX asr boshidagi va 1979-yilgi inqilobdan keyingi ko‘rinishidagi o‘zgarishni bir daqiqalik vaqt oralig‘ida solishtirishni tavsiya qilamiz.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi