⚡️ВАЗИР МУРОЖААТ БИЛАН ЧИҚДИ: "Фермер далага режа учун эмас, даромад учун кириши керак".
Қишлоқ хўжалиги вазири Иброҳим Абдураҳмонов фермер хўжаликлари ва кластерлар раҳбарларига мурожаат билан чиқди:
– 2024 йилдан бошлаб мамлакатимизда илк маротаба пахтачиликда ҳосилдорликни ошириш мақсадида кўсак қурти ва гербицидга чидамли хорижий ғўза навлари (БТ-ғўза) синовдан ўтказилди, – дейди Иброҳим Абдураҳмонов. – БТ-ғўза нави – генетик жиҳатдан ўзгартириш жараёнида ўсимлик геномига ҳашарот ва зараркунанда учун зарарли бўлган оқсилларни ишлаб чиқарадиган бактериал ген киритилган ғўза нави ҳисобланади.
Бундай биотехнологик навлар дунё ғўза майдонларининг қарийб 25 миллион (умумий пахта майдонларининг 75–80 фоизи) гектарида экилади ва кўсак қуртига самарали курашнинг ягона, камхаражат, экологик тоза ечими ҳисобланади. Ушбу янги биотехнологик навлар 2024 йилда республиканинг барча ҳудудларида қарийб 72 минг гектар майдонда ўзининг ижобий натижасини бергани боис, 2025 йилда республикада 379 минг гектар майдонга замонавий интенсив агротехнология усулида экилмоқда.
Олдимизда турган галдаги вазифа ушбу хорижий ғўза навларига кўсак қурти мослашиб қолмаслигига катта эътибор қаратиш ҳисобланади. Биотехнологик навлар тўқималаридаги заҳарли оқсилларга чидамлилик келиб чиқмаслиги учун АҚШ, Австралия ва Хитой каби йирик пахта етиштирувчи давлатларда 10–30 йилдан бери хорижий БТ-ғўза навлари экилган майдонлар ёнида оддий анъанавий навлар экилган “қочоқ” (бошпана) майдонларни ташкил этиш амалиёти жорий этилган.
Қочоқ (бошпана) ҳудудларни ташкил этишда илмий асосланган қоидага кўра, пахта хомашёси етиштириш учун (техник майдонлар) кўсак қурти ва гербицидга чидамли хорижий ғўза навлари экилган умумий майдоннинг экилиш схемасидан қатъи назар (76х10 см қўшқатор, 76 см якка қатор, 60 см қўш ёки якка қатор, 76х14 қўшқатор, очиқ ёки плёнка остига) 20 фоизига оддий тез гуллайдиган маҳаллий (Султон, Наманган-77, АН-Боёвут-2, С-8290 каби) навлар иловадаги экиш схемаларидагидек экилишига аҳамият берилиши лозим.
Қочоқ майдондан ҳосил олинмайди ва минимал агротехник тадбирлар амалга оширилади, кам суғорилади, тез гуллаши таъминланади. Уруғлик майдонлардан тоза уруғ олиш учун даланинг тўрт томони камида икки қатордан кунгабоқар, оқ жўхори ва ромашка ўсимлиги билан қалин ўралиши мақсадга мувофиқ. Уруғлик олиш мақсадида БТ-ғўза навлари экилган контурларда ён-атрофига асалари қутиларини қўйиш (жойлаштириш) тақиқланади. Алоҳида қайд этишим лозимки, бу майдонларни ташкил этиш бўйича йўриқнома ва пахта экилган майдонлардаги зарур агротехник тадбирлар тўғрисидаги услубий қўлланма мавжуд.
Маълумот ўрнида таъкидлаш лозимки, Иброҳим Aбдураҳмоновнинг илмий фаолияти ўсимликлар геномикаси, гермплазма характеристикаси, генетик хариталаш, маркер селекцияси, трансгеномика, протеомика ва биоинформатика бўйича тадқиқотларга ихтисослашган бўлиб, академикнинг ташаббуси билан дунёда биринчи марта “мувозанатсиз боғланиш” усули ёрдамида ғўзанинг элита навларини кўпайтиришда қўлланиладиган маркерлар аниқланган. Ўзбекистонда етиштириладиган ғўза навларининг молекуляр-генетик паспортлари ҳам яратилган, дейилади хабарда.
🔘🔘🔘
Фермерларимизнинг 1-рақамли канали: FERMER.UZ
Қишлоқ хўжалиги вазири Иброҳим Абдураҳмонов фермер хўжаликлари ва кластерлар раҳбарларига мурожаат билан чиқди:
– 2024 йилдан бошлаб мамлакатимизда илк маротаба пахтачиликда ҳосилдорликни ошириш мақсадида кўсак қурти ва гербицидга чидамли хорижий ғўза навлари (БТ-ғўза) синовдан ўтказилди, – дейди Иброҳим Абдураҳмонов. – БТ-ғўза нави – генетик жиҳатдан ўзгартириш жараёнида ўсимлик геномига ҳашарот ва зараркунанда учун зарарли бўлган оқсилларни ишлаб чиқарадиган бактериал ген киритилган ғўза нави ҳисобланади.
Бундай биотехнологик навлар дунё ғўза майдонларининг қарийб 25 миллион (умумий пахта майдонларининг 75–80 фоизи) гектарида экилади ва кўсак қуртига самарали курашнинг ягона, камхаражат, экологик тоза ечими ҳисобланади. Ушбу янги биотехнологик навлар 2024 йилда республиканинг барча ҳудудларида қарийб 72 минг гектар майдонда ўзининг ижобий натижасини бергани боис, 2025 йилда республикада 379 минг гектар майдонга замонавий интенсив агротехнология усулида экилмоқда.
Олдимизда турган галдаги вазифа ушбу хорижий ғўза навларига кўсак қурти мослашиб қолмаслигига катта эътибор қаратиш ҳисобланади. Биотехнологик навлар тўқималаридаги заҳарли оқсилларга чидамлилик келиб чиқмаслиги учун АҚШ, Австралия ва Хитой каби йирик пахта етиштирувчи давлатларда 10–30 йилдан бери хорижий БТ-ғўза навлари экилган майдонлар ёнида оддий анъанавий навлар экилган “қочоқ” (бошпана) майдонларни ташкил этиш амалиёти жорий этилган.
Қочоқ (бошпана) ҳудудларни ташкил этишда илмий асосланган қоидага кўра, пахта хомашёси етиштириш учун (техник майдонлар) кўсак қурти ва гербицидга чидамли хорижий ғўза навлари экилган умумий майдоннинг экилиш схемасидан қатъи назар (76х10 см қўшқатор, 76 см якка қатор, 60 см қўш ёки якка қатор, 76х14 қўшқатор, очиқ ёки плёнка остига) 20 фоизига оддий тез гуллайдиган маҳаллий (Султон, Наманган-77, АН-Боёвут-2, С-8290 каби) навлар иловадаги экиш схемаларидагидек экилишига аҳамият берилиши лозим.
Қочоқ майдондан ҳосил олинмайди ва минимал агротехник тадбирлар амалга оширилади, кам суғорилади, тез гуллаши таъминланади. Уруғлик майдонлардан тоза уруғ олиш учун даланинг тўрт томони камида икки қатордан кунгабоқар, оқ жўхори ва ромашка ўсимлиги билан қалин ўралиши мақсадга мувофиқ. Уруғлик олиш мақсадида БТ-ғўза навлари экилган контурларда ён-атрофига асалари қутиларини қўйиш (жойлаштириш) тақиқланади. Алоҳида қайд этишим лозимки, бу майдонларни ташкил этиш бўйича йўриқнома ва пахта экилган майдонлардаги зарур агротехник тадбирлар тўғрисидаги услубий қўлланма мавжуд.
Маълумот ўрнида таъкидлаш лозимки, Иброҳим Aбдураҳмоновнинг илмий фаолияти ўсимликлар геномикаси, гермплазма характеристикаси, генетик хариталаш, маркер селекцияси, трансгеномика, протеомика ва биоинформатика бўйича тадқиқотларга ихтисослашган бўлиб, академикнинг ташаббуси билан дунёда биринчи марта “мувозанатсиз боғланиш” усули ёрдамида ғўзанинг элита навларини кўпайтиришда қўлланиладиган маркерлар аниқланган. Ўзбекистонда етиштириладиган ғўза навларининг молекуляр-генетик паспортлари ҳам яратилган, дейилади хабарда.
🔘🔘🔘
Фермерларимизнинг 1-рақамли канали: FERMER.UZ