Аввало, ҳайвонни сўйиб, жонини чиқариш пайтида шу жонни берган Зотни эслаш лозим. Агар ўша ҳайвонга жон ато қилган Аллоҳни қўйиб, бошқанинг номи зикр этилса, маънавий жиноят содир бўлган бўлади. Бу эса қалб, руҳ ва виждон поклигига зиддир. Демак, у гўшт маънавий нажосатдир. Шунинг учун маънавий нажосатга айланган бундай гўшт ҳам ҳаром ҳисобланади. Аллоҳ таоло жон ато этган ва мўминларга ҳалол этилган ҳайвонларни сўйганда, гўшти ҳам ҳалол бўлиши учун ҳайвонни Аллоҳнинг исмини айтиб, «Бисмиллаҳи, Аллоҳу акбар», деб сўймоқ лозим. Кейин қассоб эътиқодли одам, яъни Ислом ақийдасидаги ёки аҳли китоб – яҳудий ёки насроний ақийдасидаги киши бўлиши керак. Ва ҳайвонни шариат ҳукмига мувофиқ сўйиш лозим.
Ҳайвонни сўйишда Ислом шариатининг ҳукми бундай: томоғидан сўйиб, бўйнидаги йўғон қон томирларининг иккиси ёки биттаси, ҳалқуми ва қизил ўнгачи кесилиши керак. Шу шартларга кўра сўйилган ҳайвон гўшти ҳалол бўлади. Бўлмаса,
«Албатта, У Зот сизларга фақат ўлимтикни, қонни, чўчқа гўштини ва Аллоҳдан ўзгага атаб сўйилган нарсаларни ҳаром қилди», деган Аллоҳ таолонинг каломига биноан, ҳаром бўлади.
Лекин айрим истисно ҳолларда «ҳаром» саналган мазкур нарсалардан тановул қилишга рухсат берилган.
«Кимки маза талаб қилувчи ва ҳаддан ошувчи бўлмаган ҳолда мажбур бўлиб қолса, унга гуноҳ йўқ. Албатта, Аллоҳ ўта мағфиратлидир, ўта раҳмлидир».
Масалан, дейлик, бир одам оч қолди, ўлим хавфи туғилди, мазкур ҳаром нарсалардан бошқа ейдиган нарса йўқ. Шундай ҳолдагина ўлмай қолиш учун еса бўлади. Фақат ояти каримада таъкидланганидек, зулм қилмай, ҳаддан ошмай еса, унга гуноҳ бўлмайди. Мутлақо заруратсиз, қийинчилик бўлмаса ҳам еса, ўзига зулм қилган бўлади. Еган пайтида тўйиб, керагидан ортиқ еб юбориши эса ҳаддан ошишга киради. Уламоларимиз: «Ўлим хавфида қолган одамнинг ушбу нарсалардан ўлмай қоладиган даражада ейишига рухсат ушбу оятдан олинган», – дейишади.
Аммо «Бу ҳаром нарса, ўлсам ҳам емайман!» дея қайсарлик билан ўлиб кетган инсон гуноҳкори азим бўлади.
Ўтган азизлардан Масруқ раҳматуллоҳи алайҳи: «Ким мажбур бўлса-ю, емай-ичмай ўлиб кетса, дўзахга киради», – деганлар.
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинадики, Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу Набий алайҳиссаломга:
– Эй Аллоҳнинг Расули, дуо қилинг, Аллоҳ мени дуоси қабул бўладиганлардан қилсин, – дедилар. Шунда Набий алайҳиссалом:
– Эй Саъд, таомингни ҳалол қил, дуоси қабул бўладиган бўласан. Муҳаммаднинг жони қўлида бўлган Зот билан қасамки, бир одам ҳаром луқмани қорнига ташласа, Аллоҳ унинг дуосини қирқ кунгача қабул қилмайди. Қайси банданинг гўшти ҳаромдан ва рибодан ўсса, унга дўзах муносибдир, – дедилар.
Аллоҳ таоло ушбу ва бошқа оятларда мусулмонларга ҳалол ва ҳаром нарсалар ҳақида ҳукмлар нозил қилганида, яҳудийлар ўз одатларига биноан, яна турли гаплар тарқатдилар. «Бизда бу ҳалол эди», «Тавротда бу ҳақда бундай дейилган эди», дея мусулмонларни шак-шубҳага тушириб, фитна қўзидилар.
(«Тафсири Ҳилол» китобидан).
Улашинг📲
https://t.me/joinchat/AAAAAEVd46pFzTLAqcVq_A
