Kopirayter bitiklari

"Reklama — bu insonlar haqidagi soha. Shu sababli, odamlar va ularning muammolarini tushunish va his qila olish biz uchun boshqa hamma narsadan muhim." — Rob Kampbell

Ijtimoiy tarmoqlar, target, SEO, TV, bannerlar — hammasi yaxshi, lekin baribir eng zo'r media — bu insonlar.

Har qanday inson brendingiz yoki mahsulot/servisingiz haqida tanishlariga, do'stlariga va yaqinlariga gapirib berishi yoki tavsiya qilishi mumkin. Eng zo'r reklama shu.

Media platformalar uchun kreativ yaratmang, insonlar uchun yarating.

Shunchaki, "Qayerda reklama chiqaramiz?", emas "Shu insonlarga aytmoqchi bo'lganimni qayerda, qachon, va qanday (yo'l va ohangda) yetkazsam/aytsam ular meni yaxshiroq tushunishadi? degan savolni bering.

Balki shunchaki reklama emas, interaktiv nimadir chiqib kelar.

Hammasi "maqsadli auditoriya"ngiz maneken yoki robot emas, balki atrofingizdagi do'stlaringiz va yaqinlaringiz kabi qalbi, hissiyotlari va ehtiyojlari bor oddiy, jonli insonlar ekanini anglashdan boshlanadi.

Kamyob = qimmat

Bugun eng defitsit ko'nikma — bu diqqat. Eng qimmat resurs ham — diqqat.

Bilasiz, defitsit = qimmat.

Eng ko'p diqqat talab qiladigan ikki ko'nikma — bu o'qish va yozish. Chunki bu ikkisi bilan band paytingizda boshqa narsaga chalg'iy olmaysiz. Shuning uchun eng ko'p diqqatni rivojlantiradigan ko'nikmalar ham — o'qish va yozish.

Qizig'i, o'qish va yozish ham eng defitsit bo'lib borayotgan ko'nikmalardan. Ayniqsa yozish.

Defitsit = qimmat.

Foydali (educational) kontent ko’radiganlar kam. O’qiydiganlar undan kamroq. Yozadiganlar esa eng kami. AI (sun'iy intellekt) chiqib ular keskin kamaydi. Bu degani yozadiganlarning (Sizning) qadri (qiymati) yanada oshadi.

Yozishning foydalari behisob. Ham aqliy, ham ma'naviy, ham moddiy. Yozgan uchun ham, o'qigan uchun ham.

Matnni yozgan odam, matnni o'qigan odamdan ko'proq foyda oladi. Eng katta foydasi — matnda doim uni o’qigandan ko'ra yozgan ko'proq o'rganadi.

Minglab odam video kontent yaratib, ajralib turishga harakat qilayotgan vaqtda, bir yil yozgan muallif:

1. Kam bo’lsa-da, nisbatan saviyali va o’qimishli auditoriyani jalb qiladi.

2. Odam yuzlab videoga tushganidan keyin o’zgarmasligi mumkin, lekin yuzlab matn yozganidan keyin aniq o’zgaradi.

3. Yaxshi video kontentni bir-necha yildan keyin hech kim ko'rmasligi mumkin, lekin vaqt sinovidan o'tgan matn yillar o'tib ham qayta-qayta o'qilaveradi.

Oldingi postda yozma kontentni qiziq qilish qiyinligi katta imkoniyatlar ochadi, deganda shularni nazarda tutgandim.

Menga eng ko’p foyda keltirgan odatlarimdan biri — bu yozish. Eng ko’p tavsiyam qiladiganim ham — yozish.

Yozing — bir o'q bilan ikki emas, bir nechta quyonni urasiz.

@matn_ustasi

Nega video kontentning "xaridori" ko'p?

Sabab — diqqatni tortish, uni ushlab turish va g'oyani yetkazish uslubida.

Videoda e'tiborni jalb qilish va g'oyani yetkazish yo'llari ko'p. Art-direkshn, musiqa, ovozlashtirish, kelishgan aktyorlar, va hokazo.

Matnda esa qiziqtirish va g'oyani yetkazish quroli bitta — so'z. To'g'ri so'zlarni o'rnida qo'llay olish. Muallifda boshqa qurol yo’q. U qiziq yozishga majbur.

Qiziq yozish uchun:

1. Mavzu qiziq bo'lishi kerak.

2. Qiziq mavzuni qiziq qilib hikoya qilib bera olish kerak.

3. O’quvchini hayron qoldirish kerak.

4. Kutilmagan ma’lumot, xulosa berish kerak.

5. O’quvchini o'ylantirib qo'yish kerak.

Bu hammasi faqat uzoq o’ylash va yozish ortidan keladi. Buni esa ko'pchilik qila olmaydi.

Mana nimaga video kontentni qiziq qilish oson, yozma kontentni qiziq qilish esa ancha qiyinroq.

Qiziq tomoni — bu katta imkoniyatlar ochadi ham. Bu haqida keyingi postda. To'g'rirog'i ushbu post 50 ta izoh yig'sa)

Nega reaksiyalarni o'chirib qo'yganman?

Ikkita sabab bilan:

1. Yozganlarim shunchaki reaksiya yig'ish uchun bo'lib qolmasligi uchun.

To'g'ri, bu faqat o'zimni o'ylash. Postni o'qiysiz — yoqadi, yoki yoqmaydi, reaksiya qoldirmoqchi bo'lasiz, o'chiq. Reaksiya ichingizda qoladi. Shunchaki chiqib ketasiz.

Shu yerda 2-sabab hosil bo'ladi.

2. Matn, video — farqi yo'q, muallif insonlarga manfaatli bo'lsin deb nimadir chiqardi. O'qidingiz, ko'rdingiz — foydali bo'ldi. Keyin-chi?

Ko'pchilik shunchaki like bosib chiqib ketadi. Ozchilik izoh qoldiradi. Undan ham ozchilik boshqalar bilan bo'lishadi. Tamom. Keyingi kontentga ketdingiz.

To'xtang. Siz ham foydali bo'la olasiz. Ham muallifga, ham boshqalarga. Yana kimgadir foydali bo'lsa, siz ham muallif bilan bir xil maqomda bo'lasiz-ku. Chunki siz ulashmaganingizda u buni ko'rmas edi.

Kamida izoh qoldira olasiz. Bu muallifni ruhlantiradi. Shunaqa manfaatli kontent yaratishda davom etishiga, ishini yanada yaxshilashiga ilhomlantiradi. U kuzatuvchilarga kerak ekanini, bekorga yashamayotganini eslatib turadi.

Sekundlar vaqtingiz evaziga-ya...

Bu avvalambor o'zimga, keyin sizga eslatma: minnatdor bo'lishni va foydali bo'lishni unutib qo'ymayapmizmi?

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytganlar:

"Kim insonlarga tashakkur aytmasa, ulardan minnatdor bo‘lmasa, Alloh taologa ham shukr qilmaydi".

Siz uchun oddiy, boshqalar uchun hayratlanarli

Bu his har bir ijodkorga tanish:

Siz boshqa birovning kreativ ishini ko‘rasiz va lol qolasiz: "Dahshat-ku!". G‘oya rostdan kutilmagan, hayratlanarli va mukammal.

O‘ylab qolasiz: "Bunaqasi mening qo‘limdan kelmagan bo‘lardi. Qanday uddalashdi ekan-a? Haqiqiy daholik-ku bu!"

Keyin yana o‘ylaysiz: "Mening g‘oyalarim juda oddiy. Men hech qachon bunaqa ijodkor bo‘la olmasam kerak."

Men bu hisni tez-tez tuyaman. Ajoyib kitoblar, musiqa, filmlar yoki hatto ajoyib suhbatlar. Ijodkorning fikrlashi meni hayratga soladi. O‘z-o‘zidan kamtar insonga aylanib qolaman.

Lekin ishimni davom ettiraman. Kichik hikoyachalarimni aytib beraman. O‘z nuqtayi nazarimni baham ko‘raman. Hech qanday ajoyiblik yo‘q. Shunchaki oddiy fikrlarim.

Bir kuni kimdir menga xat yozibdi: "Bunaqasini hech qachon o‘ylab topolmasdim. Qanday o‘ylab topdingiz-ey? Haqiqiy daholik-ku bu!".

Albatta, men bu fikrga qo‘shilmadim va buning hech qanday o‘ziga xos jihati yo‘qligini tushuntirdim.

Ammo keyin bir hayratlanarli haqiqatni angladim:

Har kimning g‘oyalari o‘ziga oddiy tuyuladi.

Garov o‘ynayman, Alisher Navoiy, Ibn Sino, Rumiy* kabilarga ham yozayotganlari juda oddiydek tuyulgan.

Shunday ekan, menga oddiy tuyulgan narsa boshqa birov uchun ajoyib bo‘lishi mumkin-ku, to‘g‘rimi?

Qo‘shiqlari xit bo‘lib ketgan ashulachilar ko‘pincha ularning eng muvaffaqiyatli xiti aslida ahmoqona, hatto yozib olishga arzimas deb o‘ylagan paytlari bo‘lganini o‘zlari tan olishadi.

Ayon bo‘ladiki, biz, shubhasiz, o‘z ijodimizni yaxshi baholay olmaymiz. Bizning qiladiganimiz ijod mahsulimizni shunchaki dunyoga chiqarish bo‘lishi kerak, haqiqiy bahoni esa insonlar bersin.

Haliyam bu juda oddiy tuyulyapti-da, deb shedevrlarni o‘zingizda saqlab turibsizmi?

©️Derek Siversning "Hell Yeah Or No" kitobidan tarjima qilindi.

*Alisher Navoiy, Ibn Sino, Rumiy — asl matndagi ijodkorlarni tanimaganim uchun o‘zimiznikilarga alishtirdim)

Tarjima yaxshi chiqqan bo‘lsa, ulashish va pastda izoh qoldirish orqali minnatdorchilik bildirishingiz mumkin)

O'zbekcha kopiraytingni rivojlantiramizmi?

Bizda kopirayting bozori o'rganilmagan. Hech qanday satatsitika yo'q. Nurbek Yuldoshev shu mavzuda tadqiqot o'tkazayotgan ekanlar. Tadqiqot tugagach natijalarni blogda e'lon qilaman deb va'da berdilar.

Kopirayterman degan har birimizga bu tadqiqot statistikasi asqatsa kerak. Mana havola: https://forms.gle/wDGFPxwpNmbLSoA88

*Kopirayter bo'lmasangiz ham to'ldirishingiz mumkin, 1-savolda "Kopirayter emasman" javobi bor. Muhimi, natijalar aniq chiqishi uchun xolis javob bersangiz bo'lgani.

Oldindan rahmat, baraka toping

Yozish bo'yicha TOP 3 ta kitobdan o'rgangan TOP 3 ta qoidam

Bu qoidalar yaxshi matnning asosi hisoblanadi.

1. "Everybody writes" — Ann Handley

Bu kitobni o'qiganimda hali kopirayter bo'lishimni ham bilmas edim. Yozishga qiziqib qolishimga, yozishni odat qilishimga sababchi bo'lgan kitob.

1-qoida: Har kuni yoz. Hamma yozganlaringni kimdir ko'rishi shart emas, lekin har kuni yozishni odatga aylantir.

Yaxshi yozolmasang — yaxshilanadi. Yozishni yoqtirmasang — yoqtirib qolasan. Yozishdan to'xtamasang bo'lgani.

2. "On Writing Well" — William Zinsser

Kopiraytingga kirishimga sababchi bo'lgan kitob. Yozish haqidagi qoidalarga to'la kitob shunday mohirlik bilan yozilganki, xuddi badiiy kitobdek o'qiladi.

2-qoida: Qanday gapirsang shunday yoz. Yozgan matning oddiy, tabiiy va tushunishga oson bo'lsin.

Muallif kitobni yozish davomida o'zi aytgan qoidalarga to'liq amal qilgan.

3. "Пиши, сокращай" — Максим Ильяхов & Людмила Сарычева

Yaxshi yozish qanchalik muhim ko'nikma ekanligini tushunib yetishimga sababchi bo'lgan kitob.

3-qoida: Yoz, qisqartir. Yaxshi matn — yaxshilab уборка qilingan xonaga o'xshaydi. Qarasang ko'zing quvonadi. Keraksiz narsalar мусор'ga uloqtirilgan. Qolgan narsalar shunday joylashtirilganki, xonaga kirishing bilan, nima qayerda turgani bittada tushunarli. Hammasi ishlatishga qulay joyda.

Har qanday sohada TOP bo'lish uchun o'sha sohadagi kamida TOP 3 ta kitobni o'qib tugatgan bo'lishingiz shart. Yuqoridagilar kopiraytingdagi TOP 3 ta kitob.

Boshqa sohada bo'lsangiz bittasini o'qisangiz kifoya. Yaxshi yoza olish hammaga kerak ko'nikma.