O‘zbeklardek o‘z tarixiga befarq millat kam bo‘lsa kerak. Qo‘limizda milliy tarixni, milliylikni boyitishi mumkin bo‘lgan materiallar ko‘p, lekin biz ularga yetarli e’tibor qaratmaymiz. Tarix borasidagi e’tibor alohida shaxslar (Temur, Bobur, Navoiy) atrofiga qurilgan. Boshqa o‘rta va kichik shaxsiyatlar chetda qolib ketgan.
Masalan, o‘zbeklar Usmonli marshlarini (Plevna marshi, “Ceddin neden”) turk filmlaridan ko‘rib, bu imperiya haqida ijobiy tasavvurga ega. Bu marshlar haqiqatdan turk xalqi o‘tmishi borasida iliq taassurot uyg‘otadi.
Nega shu davrdagi o‘zbek marshlari yo‘q? Buxoro, Xiva va Qo‘qon harbiy marshlardan foydalanmaganmi? Albatta, foydalangan. Manbalarda Buxoro amiri Boku va Peterburgga Buxoro marshi sadolari ostida kirib kelgani aytilgan. Biroq, o‘zbek tarixchilari tarixning bu sohasiga e’tibor bermayapti. Temur, Bobur haqida yuzlab ishlar bor, lekin butun bir yo‘nalishda kattaroq tadqiqotlar yo‘q.
Achinarlisi boridan foydalanish ham kam. Muxtor Ashrafiyning uy-muzeyida Nikolay Mironov Nazarovich tomonidan bastalagan, taxminan amirlikning so‘nggi yillarida yozilgan “Sarboz” (askar) marshi notalari saqlanadi. To‘plamda ushbu kuy yozib olinishiga homiylik qilgan inson, Buxoro jadidlari yetakchisi Abduqodir Muhitdinov ismi ham qayd etilgan. Demak Mironov Buxoroga aynan jadidlar taklifi bilan kelgan va o‘zbek xalqining marshlaridan birini o‘lmaslashtirgan. Va katta ehtimol bilan Buxoro xalq sho‘ro jumhuriyati ham bu marshdan foydalangan.
Tayyor notalar bo‘lishiga qaramay, ushbu kuy haligacha professional tarzda ijro etilgani yo‘q. Internetda faqatgina shu sohada izlanishlar olib borgan professor Adiba Sharipova o‘z shogirdlari bilan chalgan havaskor ijro bor. Qanday qilib, butun bir tarixni anglatishi mumkin bo‘lgan, mavjud ilk o‘zbek harbiy marshi nomiga da’vogar kuy haligacha e’tibordan chetda qolayotganini tushunish qiyin.
@pan_diplomat
Masalan, o‘zbeklar Usmonli marshlarini (Plevna marshi, “Ceddin neden”) turk filmlaridan ko‘rib, bu imperiya haqida ijobiy tasavvurga ega. Bu marshlar haqiqatdan turk xalqi o‘tmishi borasida iliq taassurot uyg‘otadi.
Nega shu davrdagi o‘zbek marshlari yo‘q? Buxoro, Xiva va Qo‘qon harbiy marshlardan foydalanmaganmi? Albatta, foydalangan. Manbalarda Buxoro amiri Boku va Peterburgga Buxoro marshi sadolari ostida kirib kelgani aytilgan. Biroq, o‘zbek tarixchilari tarixning bu sohasiga e’tibor bermayapti. Temur, Bobur haqida yuzlab ishlar bor, lekin butun bir yo‘nalishda kattaroq tadqiqotlar yo‘q.
Achinarlisi boridan foydalanish ham kam. Muxtor Ashrafiyning uy-muzeyida Nikolay Mironov Nazarovich tomonidan bastalagan, taxminan amirlikning so‘nggi yillarida yozilgan “Sarboz” (askar) marshi notalari saqlanadi. To‘plamda ushbu kuy yozib olinishiga homiylik qilgan inson, Buxoro jadidlari yetakchisi Abduqodir Muhitdinov ismi ham qayd etilgan. Demak Mironov Buxoroga aynan jadidlar taklifi bilan kelgan va o‘zbek xalqining marshlaridan birini o‘lmaslashtirgan. Va katta ehtimol bilan Buxoro xalq sho‘ro jumhuriyati ham bu marshdan foydalangan.
Tayyor notalar bo‘lishiga qaramay, ushbu kuy haligacha professional tarzda ijro etilgani yo‘q. Internetda faqatgina shu sohada izlanishlar olib borgan professor Adiba Sharipova o‘z shogirdlari bilan chalgan havaskor ijro bor. Qanday qilib, butun bir tarixni anglatishi mumkin bo‘lgan, mavjud ilk o‘zbek harbiy marshi nomiga da’vogar kuy haligacha e’tibordan chetda qolayotganini tushunish qiyin.
@pan_diplomat