#top100termins #tibbiy_terminologiya

➡️ NEKROZ – HUJAYRALARNING NOBUD BO‘LISHI

✅ Ta’rifi:

⏺ Nekroz – tirik to‘qimalar yoki hujayralarning patologik sabablarga ko‘ra nobud bo‘lishi jarayonidir. Bu jarayon organizm uchun jiddiy xavf tug‘dirib, sog‘lom hujayralarga ham zarar yetkazishi mumkin.

✅ Kelib chiqishi:

⏺ "Nekroz" atamasi yunoncha nekros (νεκρός) so‘zidan olingan bo‘lib, "o‘lgan", "murdaga aylangan" degan ma’noni anglatadi.

✅ Qanday sohalarda ishlatiladi?

⏺ Patologiya – Nekroz hujayra va to‘qimalardagi o‘lim jarayonlarini o‘rganishda muhim tushuncha hisoblanadi.
⏺ Xirurgiya – Nekrozli to‘qimalarni olib tashlash (nekrektomiya) jiddiy operatsiyalar tarkibiga kiradi.
⏺ Dermatologiya – Teri kasalliklari yoki kuyish natijasida nekroz rivojlanishi mumkin.

✅ Turlari:

1. Koagulyatsion nekroz – Asosan yurak, jigar va buyrak kabi organlarda uchraydi.
2. Likvifikatsion (erish) nekroz – Miya kabi yumshoq to‘qimalarda kuzatiladi.
3. Kaseoz (pishloqsimon) nekroz – Asosan sil kasalligi fonida rivojlanadi.
4. Gangrena – Nekrozning og‘ir va keng tarqalgan shakli bo‘lib, to‘qimalar qorayishi va o‘lgan hujayralarining ajralishi bilan kechadi.

✅ Muhim jihatlar:

⏺ Sabablari: Qon ta’minotining buzilishi, infeksiyalar, toksik moddalarning ta’siri, jiddiy jarohatlar va autoimmun kasalliklar.
⏺ Belgilar: Ta’sirlangan hududda ko‘karish, qorayish, og‘riq va shish kuzatilishi mumkin.
⏺ Davolash: Davolash jarayoni nekroz sababini bartaraf etish va zararlangan to‘qimalarni olib tashlashga qaratiladi. Og‘ir holatlarda jarrohlik amaliyoti talab etiladi.

✅ Qiziqarli faktlar:

⏺ Ba’zi hayvonlarda (masalan, salamandra va kaltakesak) tananing nekrozga uchragan qismlari qayta tiklana oladi.
⏺ Nekroz inson tanasida o‘rta asrlarda gangrena shaklida keng tarqalgan bo‘lgan va bu ko‘p holatlarda amputatsiyaga olib kelgan.

✅ Xulosa:

⏺ Nekroz – hujayralarning nobud bo‘lishi bilan kechadigan jiddiy holat bo‘lib, uning sabablarini o‘z vaqtida aniqlash va davolash muhimdir.

🤩 𝐃𝐫. 𝐈𝐒𝐋𝐎𝐌 𝐈𝐒𝐌𝐎𝐈𝐋𝐎𝐕