Qilichbek Haydarov | AI Blog


Kanal geosi va tili: O‘zbekiston, O‘zbekcha
Toifa: Bloglar


🤖 Generativ Sun'iy Intellekt
🎓 CS bo'yicha PhD talabasiman
🔬 Tadqiqotlarim: generativ modellar va vision+language
📢 Kanal orqali: o'z faoliyatlarim va sun'iy intellekt dunyosidagi eng qiziqarli yangiliklarni sizlar bilan bo'lishaman!

Связанные каналы

Kanal geosi va tili
O‘zbekiston, O‘zbekcha
Toifa
Bloglar
Statistika
Postlar filtri


📢 O‘zbekistonda Doktorantura Ta’limi Islohotlari – Muhim Xulosalar 🎓

Doktorantura – Iqtisodiy Taraqqiyot Kaliti
O‘zbekiston oliy ta’limni modernizatsiya qilish va global raqobatbardoshlikni oshirish maqsadida doktorantura ta’limini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda. 2030-yilga borib, oliy ta’lim qamrovini 50% ga yetkazish va ilmiy tadqiqot sifatini oshirish rejalashtirilgan.

Ammo,
- O‘zbekiston Sovet ta’lim tizimini meros qilib oldi, u esa ko‘proq dars berishga yo‘naltirilgan bo‘lib, ilmiy tadqiqot bilan uzviy bog‘liq emas edi.
- Resurs yetishmovchiligi va sobiq tizimga qaramlik boshqa post-sovet davlatlariga qaraganda islohotlarni sustlashtirdi.

2017-yildagi Doktorantura Islohotlari tufayli, sifat o‘rniga sondagi o‘sish kuzatildi. Ya'ni:
📈 Doktorlik darajasi olganlar soni oshdi, lekin ilmiy ish sifati pasaydi.
📉 Korruptsiya va shubhali jurnallarda (masalan, ilmiy maqolani tekshirmasdan qabul qiladigan ilmiy nashriyotlar) chop etish holatlari ko‘paydi, bu esa islohotlar maqsadiga zid ketmoqda.
Nimaga?
- Haqiqiy ilmiy yutuqlardan ko‘ra, tanish-bilishchilik va moliyaviy imkoniyatlar ko‘proq rol o‘ynaydi.
- Soxta maqolalar va "ghostwriting" holatlari keng tarqalgan.

G‘arbiy, Sovet va O‘zbek Doktorantura Modeli
🗽 G‘arb modeli: Ilmiy mustaqillik va tadqiqot ko‘nikmalariga urg‘u beradi.
🔨 Sovet modeli: Davlat nazoratidagi, mafkuraviy tadqiqotlar.
⚖️ O‘zbekiston modeli: Hali ham sovetcha byurokratiya bilan bog‘liq, lekin g‘arb standartlariga intilmoqda.

O‘zbekiston doktorantura islohotlari son jihatdan o‘sishga erishdi, lekin sifat masalasida jiddiy muammolar bor. Tizimli muammolar, korruptsiya va resurs yetishmovchiligi hal etilmasa, uzoq muddatli muvaffaqiyatga erishish qiyin.

📢 Shuning uchun kimdir PhD'man deb iddao qilsa, nafaqat chop etilgan maqolalariga, balki ularning sifati va jurnalning obro‘siga ham e’tibor bering!

PS: Bakalavr paytimda yozilgan ishlarimdan biri potentsial "shubhali" jurnalda qabul qilingan. Albatta, bu munozarali masala... 😅
Manba: https://link.springer.com/article/10.1057/s41307-025-00396-1#Abs1
@kilich_bek_blog


Ba'zi PhD talabalar posterlarini ushbu ko'rinishda tushuntirishadi.
Juda original 😆


💰 Yangi Semestr, Yangi Kurs: "TIE231" – Startup Qurish Bo‘yicha Darslar! 💡

Bu safar AI va texnik kurslarni biroz chetga surib, o‘z maslahatlarim bilan ilm-fan va biznesni qanday bog‘lash mumkinligini o‘rganmoqchiman. Ha, men akademiklardan biznesmen yasashni o‘rganuvchi kursga yozildim! 😆

📌 Kurs nomi: TIE231 – Technology Innovation and Entrepreneurship

Instruktor MBA bo'yicha Top-10 reytingida turadigan SDA Bocconi (Italiya) dan kelgan professor Mikkel Draebye (rasmdagi odam) olib boradi.

Kurs faktlar, real misollar va interaktiv muhokamalar bilan to‘lib-toshgan.
Endi AI modeli yaratish bilan bir qatorda, startup qurishni ham o‘rganamiz 💸💵!




🧠 “Insoniyatning Oxirgi Imtihoni ...
... deb nomlangan test ustida hozirda olimlar ish olib bormoqdalar.

AI rivojlanishini kuzatish uchun unga SAT darajasidagi matematika, fan, mantiqiy fikrlash kabi standart imtihonlar berilardi. Yillar davomida AI bu testlarni tobora yaxshiroq topshira boshladi.

Modellar haddan tashqari kuchayib, ilgari qiyin sanalgan testlarni oson yecha boshladi. Grafiklarga qaralsa, deyarli barcha testlarda AI’ning natijalari 50% dan yuqoriga chiqib bo‘ldi!

⚠️ “Humanity’s Last Exam” – bu endi AI qanchalik oldinga o‘tganini o‘lchash uchun eng so‘nggi chora! Bu yangi test eng ilg‘or AI modellarini ham cheklab turuvchi murakkab akademik ( ko'pi PhD yoki undan yuqori darajadagi) vazifalarni o‘z ichiga oladi. Hozircha, ko‘pgina oldingi benchmarklardan farqli ravishda, eng ilg'or AI modellar ham bu testda ancha past natija ko‘rsatmoqda (grafikda namoyon).

Bu test nomi negadir AI’ning oxir-oqibat bizni yengishiga ishora qilayotgandek… 💀

Manba: https://lastexam.ai/
@kilich_bek_blog


📢 Yangi video yuklandi! 🎥

🎯 Vazifa va Mini-Loyiha:
Bu safar Oddiy Film Tavsiya Qiluvchi Tizim quramiz! 🍿🤖

📌 Videoga Havola: https://youtu.be/cSqLgAMTTxo

Fikr va takliflaringizni kutib qolaman


🎨 Logo kerak! 🖌️

Oramizda biror grafik dizaynerlar bo'lsa, mana bu logo kerak edi. Logo saytning bosh sahifasida aks etadi va muallifning hissasi alohida ta’kidlanadi!


🛠️ Vebsayt yangilandi! 🌐✨

Do‘stlar, Chiziqli Algebra veb-saytimizni biroz yangiladim!

- Matn formatlari yaxshilandi, ko‘rinishi endi ancha silliq va o‘qish qulayroq! 📄
- Kod parchalarini qo‘shdim, amaliyotda foydalanishingiz uchun! 💻

🔗 Yangilangan sayti: https://kilichbek.github.io/chiziqli-algebra/

Rahmat va davom etamiz! 🚀


📢 Birinchi Lineer Algebra Darsi Tayyor! 🎉📚

Azizlar, Sun'iy Intellekt uchun Matematika kursining birinchi darsi — Chiziqli Algebra: Vektor asoslari va Vektor Algebra tayyor! 🎥

📌 Darsni tomosha qilish: https://youtu.be/0AWdezwHRY0
📖 Dars materiallari: https://kilichbek.github.io/chiziqli-algebra/
💻 GitHub repo: https://github.com/Kilichbek/chiziqli-algebra

✍️ O‘z hissangizni qo‘shing!
Agar materiallarda xatolik yoki yaxshilash takliflaringiz bo‘lsa, GitHub reposiga pull request yuboring yoki izoh qoldiring. Birgalikda O'zbek Sun'iy Intellekt ta’limini rivojlantiramiz! 🚀

Fikrlaringizni kutaman! 😊📊

793 1 12 8 15

🇨🇳Xitoyning yagona yaxshi AI modeli faqat DeepSeek emas!

Noldan o‘qitilgan yuqori darajadagi modellar Xitoyning TOP 10 ta lab yoki startaplaridan kelyapti (Tencent, ByteDance ...)

🇺🇸AQShda atigi 5 ta laboratoriya — OpenAI, Anthropic, Google, Meta, xAI — bu miqyosda faoliyat yuritmoqda.

🇪🇺 Yevropadan faqat Mistral va YandexGPT'ni bilaman holos

🇸🇦🇦🇪🇶🇦Arab mintaqasida asosan Saudi Arabia, BAA, Qatar arab tilidagi modellarni chiqarishgan: ALLaM, JAIS, Fanar

Markaziy Osiyoda nima gaplar ?😯

AI poygasi tobora kuchaymoqda.
Biror nimani esdan chiqarib qoldirmadimmi?

354 0 4 22 13

😂 DeepSeek API: OpenAI Ctrl-C Ctrl-V! 🤖

DeepSeek: "Biz OpenAI'ni yengamiz!"
Shuningdek, DeepSeek API dokumentatsiyasi: "Iltimos, avval OpenAI SDK'ni o‘rnating!" 🤡

288 0 4 23 14

🚨Texnologiyadagi "Kotta Bollar" xavotirda! 🤯

O‘tgan hafta Xitoy startapi DeepSeek butun dunyoni hayratda qoldirib, R1 modelini ochiq manbada e’lon qildi. Ushbu model OpenAI’ning eng kuchli modellarini yengib o‘tdi va tezda internetda virusga aylandi! 💥

Eng hayratlanarlisi?
Bu modelni yaratish atigi $10 mln dan kam bo‘lgan va u arzon qurilmalarda ham ishlay oladi! 🖥️

Bu "Texno Kotta Okalarni" xavotirga soldi, ayniqsa Nvidia uchun katta zarba bo‘ldi, chunki DeepSeek’ning modeli bepul, ochiq manbali va hamma uchun oson ishlatib bo‘ladigan tarzda yaratilgan.

💭 AI sektori portlash bosqichidami? Bu voqea AI sohasining o‘ziga xos “Sputnik momenti” bo‘lishi mumkin! 🚀

Sputnik momenti nima edi?
1957-yilda Sovet Ittifoqi dunyodagi birinchi sun’iy yo‘ldosh — Sputnikni uchirib, AQShni hayratda qoldirgan edi. Bu texnologik ustunlik uchun yangi poygani boshlab bergan edi.
DeepSeek’ning yutug‘i xuddi shunday, AI sohasini larzaga keltirdi va katta o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi kutilmoqda. ⏳

Popkorn tayyorlang, keyingi qadamni kutamiz! 🍿✨

721 0 4 16 13

⚽️ AI Futbolni Qanday O‘zgartiryapti? 🤖

O‘zim futbolni ko‘p ko‘rmayman, lekin kecha Man City vs Chelsea o‘yinini bir qarashga arziydigan qilgan sabab bor edi — hamyurtimiz Abduqodir Husanov (AK-45) APLda debyut qildi! 🎉 🇺🇿 To‘g‘ri, unchalik “silliq” bo‘lmagan debyut bo‘lsa ham, baribir faxrlanamiz! 👏

AI va Liverpoolning Super Yutug‘i
Liverpool jadvalning birinchi o‘rnida turibdi. 🤔 Qanday qilib? Balki murabbiy yutuq retseptini AI’dan olayotgandir? Chunki ular maydondagi ma’lumotlarni tahlil qilib, taktikani rivojlantirish borasida oldinga ketib qolishgan.

Endi esa ular Google DeepMind bilan hamkorlik qilayotgan ekan! Masalan:
🔹 TacticAI modeli ularga burchak zarbalari va boshqa taktikalar bo‘yicha chuqur maslahatlar berar ekan. Ehtimol, AI burchakda ham “gol urish sirini” o‘rgatib turgandir. 😄

Arsenal Ham AI'ga O‘tdimi?
Bir qarasam, LinkedIn’da Arsenal Deep Learning muhandislarni qidirayotgan ekan. Ular ham o‘z o‘yinlarini tahrir qilish uchun AI modeli yaratayotgandek. 🤓 Balki “Qanday qilib ko‘proq gol urish” degan maxfiy model ustida ishlashyotgandir?

AI va Futbolning Uyg‘unligi
Futbol endi shunchaki maydonda yugurib to‘p tepish emas — u data, algoritmlar va AI bilan yangi bosqichga chiqyapti. Tez orada murabbiylar o‘rniga AI taktikalar bersa kerak.

Siz AI'dan foydalanayotgan boshqa klublarni bilasizmi? ⚽🤖✨


🌴 Arab madaniyatida xurmo va uning o‘rni 🍂

Keling, ozgina texnologiyadan chalg‘ib, xurmolar haqida gaplashamiz! 😊

Kecha supermarketga ehtiyojlar uchun borgan edik. Ajva xurmolari bir alohida bo‘limni egallaganini ko‘rib qoldim. Ular turli hil ko'rinishda edi: yong‘oqlar bilan to‘ldirilgan, pishiriqlarga aralashtirilgan yoki guruchli taomlarga qo‘shilgan edi. 🇸🇦da Ajva shu qadar mashhurki, hatto o'zining gerbida ham tasvirlangan.

🌟 Xurmo – Arab madaniyatining qalbi
Xurmo shunchaki meva emas, u bu yerda mehmondo‘stlik ramzi hisoblanadi. 🇸🇦da biror uyning eshigini qoqsangiz, sizni qahva va xurmo bilan kutib olishadi. Bu oddiy odat emas, balki ajdodlar madaniyatining o‘zagi.

Qur’onda xurmo daraxtlari 22 marta eslatib o‘tilgan. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v):
Xurmosi bor oila och qolmaydi”, — deganlar (Sahih Muslim, 2046)

Shunday ekan, xurmo saudiyaliklar uchun nafaqat taom, balki tarix va hayotning muhim qismidir.

📦 Hadisli Qadoq
Ajva xurmosining bir qadoqlanishida shunday hadis bor edi:

Kim har kuni tongda yettita ajva xurmo yesa, unga zahar ham, sehr ham zarar qilmaydi.” (Sahih Buxoriy)

Marketingni ham qoyillatishgan ekan 👍


🌟🤯 Xitoy Startaplari LLM Hamjamiyatini Larzaga Solmoqda! 🤖

Yaqinda Xitoyning ikki startapi butun Sun’iy Idrok hamjamiyatini hayratda qoldirdi:
- Deepseek-R1
- Kimi-k1.5

Bu modellar inson mantiqiy fikrlash jarayonini Reinforcement Learning yordamida simulyatsiya qilishni maqsad qilgan va natijalari OpenAI'ning modellaridan hech kam emas, ba’zan esa yaxshiroq! 😮

Oydinlik: Open Source yondashuv
OpenAI va boshqa texnologiya gigantlari o‘z ishlanmalarini yopiq va maxfiy tutayotgan bir paytda, bu Xitoy startaplari kam resurs, lekin yuqori darajadagi muhandislik yondashuvi orqali hammani lol qoldiryapti. Shu bilan birga, ular o‘z modellarini ochiq manba (open source) sifatida taqdim qilishmoqda. O'zi Sam Altmanni oxirgi paytda yoqtirmay qolayotgandim hype qilaverganiga ko'p narsani.

Simulyatsiyalangan mantiq nima (Simulated Reasoning)?
Deepseek-R1 modeli boshqa yirik til modellardan (LLM) farqli o‘laroq, inference-time reasoning (savolga javob izlash jarayonida mantiqiy fikrlash) yondashuvini qo‘llaydi:

1️⃣ Model insonga o‘xshash fikrlash zanjirini simulyatsiya qiladi. Masalan, berilgan vazifani kichkinia bo'laklarga bo'lib keyin yechish.
2️⃣ Javobni ishlab chiqishda qo‘shimcha vaqt sarflaydi, ammo bu yondashuv matematika, fizika va ilmiy vazifalarda natijalarni sezilarli yaxshilaydi.

OpenAI ilk bor 2024-yil sentabr oyida o1 modellar oilasini taqdim etganida, ushbu "simulyatsiyalangan mantiq" (SR) modellar sinfi paydo bo‘ldi. Xitoyning ochiq modellari endi tezlik bilan OpenAI darajasiga yaqinlashmoqda va hatto raqobatlashmoqda.

Doim o'zi qanaqadir AI hype bo'lsa, ularga ochiq manbaa hamjamiyati javob qaytarishi menga juda yoqadi 😁

262 0 7 12 10

🎥 Keyingi dars: Google Colab bilan ishlash! 🎉📚

Azizlar, yangi darsimni yukladim! Bu safar Google Colab platformasida ishlashni o‘rganamiz.

💡 Eslatma va uzr:

1️⃣ Videoni tahrirlashda audio va video biroz sinxronlashdan chiqib qolgan, lekin umid qilamanki, bu sizni o‘rganishdan chalg‘itmaydi.
2️⃣ Notiqlik yaxshi emas, ba’zida gaplarim qoqilib qolishi yoki ravon chiqmasligi mumkin. Bu uchun ham uzr so‘rayman, lekin asosiy maqsad — bilim ulashish!

📌 Videoni tomosha qilish uchun havola: https://youtu.be/TQYnFbhf4ek

Fikrlaringiz va savollaringizni izohlarda yozib qoldiring. Birgalikda o‘rganamiz! 🚀✨


🚨 GPU Masalasi: Qiyinchiliklar va Cheklovlar

Bugun High-Performance Computing (HPC) jamoasi bilan yig‘ilish o‘tkazdik va loyihalarimiz uchun GPU resurslarining yetishmasligi muhokama qilindi. Masalan, GPU resurslarga kutish navbati shu qadar uzunki, ba’zi loyihalar kechikmoqda. 🕒

Yechim albatta izlanmoqda:
Oson yechim - bu shunchaki GPU'lar sonini ko'paytirish. KAUST Shaheen III superkompyuterini 2000 ta yangi GPU bilan yangilashni rejalashtirgan. Nvidia’dan GPU’lar sotib olinib bo‘lgan ham, lekin AQSh 🇺🇸

1️⃣ GPU’larning eksporti taqiqlangan. Bu esa universitetning buyurtmasini olishiga to‘sqinlik qilmoqda. Buyurtmalarni yetkazib berish uchun AQSh hukumatining ruxsati talab qilinadi.
2️⃣ AQSh 🇺🇸 faqat eksportni emas, balki GPU’lardan foydalanishni ham cheklab qo‘ydi. Bu degani, ilgari sotib olingan GPU’larni ham qonuniy ravishda ishlatib bo‘lmaydi. 😱 Natijada, HPC jamoasi mavjud oldin sotib olingan GPU’larni ma'lumot markazlarga ulash imkoniyatidan ham mahrum bo‘lmoqda.

Bu kabi cheklovlar bizga 🇺🇿texnologiya sohasida o‘zimizning mustaqil resurslarimizni rivojlantirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Ilmiy va texnologik rivojlanishimiz uchun global qaramlikni kamaytirishimiz kerak. 🌍🤖


Birinchi video tayyor!

https://youtu.be/pRQ9v_OKUrU?si=PF_MCzxKXCGeapjr

Kamchiliklar bo'lsa uzr 😅


Wahid’s Blog dan repost
📢 Web Dizayner kerak

Loyihalarimiz uchun web dizayner kerak. Project based online ishlash imkoni bor. Tanishlar bo'lsa ulashib yuboringlar.


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
🚗 Yo'l Qatorini Aniqlash Algoritmi: Qanday Ishlardi va Bugungi Texnologiyalar 🤖📸

Bakalavrda o‘qiyotgan vaqtimda yo‘l chiziqlarini aniqlash uchun algoritmni C++ amalga oshirgandim. Bu o‘sha davrdagi klassik kompyuter ko‘rish texnikasiga asoslangan bo‘lib, asosan rasmlarni raqamli tahlil qilish va statistikaga asoslangan edi.

Algoritmning bosqichlari:
1️⃣ Oq-qora tasvirlarni yaratish.
2️⃣ Yo‘l qismini kesish va uni qush ko‘z nuqtasi (bird-view) ga aylantirish.
3️⃣ Tasvirdagi piksellar intensivlik histogramidan foydalangan holda kerakli piksellarni topish.
4️⃣ Topilgan piksellar to'plami bilan mos chiziqlarni chizish.
5️⃣ Aniqlangan chiziqlarni belgilab, yo‘lni ko‘rsatish.

🚀Hozirgi Yo'l Qatorini Aniqlash Algoritmlari:
Bu algoritmlar oddiy tasvirlarda yaxshi ishlaydi, lekin qorong‘i, yomg‘irli yoki murakkab yo‘l sharoitlarida juda ishonchsiz bo‘lib qoladi. 😅

Hozirgi algoritmlar tasvirni qayta ishlash o‘rniga, ko‘proq neyron tarmoqlarga va katta ma’lumotlarga asoslangan. Masalan: Tesla Autopilot kabi tizimlar.

Bu yerda bu proyektimga havola qoldiraman: https://github.com/Kilichbek/Advanced-Lane-Detection

Oldingi uslublar biz uchun asos bo‘ldi, lekin bugungi AI algoritmlari qanchalik oldinga ketganini ko‘rib hayratga tushasiz!

20 ta oxirgi post ko‘rsatilgan.