Aziz parvo ham qilmadi. Piyolasiga yana toʻldirib ichkilik quydida, bir koʻtarishda ichib yubordi.
- Men sizni hiyonatlarizdan charchab ketdim! Ablaxligizdan toʻydim!
Aziz xotiniga koʻzlarini ola-zarak qilib qaradi.
- Charchadingmi?! Toʻyib kettingmi?! Unday boʻlsa ket! Ruxsat! 4 tomoning qibla!
Mohinur yoshli koʻzlarini asta artdi. Ovozida gʻazab, adsus, alam mujassamlandi...
- Jon deb ketardim... 3 ta bolamni oʻylayman. Uyimga qaytay desam ota-onan oʻzi zoʻrgʻa kun kechirib yashashyapti...
- Diydiyoyingni yigʻishtir! Undan koʻra kechka tuzukroq ovqat qil!
Mohinur eriga tikilib qarab qoldi. Odam bolasi shunchalik ham tuban boʻladimi?! Na vijdon bor?! Odamgarchilik degan hislat bu insonda yoʻqmikin ajab?!
Mohinur yoshligini, umrini shu odamga boshlamadimi? Yedi! Aziz uning umrini yedi! Aziz uning yoshligini yedi! Zavq-shavqini, quvonchini yedi! Ularning yoshlikdagi hotiralari ham ogʻriqli va koʻz yoshlarga toʻla boʻlmadimi?
* * *
Aziz kichkinaligidan qoʻli egriroq edi. Odamlarni aldab pul topishni yaxshi koʻrardi. Bir safar qoʻshnisining tovugʻi Azizlarning hovlisiga kirib qolgandi. Uni shart ushladiyu boʻgʻziga pichoq tortib yubordi. Patini yuldi, tozaladi... Mahalla boshidagi magazinga olib bordida, sotib yubordi... Oʻshanda Aziz endigina 14 yoshga kirgan edi.
Otasi uchiga chiqqan alkash odam boʻlgan. Ichib kelib onasi bechorani ayovsiz kaltaklardi. Ona shoʻrlik uyda turli pishiriqlar, manti, xonimlar pishirib bozorlarga, doʻkonlarga tik oyoqda yurib sotib kelar edi. Azizning dadasi esa, uyda yotar, bir tiyn pul topmas, ichib olib uyda janjal qilishgagina yarar edi. Aziz ota tarbiyasisiz ulgʻaydi. Koʻcha koʻyda bezoriliklar qildi, odamlarni aldadi, bozorda ishlagan mahali tarozidan urib qoldi... Uning bu ishlari na oʻziga, na oilasiga foyda olib keldi, balki faqat laʼnat va nafratgagina sabab boʻldi xolos. Onasi qoʻlidan kelganicha oʻgʻliga tanbeh berar edi. Notoʻgʻri ish qilganini eshitgan zahoti oʻgʻliga bu ishi xato, gunoh ekanini aytib charchamasdi. Lekin bu tanbehlar, bu tushuntirishlar Azizning oʻng qulogʻidan kirib chap qulogʻidan chiqib ketardi. Aziz onasining gaplariga pisand qilmas, faqat oʻzinigina oʻylaydigan xudbinga aylanib qolgan edi.
Shunday kunlar oʻtaverdi. Azizning bu egri ishlari hammayoqqa yoyilib ketdi. Qishloqda uni koʻrishgan zahoti qpllarini bigiz qilib, ana Aziz oʻgʻri deb koʻrsata boshlashdi. Aziz odamlarni malomatlaridan zerikib 18 yoshida shaharga ketdi. Oʻziga oʻxshagan bir toʻda bezori yigitlarga qoʻshilishib noqonuniy yoʻllar orqali pul topa boshladilar. Qilmish-qidirmish! Azizning sheriklari bir kishiga tajovuz qilib, pullarini zoʻrlik bilan tortib olayotgan mahali qoʻlga tushib qoldi. Aziz esa, qochib qutuldi. Toʻgʻri qishloqqa qaytib keldi. Uni shaharda qidiruvga berishganini eshitgach, oylab uyidan koʻchaga chiqmay oʻtirdi. Nimadir boʻldiki, yuqoridagilar bu ishni bosti-bosti qilib yuborishdi. Sababi bezori yigitlardan biri shahar hokimining jiyani boʻlib chiqqanligi edi. Aziz ancha vaqt shaharga qaytmadi. Bu yerda bir muncha ishladi... Amallab yashay boshladi. Lekin oʻrgangan koʻngil, oʻrtansa qoʻymas deyishganlaridek onda-sonda mayda o'gʻirliklar qilib turdi. Oradan yana bir yil oʻtib ketdi...
Azizning dadasi jigari qurib ketgani oqibatida vafot etdi. Onasi erining zulmlaridan qutuldi. Hayoti bir muncha yaxshilandi. Lekin endi oʻgʻlining qilayotgan ishlari bechora onani ezardi, uning kelajagidan havotirga tushardi. Lekin Aziz oʻzining ertasini umuman oʻylamas, faqat hozirgi kunim oʻtsa boʻldi deya yashaydiganlardan edi! Dadasining vafoti unga hech qanday tasir oʻtqazmadi. U uchun dadasi tirik boʻlsa ham bir, oʻlgani ham bir edi! Bu yigit otasi boʻla turib ota mehrini koʻrmadi... Bir ogʻiz otasidan tanbeh eshitmadi... Uning tarbiyasini olmadi! Bu ota na farzandiga mehr berdi, na unga qattiq turib yomon yoʻllardan qaytarmadi.
- Men sizni hiyonatlarizdan charchab ketdim! Ablaxligizdan toʻydim!
Aziz xotiniga koʻzlarini ola-zarak qilib qaradi.
- Charchadingmi?! Toʻyib kettingmi?! Unday boʻlsa ket! Ruxsat! 4 tomoning qibla!
Mohinur yoshli koʻzlarini asta artdi. Ovozida gʻazab, adsus, alam mujassamlandi...
- Jon deb ketardim... 3 ta bolamni oʻylayman. Uyimga qaytay desam ota-onan oʻzi zoʻrgʻa kun kechirib yashashyapti...
- Diydiyoyingni yigʻishtir! Undan koʻra kechka tuzukroq ovqat qil!
Mohinur eriga tikilib qarab qoldi. Odam bolasi shunchalik ham tuban boʻladimi?! Na vijdon bor?! Odamgarchilik degan hislat bu insonda yoʻqmikin ajab?!
Mohinur yoshligini, umrini shu odamga boshlamadimi? Yedi! Aziz uning umrini yedi! Aziz uning yoshligini yedi! Zavq-shavqini, quvonchini yedi! Ularning yoshlikdagi hotiralari ham ogʻriqli va koʻz yoshlarga toʻla boʻlmadimi?
* * *
Aziz kichkinaligidan qoʻli egriroq edi. Odamlarni aldab pul topishni yaxshi koʻrardi. Bir safar qoʻshnisining tovugʻi Azizlarning hovlisiga kirib qolgandi. Uni shart ushladiyu boʻgʻziga pichoq tortib yubordi. Patini yuldi, tozaladi... Mahalla boshidagi magazinga olib bordida, sotib yubordi... Oʻshanda Aziz endigina 14 yoshga kirgan edi.
Otasi uchiga chiqqan alkash odam boʻlgan. Ichib kelib onasi bechorani ayovsiz kaltaklardi. Ona shoʻrlik uyda turli pishiriqlar, manti, xonimlar pishirib bozorlarga, doʻkonlarga tik oyoqda yurib sotib kelar edi. Azizning dadasi esa, uyda yotar, bir tiyn pul topmas, ichib olib uyda janjal qilishgagina yarar edi. Aziz ota tarbiyasisiz ulgʻaydi. Koʻcha koʻyda bezoriliklar qildi, odamlarni aldadi, bozorda ishlagan mahali tarozidan urib qoldi... Uning bu ishlari na oʻziga, na oilasiga foyda olib keldi, balki faqat laʼnat va nafratgagina sabab boʻldi xolos. Onasi qoʻlidan kelganicha oʻgʻliga tanbeh berar edi. Notoʻgʻri ish qilganini eshitgan zahoti oʻgʻliga bu ishi xato, gunoh ekanini aytib charchamasdi. Lekin bu tanbehlar, bu tushuntirishlar Azizning oʻng qulogʻidan kirib chap qulogʻidan chiqib ketardi. Aziz onasining gaplariga pisand qilmas, faqat oʻzinigina oʻylaydigan xudbinga aylanib qolgan edi.
Shunday kunlar oʻtaverdi. Azizning bu egri ishlari hammayoqqa yoyilib ketdi. Qishloqda uni koʻrishgan zahoti qpllarini bigiz qilib, ana Aziz oʻgʻri deb koʻrsata boshlashdi. Aziz odamlarni malomatlaridan zerikib 18 yoshida shaharga ketdi. Oʻziga oʻxshagan bir toʻda bezori yigitlarga qoʻshilishib noqonuniy yoʻllar orqali pul topa boshladilar. Qilmish-qidirmish! Azizning sheriklari bir kishiga tajovuz qilib, pullarini zoʻrlik bilan tortib olayotgan mahali qoʻlga tushib qoldi. Aziz esa, qochib qutuldi. Toʻgʻri qishloqqa qaytib keldi. Uni shaharda qidiruvga berishganini eshitgach, oylab uyidan koʻchaga chiqmay oʻtirdi. Nimadir boʻldiki, yuqoridagilar bu ishni bosti-bosti qilib yuborishdi. Sababi bezori yigitlardan biri shahar hokimining jiyani boʻlib chiqqanligi edi. Aziz ancha vaqt shaharga qaytmadi. Bu yerda bir muncha ishladi... Amallab yashay boshladi. Lekin oʻrgangan koʻngil, oʻrtansa qoʻymas deyishganlaridek onda-sonda mayda o'gʻirliklar qilib turdi. Oradan yana bir yil oʻtib ketdi...
Azizning dadasi jigari qurib ketgani oqibatida vafot etdi. Onasi erining zulmlaridan qutuldi. Hayoti bir muncha yaxshilandi. Lekin endi oʻgʻlining qilayotgan ishlari bechora onani ezardi, uning kelajagidan havotirga tushardi. Lekin Aziz oʻzining ertasini umuman oʻylamas, faqat hozirgi kunim oʻtsa boʻldi deya yashaydiganlardan edi! Dadasining vafoti unga hech qanday tasir oʻtqazmadi. U uchun dadasi tirik boʻlsa ham bir, oʻlgani ham bir edi! Bu yigit otasi boʻla turib ota mehrini koʻrmadi... Bir ogʻiz otasidan tanbeh eshitmadi... Uning tarbiyasini olmadi! Bu ota na farzandiga mehr berdi, na unga qattiq turib yomon yoʻllardan qaytarmadi.