SUD AMALIYOTI || HUQUQIY BLOG

#savol

⁉️ Qaysi toifadagi shaxslarga davlat xizmatlari ko‘rsatish jarayonidagi to‘lovlarda chegirma mavjud?

‼️ Quyidagi toifadagi shaxslarga Davlat xizmatlari markazlari va (yoki) Yagona interaktiv davlat xizmatlari portal orqali davlat xizmatlarini ko‘rsatishda qonunchilik hujjatlarida belgilangan davlat bojlari, yig‘imlar va boshqa har qanday to‘lovlar bo‘yicha 50 foiz miqdorida chegirma qo‘llaniladi:

🔹«Ijtimoiy himoya yagona reyestri» axborot tizimida ro‘yxatga olingan shaxslarga;
🔹I va II guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga.

📌Tadbirkorlik faoliyati maqsadlarida yoki yuridik shaxslar vakili sifatida murojaat qilingan holatlar bundan mustasno.



https://t.me/Fuqarolik_sud

❗️PASPORTINGIZNI AMAL QILISH MUDDATIGA QARAB QO‘YING!

✔️ Muddati o‘tgan pasportni 1 oy ichida almashtirmaganlar jarima to‘laydi

📄 PF-4262-son Prezident Farmoniga ilova qilib keltirilgan "O‘zbekiston Respublikasi fuqarosining biometrik pasporti to‘g‘risida"gi nizomning 11-bandiga ko‘ra,

➖ fuqaro pasportining amal qilish muddati tugagandan so‘ng yoki familiyasi, ismi, otasining ismi, tug‘ilgan yili va millati o‘zgarganda pasportini 1 oy muddatda ID-kartaga almashtirishi lozim.

✔️Fuqaro amal qilish muddati o‘tgan biometrik pasportini o‘z vaqtida ID-kartaga almashtirmasligi — ya’ni, haqiqiy bo‘lmagan pasport yoki identifikatsiyalovchi ID-karta bilan yashashi MJtKning 223-moddasiga binoan ma’muriy javobgarlikka sabab bo‘ladi.

‼️ Bunday huquqbuzarlik BHMning 3 baravari, ya’ni 1 020 000 so‘mgacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.



Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

❗️O‘ZINI O‘ZI BAND QILGAN AHOLIGA BIZNES TASHABBUSLARINI MOLIYALASHTIRISH UCHUN KREDITLAR BERILADI

📄 02.04.2024 yil kungi PQ-149-son Prezident Qarori qabul qilingan

➖Qarorga ko‘ra, 2024 yil 1 apreldan 2024 yilda oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturlari doirasida kreditlar o‘zini o‘zi band qilgan, biroq asosiy ish joyiga ega bo‘lmagan shaxslarga quyidagicha ajratilishi belgilangan:

✅ 33 million so‘mgacha, bir yildan so‘ng ushbu qarz oluvchining tadbirkorlik faoliyati samaradorligi, qarzning maqsadli ishlatilganligi hamda zaruratga qarab guruh kafilligi (kamida 3 nafar fuqaro) bilan qo‘shimcha 50 mln so‘mgacha revolver asosida;

✅ ushbu kreditlardan tomorqani rivojlantirishning bir nechta yo‘nalishlarida (parrandachilik, quyonchilik, chorvachilik, asalarichilik, baliqchilik va ixcham issiqxona) foydalanishi uchun;

✅ yer maydoni 10 sotixdan ortiq bo‘lgan tomorqa yer egalariga va ijarachilarga 50 mln so‘mgacha garovsiz;

✅ 10 sotixli ixcham issiqxonalarni barpo etish va baliqchilik faoliyatini tashkil etish uchun 100 mln so‘mgacha garovsiz.

✏️ Revol’ver asosda degani, — bir muddatga olingan kredit qaytarilganidan keyin avvalgi tuzilgan shartnomaga ko‘ra, qo‘shimcha muzokaralarsiz yana shuncha miqdorda kredit olish ma’nosini bildiradi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

❗️Uy-joy sharoitini yaxshilashga muhtoj bo‘lganlarga 120 000 000 so‘mgacha kredit beriladi

📄Prezidentning 30.04.2024 yil kungi PF-70-son Farmoniga asosan,

➖ 2024 yil 1 iyundan “mahalla yettiligi” tavsiyasi asosida Kambag‘allikdan chiqarish dasturiga kiritilgan va uy-joy sharoitini yaxshilashga muhtoj bo‘lgan shaxslarga ipoteka kreditlarini ajratish amaliyoti joriy etilishi belgilangan.

▪️Bunda:

➖ipoteka kreditlari 120 million so‘mgacha miqdorda, 20 yilgacha muddatga, Markaziy bankning asosiy stavkasidan to‘rt foiz bandga yuqori stavkada yakka tartibdagi uy-joyni qurish, rekonstruksiya qilish va ta’mirlash maqsadlari uchun ajratiladi;

➖ipoteka krediti bo‘yicha dastlabki badalning bir qismini qoplash uchun – ajratiladigan kreditning 15 foizi miqdorida hamda foiz to‘lovlarining bir qismini qoplash uchun – kredit muddatining birinchi 5 yili davomida 12 foizdan oshgan qismiga subsidiya to‘lanadi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

#savol

⁉️ Chet elda ishlangan davr ish stajiga hisoblanadimi?

‼️ “Davlat pensiyalarini tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga muvofiq chet elda ishlash davrlari:

- mehnat shartnomasi asosida chet elda ishlayotgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari ixtiyoriy ravishda 2019 yil 1 yanvarga qadar bo‘lgan davr uchun — Pensiya jamg‘armasiga belgilangan sug‘urta badallari;

- 2019 yil 1 yanvardan 2019 yil 31 dekabrga qadar bo‘lgan davr uchun — to‘langan yagona ijtimoiy to‘lov;

- 2020 yil 1 yanvardan keyingi davr uchun — ijtimoiy soliqlar to‘langan davr ish stajiga qo‘shib hisoblanadi.

Mehnat shartnomasi asosida chet elda ishlayotgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi o‘zi uchun mavjud imkoniyatlardan va pensiya bilan ta’minlanishning miqdoridan kelib chiqib ijtimoiy soliqni to‘lashni quyidagi tartibda amalga oshirish huquqiga ega:

- har oyda yoki har chorakda;

- bir yo‘la — O‘zbekiston Respublikasiga kelgan kunidan boshlab uch yil mobaynida.

Bunda shaxsning O‘zbekiston Respublikasiga kirib kelganlik fakti shaxsning pasporti va yoki O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining «Manzil» axborot tizimidan olingan ma’lumotlar asosida aniqlanadi.

Mehnat shartnomasi asosida chet elda ishlayotgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 408-moddasida belgilangan tartibda ijtimoiy soliq to‘langan davr pensiya tayinlashda ish staji hisobida inobatga olinadi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

Bir tashkilot doirasida 13 yillik ish stajiga ega boʻlgan xodim ishdan boʻshatilayotgan vaqtida qonun boʻyicha ishdan boʻshatish nafaqasi qancha miqdorda toʻlanadi?

Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 173-moddasiga asosan,

➖ ishdan bo‘shatish nafaqasining miqdori hodimni ishlab kelayotgan joyidagi ish stajiga bog‘liq bo‘lib, quyidagi miqdorlardan:

✅ 3 yilgacha ish stajiga ega bo‘lgan xodimlar uchun – o‘rtacha oylik ish haqining 50 foizidan;

✅ 3 yildan 5 yilgacha ish stajiga ega bo‘lgan xodimlar uchun – o‘rtacha oylik ish haqining 75 foizidan;

✅ 5 yildan 10 yilgacha ish stajiga ega bo‘lgan xodimlar uchun – o‘rtacha oylik ish haqining 100 foizidan;

✅ 10 yildan 15 yilgacha ish stajiga ega bo‘lgan xodimlar uchun – o‘rtacha oylik ish haqining 150 foizidan;

✅ 15 yildan ortiq ish stajiga ega bo‘lgan xodimlar uchun – o‘rtacha oylik ish haqining 200 foizidan kam bo‘lishi mumkin emas.

Ushbu norma boʻyicha 10 yildan ortiq ish stajiga ega boʻlgan xodimlar uchun ularning oʻrtacha oylik ish haqi miqdorini 150 foizi miqdorida ishdan boʻshatish nafaqasi toʻlab beriladi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

⚡️Aliment to‘lovlari oshadi

Majburiy ijro byurosining bo‘lim katta inspektori Hakimjon Ikromovning O‘zAga ma’lum qilishicha, aliment undiruvi 2024-yil 1-sentyabrdan boshlab, qarzdorning nafaqasiga qaratilgan ijro hujjatlari bo‘yicha to‘lanadigan aliment miqdori 15 foizga, 1-oktyabrdan boshlab, qarzdor pedagog xodimlarning ish haqiga qaratilgan ijro hujjatlari bo‘yicha to‘lanadigan aliment miqdori 15 foizga, xususiy sektor va byudjet tashkilotlarida faoliyat yurituvchi qarzdorlarning ish haqiga qaratilgan ijro hujjatlari bo‘yicha to‘lanadigan aliment miqdori esa 10 foizga oshadi.

Bundan tashqari, 2024-yil 1-oktyabrdan ishsiz aliment to‘lovchilar tomonidan to‘lanadigan aliment miqdori ham o‘rtacha 10 foizga oshadi.

Ma’lumot uchun: agar aliment to‘lovchi shaxs ishlamaydigan bo‘lsa yoki uning ish haqi va daromadini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim qilinmagan bo‘lsa, aliment qarzi undirilayotgan vaqtda O‘zbekistondagi o‘rtacha oylik ish haqi miqdori bo‘yicha hisoblab chiqiladi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

Beva ayol pensiyaga chiqish uchun turmush o‘rtog‘ining ish stajidan foydalansa bo‘ladimi?
https://www.xabar.uz/uz/huquq/beva-ayol-pensiyaga-chiqish-uchun-turmush-ortogining-ish

Qaysi hollarda sud jarimani kamaytirib berishi mumkin?

O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 31-moddasiga ko‘ra, quyidagi hollar jarima miqdorini kamaytirishga asos bo‘lishi mumkin:
1.  aybdorning sodir etgan huquqbuzarligidan chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lishi;
2.  aybdorning huquqbuzarlikning zararli oqibatlari oldini olishi, yetkazilgan ziyonni ixtiyoriy ravishda to‘lashi yoki keltirilgan zararni bartaraf qilishi;
3.  huquqbuzarlikning kuchli ruhiy hayajon ta’sirida sodir etganligi yoki og‘ir shaxsiy, oilaviy yoxud boshqa sharoitlar yuzaga kelganligi oqibatida sodir etilishi;
4.  huquqbuzarlikning tahdid yoki majburlov ta’sirida yoxud xizmat yuzasidan, moddiy yoki boshqa jihatdan qaramligi ta’siri ostida sodir etilishi;
5.  huquqbuzarlikning voyaga yetmagan shaxs tomonidan sodir etilishi kabi holatlar mavjud bo‘lganda;
6.  huquqbuzarlikning homilador ayol yoki 14 yoshgacha bo‘lgan bolasini yakka o‘zi tarbiyalayotgan shaxs tomonidan sodir etilishi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

#savol

⁉️ subsidiya uchun arizalarni qabul qilish qancha vaqt davom etadi ?

‼️ Savolingizni subsidiya uchun arizalarni qabuli davom etadimi o‘zi deb bersangiz xam bo‘laveradi. Chunki bundan oldin ipoteka krediti bo‘yicha subsidiya uchun arizalarni qabul qilish joriy yilning may oyida ochilgan edi. O‘shanda arizalar qabuli mazkur subsidiya uchun topshirilgan arizalar soni haddan ortiq bo‘lganligi sababli juda tez fursatda to‘xtatilgan.

✏️ To‘g‘ri, Prezidentning 30.04.2024 yil kungi PF-70-son Farmonida ipoteka krediti bo‘yicha subsidiya olish uchun arizalar qabuli 1-noyabrga qadar davom etadi deyilgan lekin, bu degani arizalar 1-noyabrgacha to‘xtovsiz qabul qilinadi degani emas. Ushbu subsidiyalar belgilangan limit doirasida ajratiladi. Ya’ni, agar o‘sha limit to‘gasa Siz xizmat doirasidan tashqarida qolib ketishingiz mumkin. Arizalar qabuli esa, limitni xisobga olgan holda istalgan paytda to‘xtatilishi mumkin va arizalarni qabul qilishni to‘xtatilishi may oyidagiga qaraganda xam tezroq yuz berishi mumkin.

✏️ Nega bu safar arizalarni qabul qilish oldingiga qaraganda xam tezroq to‘xtatilishi mumkin ? Sababi, bu safargi arizalarni qabul qilish may oyida to‘lmagan limitlarni to‘ldirish uchun holos. To‘g‘ri, arizalar ko‘p edi lekin, talabga to‘g‘ri keladigan arizalarchi degan joyi xam bor. Talabga to‘g‘ri kelmaydigan arizalar chiqarib tashlangandan keyin hisoblab ko‘rilganida ortiqcha limitlar bo‘lganligi aniq va shu sababli xam ertaga qaytadan arizalar qabuli boshlanmoqda.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

❗️Mehnat kodeksiga ko‘ra:

🔹mehnat shartnomasi bu - xodim va ish beruvchi o‘rtasidagi taraflarning o‘zaro huquqlari hamda majburiyatlarini belgilovchi kelishuv hisoblanadi;

🔹jamoa shartnomasi bu - mehnatga oid munosabatlarni va ular bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi hamda xodimlar tomonidan o‘z vakillari orqali va ish beruvchi tomonidan tuziladigan mehnat to‘g‘risidagi huquqiy hujjat hisoblanadi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

FHDYO DAN NIKOHNI BEKOR QILISH RO‘YXATDAN O‘TKAZILMASA, NIKOH BEKOR QILINMAGAN HISOBLANADI.

Oila kodeksining 47-moddasida Nikohdan ajratilganda nikohning tugatilish vaqti qoidasi berilgan bo‘lib, unga ko‘ra, Nikoh fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish organida nikohdan ajratilganlik ro‘yxatga olingan kundan boshlab tugatilishi belgilangan.

Ya’ni bundan kelib chiqadiki, sud ajrim to‘g‘risida qaror qabul qilib, u kuchga kirgani bilan, FHDYO da ro‘yxatdan o‘tmaguncha nikoh tugatimaydi.
Shuningdek, FHDYO yo‘rinomasida ham FHDY organi sud qarori asosida er-xotinlardan birining arizasiga binoan nikohdan ajratish to‘g‘risidagi dalolatnoma yozuvini qayd etadi va nikohdan ajratish to‘g‘risidagi guvohnomani berishi ta’kidlangan.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

⚡️ SHAXS UNGA PENSIYA TAYINLASH UCHUN YETARLI ISH STAJIGA EGA BO‘LMASA NIMA BO‘LADI ?

📄 "Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida"gi Qonunga ko‘ra,

➖pensiya tayinlash uchun yetarlicha ish stajiga ega bo‘lmagan shaxslarga yoshga doir pensiyalar kamida 7 yil ish staji mavjud bo‘lgan taqdirda, bor stajga mutanosib miqdorda tayinlanadi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

#Qonunchilikdagi_yangiliklar

❗️Fuqarolar himoyasining huquqiy kafolatlari yanada mustahkamlanadi

Prezident tomonidan imzolangan Qonun (O'RQ-963-son, 20.09.2024 y.) bilan ayrim qonun hujjatlarga o'zgartirish va qo'shimchalar kiritildi

🔰 Qonunga ko'ra, ayrim qonun hujjatlariga yangi tahrirdagi Konstitutsiyada mustahkamlangan, OAVlarning faoliyati hamda insonning asosiy huquq va erkinliklari bilan bog'liq huquqiy normalar belgilanishini nazarda tutuvchi o'zgartirish va qo'shimchalar kiritilmoqda.

✔️ Shuningdek, “Davlat fuqarolik xizmati to'g'risida”gi Qonuniga kiritilgan qo'shimchaga ko'ra, qarindoshining sudlanganligi va bundan kelib chiqadigan huquqiy oqibatlar davlat fuqarolik xizmatiga qabul qilish va uni o'tash chog'ida fuqarolarning huquqlarini cheklash uchun asos bo'lishi mumkin emasligi belgilanmoqda.

▶️ Bundan tashqari, “Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to'g'risida”gi Qonuniga kiritilgan qo'shimchaga ko'ra, tadbirkorlik subyektlari qonunchilikka muvofiq har qanday faoliyatni amalga oshirishga va o'z faoliyati yo'nalishlarini mustaqil ravishda tanlashga haqliligi belgilanmoqda.

📌Qonun rasmiy e'lon qilingan kundan e'tiboran kuchga kiradi.


Kanalga ulanish👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

⚡️Transport vositasini mast holda boshqarganlik "01" uchun qanday javobgarlik belgilangan ?

📄 Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 131-moddasiga ko‘ra,

➖ xaydovchilarning transport vositalarini alkogolli ichimlikdan, giyovand modda ta’siridan yoki o‘zgacha tarzda mast holda boshqarishi — transport vositasini boshqarish huquqidan bir yilu olti oydan uch yilgacha muddatga mahrum qilib, bazaviy hisoblash miqdori (340 000)ning yigirma besh baravari (8 500 000 so‘m) miqdorida jarima solishga sabab bo‘ladi.

❗️Xuddi shunday huquqbuzarlik transport vositalarini boshqarish huquqi bo‘lmagan shaxs tomonidan sodir etilgan bo‘lsa, — bazaviy hisoblash miqdorining qirq baravari (13 600 000 so‘m) miqdorida jarima solishga yoki o‘n besh sutka muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo‘ladi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

❗️Prezident farmoni bilan ayrim soliq imtiyozlari tugatildi

“O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining soliq va bojxona imtiyozlarini berishni nazarda tutuvchi ayrim hujjatlariga o‘zgartirishlar va qo‘shimcha kiritish, shuningdek, ba’zilarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash to‘g‘risida”gi Prezident Farmoni qabul qilindi.

Unga ko‘ra, 2025-yil 1-yanvardan yo‘lovchilarni yagona tariflar bo‘yicha tashish xizmatlari uchun QQS imtiyozi tugatiladi. Shuningdek,

🔹nogironligi bo‘lgan shaxslarning jamoat birlashmalari yagona ishtirokchisi hisoblangan yuridik shaxslar tomonidan realizatsiya qilinadigan tovarlar va xizmatlar uchun ham QQS imtiyozi bekor qilinadi;

🔹yangi barpo etilayotgan bog‘lar, tokzorlar va tutzorlar egallagan yerlar uchun yuridik shaxslardan olinadigan yer solig‘ini to‘lashdan ozod qilish tarzidagi imtiyoz bekor qilinib, mazkur yer uchastkalari bo‘yicha soliq stavkasi 50 foizga kamaytiriladi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud

O‘rindoshlarga "bolnichnыy" to‘lanadimi?

Vazirlar Mahkamasining 18.10.2012 yildagi 297-sonli qarori bilan tasdiqlangan "O‘rindoshlik asosida hamda bir necha kasbda va lavozimda ishlash tartibi to‘g‘risida"gi nizomning 18 bandiga asosan O‘rindoshlar o‘rindoshlik asosidagi ish joyi bo‘yicha vaqtincha mehnatga layoqatsizlik nafaqasi olish, ayollar esa, bundan tashqari, homiladorlik va tug‘ish nafaqalari olish huquqiga egadir. Sog‘liqni saqlash muassasasi tomonidan berilgan mehnatga layoqatsizlik varaqasining belgilangan tartibda tasdiqlangan nusxasi ish joyidan nafaqa olish uchun asos hisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirining 2015 yil 20 martdagi 25-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan "Mehnatga layoqatsizlik varaqalarini berish tartibi to‘g‘risida"gi yo‘riqnomaning 19-bandiga asosan O‘rindoshlik asosida ishlovchi xodimga o‘rindoshlik bo‘yicha ishlaydigan ish joyiga taqdim qilishi uchun asosiy ish joyiga taqdim qilinadigan mehnatga layoqatsizlik varaqasi yoki mehnatga layoqatsizlik ma’lumotnomasining davolash-profilaktika muassasasi bo‘lim mudiri tomonidan tasdiqlangan nusxasi beriladi.


Kanalga ulanish 👇
https://t.me/Fuqarolik_sud