#mediatorlar #neyromediatorlar
π§ GISTAMIN
π΄Gistamin - biogen aminlarga mansub biologik faol modda bo'lib, allergik reaksiyalar va yallig'lanish jarayonlarida muhim rol o'ynaydi. U asosan mast hujayralari (to'qima bazofillari) va bazofil granulotsitlar tomonidan sintez qilinadi va saqlanadi.
π’Gistamin organizmda gidroksil guruhiga ega bo'lgan aminokislota - gistidindan hosil bo'ladi. Bu jarayon gistidin dekarboksilaza fermenti orqali amalga oshiriladi.
π Gistamin H1, H2, H3 va H4 reseptorlariga ta'sir qiladi:
β’ H1-reseptorlar β Allergik reaksiyalar va yallig'lanish jarayonlarida ishtirok etadi.
β’ H2-reseptorlar β Me'da shirasi ishlab chiqarilishini kuchaytiradi.
β’ H3-reseptorlar β Asab tizimida neyrotransmitter sifatida ishtirok etadi.
β’ H4-reseptorlar β Immun hujayralar faolligini boshqaradi.
π΅ Allergik reaksiyalar: Gistamin qon tomirlarini kengaytiradi, qon tomir devorlarini o'tkazuvchanligini oshiradi va qichishish, shish kabi simptomlarga sabab bo'ladi.
π΅ Me'da-ichak tizimi: Me'da shirasi ishlab chiqarilishini rag'batlantiradi.
π΅ Markaziy asab tizimi: Uyqu va uyg'oq holatni boshqarishda ishtirok etadi.
π΄ Gistamin darajasi oshganda: Allergik reaksiyalar (masalan, eshakemi, Kvinke shishi) va anafilaktik shok kuzatilishi mumkin.
π΄ Gistamin darajasi kamayganda: Immun tizimining javob reaktsiyasi susayishi mumkin.
π’ Antigistamin preparatlar (masalan, loratadin, difengidramin) allergik simptomlarni yengillashtirish uchun ishlatiladi.
π’ H2-reseptor antagonistlari (masalan, ranitidin, famotidin) me'da kislotaliligini kamaytirishda qo'llaniladi.
π Gistamin saqlovchi oziq-ovqatlar (masalan, baliq, pishloq, vino) ba'zan "gistamin intoksikatsiyasi"ga sabab bo'lishi mumkin, bu bosh og'rig'i va yuz qizarishi bilan namoyon bo'ladi.
π€© ππ«. πππππ ππππππππ
π§ GISTAMIN
π«₯ Tavsifi:
π΄Gistamin - biogen aminlarga mansub biologik faol modda bo'lib, allergik reaksiyalar va yallig'lanish jarayonlarida muhim rol o'ynaydi. U asosan mast hujayralari (to'qima bazofillari) va bazofil granulotsitlar tomonidan sintez qilinadi va saqlanadi.
π΄ Sintez jarayoni:
π’Gistamin organizmda gidroksil guruhiga ega bo'lgan aminokislota - gistidindan hosil bo'ladi. Bu jarayon gistidin dekarboksilaza fermenti orqali amalga oshiriladi.
π΄ Reseptorlar:
π Gistamin H1, H2, H3 va H4 reseptorlariga ta'sir qiladi:
β’ H1-reseptorlar β Allergik reaksiyalar va yallig'lanish jarayonlarida ishtirok etadi.
β’ H2-reseptorlar β Me'da shirasi ishlab chiqarilishini kuchaytiradi.
β’ H3-reseptorlar β Asab tizimida neyrotransmitter sifatida ishtirok etadi.
β’ H4-reseptorlar β Immun hujayralar faolligini boshqaradi.
βοΈ Funktsiyalari:
π΅ Allergik reaksiyalar: Gistamin qon tomirlarini kengaytiradi, qon tomir devorlarini o'tkazuvchanligini oshiradi va qichishish, shish kabi simptomlarga sabab bo'ladi.
π΅ Me'da-ichak tizimi: Me'da shirasi ishlab chiqarilishini rag'batlantiradi.
π΅ Markaziy asab tizimi: Uyqu va uyg'oq holatni boshqarishda ishtirok etadi.
π«₯ Patologiyadagi roli:
π΄ Gistamin darajasi oshganda: Allergik reaksiyalar (masalan, eshakemi, Kvinke shishi) va anafilaktik shok kuzatilishi mumkin.
π΄ Gistamin darajasi kamayganda: Immun tizimining javob reaktsiyasi susayishi mumkin.
π§ Tibbiy qo'llanilishi:
π’ Antigistamin preparatlar (masalan, loratadin, difengidramin) allergik simptomlarni yengillashtirish uchun ishlatiladi.
π’ H2-reseptor antagonistlari (masalan, ranitidin, famotidin) me'da kislotaliligini kamaytirishda qo'llaniladi.
π Qiziqarli fakt:
π Gistamin saqlovchi oziq-ovqatlar (masalan, baliq, pishloq, vino) ba'zan "gistamin intoksikatsiyasi"ga sabab bo'lishi mumkin, bu bosh og'rig'i va yuz qizarishi bilan namoyon bo'ladi.
π€© ππ«. πππππ ππππππππ