Oskar Uayldning hayoti va fojiasi
(K. Paustovskiy, 1937-yil)
1895-yilning noyabr oyida mashhur ingliz yozuvchisi Oskar Uayld Londondan Redding qamoqxonasiga qo‘llari kishanlangan holda olib kelindi. U «axloqiy buzuqlik» aybi bilan bir necha yillik qamoq jazosiga hukm qilingan edi.
Redding vokzalida uni ko‘rishga qiziqqan odamlar guruhi yig‘iladi. Hibsga olingan Uayld kamzul kiygan, qo‘riqchilar orasida sovuq yomg‘ir ostida turardi va hayotida birinchi marta yig‘lardi. Odamlar esa uning holiga kulishardi.
Shu paytgacha Uayld hech qachon ko‘z yoshini to‘kmagan, qiyinchiliklar ko‘rmagan odam edi-da axir. U Londonning mashhur dendi(olifta)si hech bir ish qilmaydigan bir gapdon-safsatabozi edi. U Pikadilli ko‘chasida quyosh charaqlagan paytida tuvaklarga gul ko‘chatlarini qadab chiqar edi. Zodagon (aristokrat) London ahli unga taqlid qilardi: Uning kabi kiyinishar, uning qiliqlarini takrorlashar, Uayld kabi qimmatbaho toshlarni sotib olishar edi.
Uayld Angliyaning ijtimoiy adolatsizligini ko‘rishni istamas edi. U bunday voqealarga duch kelganida o‘z vijdonini o‘zi o‘tkir paradokslar bilan yo‘q qilardi va kitoblar o‘qishga, she’rlar yozishga, qimmatli toshlar sotib olishga hamda rasmlar tomoshasiga berilardi.
Uning tabiatidagi sun’iylikka bo‘lgan muhabbat juda katta edi. U tabiatni o‘tkir va charchatuvchi deb o‘ylardi. U hayot bilan o‘yinchoq kabi o‘ynashar, hamma narsani faqat lazzatlanish vositasi sifatida ko‘rardi.
Uayld bir kuni Londondagi uyining oldida turgan bir gadoyni ko‘rib, uning eski kiyimlaridan asabiylashgan edi. U Londonning eng yaxshi tikuvchisini chaqirib, unga katta pulga bejirim kiyim tikishga buyuradi, lekin ularning ba’zi joylariga maxsus chiziqlar qildirdi. Endilikda o‘sha gadoy Oskar Uayldning estetik didiga mos tushardi.
...
Redding qamog‘ida Uayld adolatsizlik, qiyinchilik va haqiqiy do‘stlik nima ekanini tushundi. Kameradagi ayrimlardan ko‘rgan mehr va o‘ziga nisbatan ko‘rsatilgan yordam unga bu dunyodagi eng samimiy narsa bo‘lib ko‘rinadi.
U qamoqdan chiqqanidan so‘ng ijtimoiy adolatsizlikni qoralovchi ikki muhim maqolani yozdi. Bular Uayldning eng teran fikrli va haqiqiy shox asarlari edi.
Bir qancha vaqt o‘tib, Uayld Parijda qashshoqlikda, jamiyatning esidan chiqqan holda vafot etdi. Uning jasadi ortidan faqat o‘zi yashagan mahallasidagi qashshoqlar yurdilar, xolos. Biroq Oskar Uayldga o‘limidan keyin uni barhayot qiluvchi shon-shuhrat kelgan edi.
@kitob_ombori
(K. Paustovskiy, 1937-yil)
1895-yilning noyabr oyida mashhur ingliz yozuvchisi Oskar Uayld Londondan Redding qamoqxonasiga qo‘llari kishanlangan holda olib kelindi. U «axloqiy buzuqlik» aybi bilan bir necha yillik qamoq jazosiga hukm qilingan edi.
Redding vokzalida uni ko‘rishga qiziqqan odamlar guruhi yig‘iladi. Hibsga olingan Uayld kamzul kiygan, qo‘riqchilar orasida sovuq yomg‘ir ostida turardi va hayotida birinchi marta yig‘lardi. Odamlar esa uning holiga kulishardi.
Shu paytgacha Uayld hech qachon ko‘z yoshini to‘kmagan, qiyinchiliklar ko‘rmagan odam edi-da axir. U Londonning mashhur dendi(olifta)si hech bir ish qilmaydigan bir gapdon-safsatabozi edi. U Pikadilli ko‘chasida quyosh charaqlagan paytida tuvaklarga gul ko‘chatlarini qadab chiqar edi. Zodagon (aristokrat) London ahli unga taqlid qilardi: Uning kabi kiyinishar, uning qiliqlarini takrorlashar, Uayld kabi qimmatbaho toshlarni sotib olishar edi.
Uayld Angliyaning ijtimoiy adolatsizligini ko‘rishni istamas edi. U bunday voqealarga duch kelganida o‘z vijdonini o‘zi o‘tkir paradokslar bilan yo‘q qilardi va kitoblar o‘qishga, she’rlar yozishga, qimmatli toshlar sotib olishga hamda rasmlar tomoshasiga berilardi.
Uning tabiatidagi sun’iylikka bo‘lgan muhabbat juda katta edi. U tabiatni o‘tkir va charchatuvchi deb o‘ylardi. U hayot bilan o‘yinchoq kabi o‘ynashar, hamma narsani faqat lazzatlanish vositasi sifatida ko‘rardi.
Uayld bir kuni Londondagi uyining oldida turgan bir gadoyni ko‘rib, uning eski kiyimlaridan asabiylashgan edi. U Londonning eng yaxshi tikuvchisini chaqirib, unga katta pulga bejirim kiyim tikishga buyuradi, lekin ularning ba’zi joylariga maxsus chiziqlar qildirdi. Endilikda o‘sha gadoy Oskar Uayldning estetik didiga mos tushardi.
...
Redding qamog‘ida Uayld adolatsizlik, qiyinchilik va haqiqiy do‘stlik nima ekanini tushundi. Kameradagi ayrimlardan ko‘rgan mehr va o‘ziga nisbatan ko‘rsatilgan yordam unga bu dunyodagi eng samimiy narsa bo‘lib ko‘rinadi.
U qamoqdan chiqqanidan so‘ng ijtimoiy adolatsizlikni qoralovchi ikki muhim maqolani yozdi. Bular Uayldning eng teran fikrli va haqiqiy shox asarlari edi.
Bir qancha vaqt o‘tib, Uayld Parijda qashshoqlikda, jamiyatning esidan chiqqan holda vafot etdi. Uning jasadi ortidan faqat o‘zi yashagan mahallasidagi qashshoqlar yurdilar, xolos. Biroq Oskar Uayldga o‘limidan keyin uni barhayot qiluvchi shon-shuhrat kelgan edi.
@kitob_ombori