Соябон остидаги аёл

​​✍️Raxshona Ahmedova
📖”Tongotar”

Ayol qismati onadan qizga meros o'tadigan toshga o’xshaydi. Bo’yningga osilgan, yechib bo’lmaydigan tosh.

Adabiyotda ayollar taqdirini yoritib beruvchi asarlar yetarlicha topiladi. Ularning har biri o’ziga xos jihatlari bilan boshqalaridan ajralib turadi, lekin shu bilan birgalikda qaysi millatning asari bo’lishidan qat’iy nazar ularni birlashtirib turuvchi umumiy jihatlar ham talaygina. Shu qatorda “Tongotar” asari ham o’zbek ayollarining ayanchli taqdiri, qayg’usi, ichki kechinmalariyu isyonlarini ro’y-rost ochib beruvchi asarlardan biridir.

Asardagi har bir ayol obrazining bolalik davridan boshlab to ulg’aygan davrigacha bo’lgan hayot yo’li to’liq tasvirlanadi. Ular jamiyat an’analari ta’sirida ulg’ayishadi, voyaga yetganlarida esa shaxsiy qarashlari va orzu-istaklari bilan yuzma-yuz kelishadi, ammo shaxsiy istaklarni yanchib tashlab jamiyat, qo’ni-qo’shnilar to’g’ri deb bilgan yo’lni ko’r-ko’rona tanlashadi.

Dastlab, hayot shu ekanda deb chidab yashaydilar, lekin yillar o’tib ichki kurash alanga oladi, bu esa oxir-oqibat isyonga aylanadi. Yillar davomida to’lib kelayotgan paymona oxir-oqibat sinadi. Kelajakka va keyingi hayotga umid ham so’nadi. Bu oddiy o’zbek ayollaridan birining hayot yo’li edi. “Tongotar”dagi ayollar ham umr bo’yi bu cheklovlar-u qiynoqlarga dosh berdilar, lekin qochib qutila olmadilar. Biri bedavo dardga chalinib qiynoqlardan vafot etsa, yana biri esa o’z joniga qasd qilib ham o’la olmaydi. Go’yo butun umrlik g’am-alam ularning taqdirga bitilgan edi.

Asardagi har bir qahramon-ayol o’z hayotida yangi tongni, yangi umidni kutib yashaydi, izlaydi. Mana shu umid qilib kutilgan o’zgacha tong ularning bu g’am-g’ussali hayotda yashashlarida kuch beradi, harakatda bo’lishga yordam beradi. Lekin bu kutilgan o’zgacha tong bir kun kelarmikin? Yoki orzular orzuligicha qolib ketarmikin? Ular har qadamda duch kelayotgan ijtimoiy to’siqlar va majburiyatlardan qocha oladilarmi? O’z hayotlarining haqiqiy yaratuvchisi bo’la oladilarmi?

Asardagi har bir ayol obrazining taqdiri juda ayanchli tasvirlangan. Har safar mutolaa vaqtida ichimda nimadir uzilgandek bo’laverdi, ruhiyatimga ham og’ir ta’sir qildi. Muallifdan achinarli qismatga ega ayollar, urong’ich va so’kong’ich, tekinxo’r eraklar obrazlari uchun biroz ranjidim, ayollarga nisbatan juda ham berahmlik qilgan degan fikrga kelgandim, lekin tanganing ikkinchi tarafi bo'lganidek, atrofimda bunday ayollar bo’lmagani sababli bunday qismatli ayollarni yo’q deb ham aytolmayman. Balkim hozirgi kunda bundanda og’ir holatda yashayotgan ayollar ko’plab topilar.

Odamzod o’z taqdiri uchun avvalo o’zi javobgar, boshqalar emas. Botqoqlikdan chiqib ketish yoki chiqa olmaslik uning o’ziga bog’liq, lekin buni tushunib yetish va vaqtida isyon qila olish uchun ham vaqt kerak.

Kimlar uchundir bu bir umrlik vaqt bo’lsa, yana kimlardir uchun bir necha yil.

Asarni o’zingiz o’qishingizni, undagi fikrlarning mag’zini o’zingiz his qilib ko’rishingizni xohlagan bo’lardim. Kitob haqida fikrlarim hali tugamadi. Zero, ayollar taqdiri haqidagi fikrlar doimo dolzarb va ahamiyatli.

@doctorsmind📖

​​Ayol qismati onadan qizga meros o'tadigan toshga o'xshaydi. Bo'yningga osilgan, yechib bo'lmaydigan tosh...

Raxshona Ahmedova - "Tongotar"

Asar nomini birinchi eshitilishi quloqqa boshqacha eshitiladi. Tongotar.Nega aynan Tongotar? Asarni o'qir ekanman qahramonlar hayotida qachon tongotar ekan, ular ham quyoshga yetarmikan degan o'y hech hayoldan ketmadi.Asar ayol qismati haqida.Ayolning sabr-bardoshi, matonati,ho'rliklari, yo'q qilingan orzulari, barbod qilingan hayollari, tortib olingan hayoti haqida hikoya qiladi.

Qon-qonimizga singib ketgan narsalar borki, ularni hech o'zgartirib bo'lmaydigandek. Yaxshi yer chiqtimi, qizingni uzat, qutul. Qiz so'rab kelgan har bir kuyov yaxshi, qo'shnilar, ammalar-xolalar, o'rnimizga yashab bermaydigan hammaning nazdida u yaxshi. Hammasi og'zidan bol tomib maqtagani maqtagan.(Aslida ayblar aytilishi kerak). Doim kuyov taraf haq va ularni aytgani qonun.Qaynonalar kelin tushirgach o'zining kelinlik alamlarini yangi kelinidan olishga shaylangan odamga o'xshab qoladi.Qiyinchilik har narsaga muhtoj qiladi.

Eng e'tiborni tortgan jihat shuki, asarda erkaklar tarbiyasidagi xatolar, onalar o'g'illarini xaddan ortiq yaxshi ko'rib, kelajakka tekin-tomoq qilib tayyorlashi, erlik degani o'z aytganini majburlab, kuch ishlatib bo'lsa-da qildirish degani deb o'ylashi, farzandining butun umrlik hayotiga beparvo qaragan otalarning qizlari ota uyga qaytsa, yuzimni yerga qaratding, el ichida qanday bosh ko'tarib yuraman deya nomus qilishi ochib berilgan.

Muallif ayol qismatini tasvirlab go'yo erkaklarga xitob qilganday: ayol bu sizning onangiz, opangiz, singlingiz, qizingiz.Unga beparvo bo'lmang.Shirin so'zingizni, ozgina e'tiboringizni qizg'onmang. Orzulariga qanot bering, maqsadlariga to'g'anoq bo'lmang.Alloh uni xo'rlashingiz uchun oyog'ingizdan emas, asrab-avaylashingiz uchun yuragingizga yaqin joydan yaratgan.

Asar yangi "Aks" to'plami doirasida nashr etilgan va ko'plab kanallarda shu to'plamga kiruvchi kitoblar haqida ancha ijobiy fikrlarni o'qigandim. "Tongotar"dan keyin to'plamga qiziqish ortdi.Siz ham o'qib ko'ring, balki asar qahramonlarini men kabi siz ham hayotda uchratgandek bo'larsiz!

@D1lnoma