#Savol_javob
Yaqinda bir ustozim Eron safaridan qaytdi. Jamoaviy tarzda beriladigan va o‘zimni qiziqtirgan ba‘zi savollarga u kishidan javob oldim. Siyosat borasidagi savollarga javoblarini e‘lon qilishimni istamadilar va kundalik savollar bilan cheklanamiz.
1. Hozir Eron bolalariga eng ko‘p qo‘yilayotgan ismlar qanday? Top-3 yoki top-5? Bizga o'xshab ularda ham arabiy ismlar "modaga" aylanyaptimi?
Eronda ismlar arabiy emas islomiy desak to‘g‘riroq bo‘ladi. Masalan, O‘g‘il bolalar orasida eng mashhur ismlari: Muhammad, Amir, Ali, Amir-Ali, Ali-Rezo va Rezo. Va bu yerda Ali ga ko‘p e‘tibor berilishi o‘sha Shialik rivoyatlari bilan chambarchas.
Qiz bolalar orasida esa: Fotima, Zahro, Maryam va Masume kabi ismlar mashhur.
Eron ham boshqa mamlakatlar kabi ismlar modasiga ega. Oxirgi yillarda qadimiy fors ismlariga qiziqish ortib bormoqda: Doriyush, Sina, Parsa, Kiyomars, Elina, Melorin, Hanna, Ava, Bahor.
2. Eronliklar orasida chet el ismlari uchraydimi? Qanday ismlar bor?
Ha, albatta. Mashhur xorijiy ismlar orasida quyidagilar bor:
Qizlar uchun: Diana, Venira, Deniz, Elina, Dayana.
O‘g‘il bolalar uchun: Oskar, Markus.
Taqdiriy o‘xshashlik bor: bizda braziliyalik va meksikalik yoki Turk seriallar davrida shu millatga xos ismlar modaga aylanganidek, Eronda Izabella, Francheska, Roberto kabi ismlar urf bo‘lgan, Eron ham xorijiy ismlarga ochiq.
3. Eron bayramlari ko‘p. Qaysi biri xalq orasida eng muhim va keng nishonlanadi?
Eng asosiy bayram — Navro‘z. Mehmonlar chaqirish, dam olish kunlari, sovg‘alar, to‘kin-sochinlik va o‘ziga xos "Qorbobo"si – Bobo Navro‘zga ham ega. Faqat archa yo‘q, uning o‘rniga Haft-sin deb nomlangan bayram dasturxoni tayyorlanadi.
4. Eronliklar nechchi yoshdan pensiyaga chiqadi? Pensiya tizimi qanday ishlaydi?
Erkaklar – 60 yosh. Ayollar – 55 yosh.
Zarur sharoitlarda erta pensiyaga chiqish ham mumkin.
Pensiya miqdori ish joyi va ish stajiga bog‘liq. Ish beruvchi pensiya uchun ajratmalar qiladi.
Harbiylar, politsiya, o‘qituvchilar, tibbiyot xodimlari yaxshi pensiya oladi. Shifokorlar Eronda eng nufuzli kasblardan biri.
Agar inson hech qachon rasmiy ishlamagan bo‘lsa, lekin tibbiy sug‘urtaga ega bo‘lsa, minimal pensiya olishi mumkin (~100$).
Agar hech qachon ishlamagan va sug‘urtaga ham ega bo‘lmagan bo‘lsa, pensiya olmaydi.
Agar er vafot etsa, uning rafiqasi eri pensiyasining ma’lum qismini olishi mumkin.
5. Eronda ayol haydovchilar taksichilik qiladi degan gap rostmi? Oilalari bunga qanday qaraydi?
Ha, bu haqiqat! Agar siz taksi ilovasi orqali mashina chaqirsangiz, haydovchi jinsini tanlash imkoniyati bor. Agar xohlasangiz, haydovchingiz ayol bo‘ladi. Oilalar bu masalaga turlicha yondashadi. Taksi haydovchiligi og‘ir kasb, shuning uchun bu ishga kirgan ayollar ham turli sabablar bilan tanlagan bo‘lishi mumkin.
Eron kinematografiyasida ham bu mavzu ko‘tarilgan. Masalan, mashhur filmlar:
"O‘n" (2002), "Maman" (2021)
Yana boshqa filmlar ham bo‘lishi mumkin, lekin hozircha esimga tushmayapti.
6. Eronliklarda an'anaviy ichimlik nima choy yoki qahva?
Erondada har ikkisini bir paytda va ko‘p martalab uchratasiz. Masalan Samovar Eron madaniyatining ajralmas qismi. Ofislardan tortib, restoranlar, yo‘l bo‘yidagi choyxonalar va uy bekalari oshxonasigacha – hamma joyda samovar bor.
Eronliklar samovarning forslar ixtirosi ekaniga ishonadi. Qahva ham ancha keng tarqalgan. Arabalarnikiga o‘xshash qahva damlash odatini ayni shaklda Eronda uchraydi.
7. Eronda kiyinish shakli biz tasavvur qilganimizdek majburiymi? Ularda qanday kiyinishadi?
Mutlaqo siz o‘ylagandek emas. U yerda bizdanda ochiq sochiq deyish mumkin bo‘lsa shunday kiyinadiganlar ham o‘ta yopiq kiyinadiganlar ham bor. Tehronning va boshqa zamonaviy shaharlarda siz minglab o‘g‘il qizlarni xuddi Toshkent ko‘chatinikidek kiyimlarda ko‘rishingiz mumkin. Sayyohlar uchun ham majburiy dresscode yo‘q. Faqat ayollar uchun boshingizda sharfga o‘xshash ro‘mol bo‘lishi tavsiya qilinadi. Ammo Eron hukumati yopiq kiyinish va hijobni doimiy targ‘ib qilib keladi. U qaysi joyligiga bog‘liq.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi
Yaqinda bir ustozim Eron safaridan qaytdi. Jamoaviy tarzda beriladigan va o‘zimni qiziqtirgan ba‘zi savollarga u kishidan javob oldim. Siyosat borasidagi savollarga javoblarini e‘lon qilishimni istamadilar va kundalik savollar bilan cheklanamiz.
1. Hozir Eron bolalariga eng ko‘p qo‘yilayotgan ismlar qanday? Top-3 yoki top-5? Bizga o'xshab ularda ham arabiy ismlar "modaga" aylanyaptimi?
Eronda ismlar arabiy emas islomiy desak to‘g‘riroq bo‘ladi. Masalan, O‘g‘il bolalar orasida eng mashhur ismlari: Muhammad, Amir, Ali, Amir-Ali, Ali-Rezo va Rezo. Va bu yerda Ali ga ko‘p e‘tibor berilishi o‘sha Shialik rivoyatlari bilan chambarchas.
Qiz bolalar orasida esa: Fotima, Zahro, Maryam va Masume kabi ismlar mashhur.
Eron ham boshqa mamlakatlar kabi ismlar modasiga ega. Oxirgi yillarda qadimiy fors ismlariga qiziqish ortib bormoqda: Doriyush, Sina, Parsa, Kiyomars, Elina, Melorin, Hanna, Ava, Bahor.
2. Eronliklar orasida chet el ismlari uchraydimi? Qanday ismlar bor?
Ha, albatta. Mashhur xorijiy ismlar orasida quyidagilar bor:
Qizlar uchun: Diana, Venira, Deniz, Elina, Dayana.
O‘g‘il bolalar uchun: Oskar, Markus.
Taqdiriy o‘xshashlik bor: bizda braziliyalik va meksikalik yoki Turk seriallar davrida shu millatga xos ismlar modaga aylanganidek, Eronda Izabella, Francheska, Roberto kabi ismlar urf bo‘lgan, Eron ham xorijiy ismlarga ochiq.
3. Eron bayramlari ko‘p. Qaysi biri xalq orasida eng muhim va keng nishonlanadi?
Eng asosiy bayram — Navro‘z. Mehmonlar chaqirish, dam olish kunlari, sovg‘alar, to‘kin-sochinlik va o‘ziga xos "Qorbobo"si – Bobo Navro‘zga ham ega. Faqat archa yo‘q, uning o‘rniga Haft-sin deb nomlangan bayram dasturxoni tayyorlanadi.
4. Eronliklar nechchi yoshdan pensiyaga chiqadi? Pensiya tizimi qanday ishlaydi?
Erkaklar – 60 yosh. Ayollar – 55 yosh.
Zarur sharoitlarda erta pensiyaga chiqish ham mumkin.
Pensiya miqdori ish joyi va ish stajiga bog‘liq. Ish beruvchi pensiya uchun ajratmalar qiladi.
Harbiylar, politsiya, o‘qituvchilar, tibbiyot xodimlari yaxshi pensiya oladi. Shifokorlar Eronda eng nufuzli kasblardan biri.
Agar inson hech qachon rasmiy ishlamagan bo‘lsa, lekin tibbiy sug‘urtaga ega bo‘lsa, minimal pensiya olishi mumkin (~100$).
Agar hech qachon ishlamagan va sug‘urtaga ham ega bo‘lmagan bo‘lsa, pensiya olmaydi.
Agar er vafot etsa, uning rafiqasi eri pensiyasining ma’lum qismini olishi mumkin.
5. Eronda ayol haydovchilar taksichilik qiladi degan gap rostmi? Oilalari bunga qanday qaraydi?
Ha, bu haqiqat! Agar siz taksi ilovasi orqali mashina chaqirsangiz, haydovchi jinsini tanlash imkoniyati bor. Agar xohlasangiz, haydovchingiz ayol bo‘ladi. Oilalar bu masalaga turlicha yondashadi. Taksi haydovchiligi og‘ir kasb, shuning uchun bu ishga kirgan ayollar ham turli sabablar bilan tanlagan bo‘lishi mumkin.
Eron kinematografiyasida ham bu mavzu ko‘tarilgan. Masalan, mashhur filmlar:
"O‘n" (2002), "Maman" (2021)
Yana boshqa filmlar ham bo‘lishi mumkin, lekin hozircha esimga tushmayapti.
6. Eronliklarda an'anaviy ichimlik nima choy yoki qahva?
Erondada har ikkisini bir paytda va ko‘p martalab uchratasiz. Masalan Samovar Eron madaniyatining ajralmas qismi. Ofislardan tortib, restoranlar, yo‘l bo‘yidagi choyxonalar va uy bekalari oshxonasigacha – hamma joyda samovar bor.
Eronliklar samovarning forslar ixtirosi ekaniga ishonadi. Qahva ham ancha keng tarqalgan. Arabalarnikiga o‘xshash qahva damlash odatini ayni shaklda Eronda uchraydi.
7. Eronda kiyinish shakli biz tasavvur qilganimizdek majburiymi? Ularda qanday kiyinishadi?
Mutlaqo siz o‘ylagandek emas. U yerda bizdanda ochiq sochiq deyish mumkin bo‘lsa shunday kiyinadiganlar ham o‘ta yopiq kiyinadiganlar ham bor. Tehronning va boshqa zamonaviy shaharlarda siz minglab o‘g‘il qizlarni xuddi Toshkent ko‘chatinikidek kiyimlarda ko‘rishingiz mumkin. Sayyohlar uchun ham majburiy dresscode yo‘q. Faqat ayollar uchun boshingizda sharfga o‘xshash ro‘mol bo‘lishi tavsiya qilinadi. Ammo Eron hukumati yopiq kiyinish va hijobni doimiy targ‘ib qilib keladi. U qaysi joyligiga bog‘liq.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi