#mediatorlar #neyromediatorlar
π§ Adrenalin (Epinefrin)
π΄Adrenalin (yoki epinefrin) - katexolaminlarga mansub gormon va neyrotransmitter bo'lib, buyrak usti bezi (medulla) tomonidan ishlab chiqariladi. U asosan stress, xavf yoki zo'riqish holatlarida organizmning "ur yoki qoch" (fight or flight) reaksiyasida muhim rol o'ynaydi.
π’Adrenalin noradrenalindan quyidagi bosqichlarda hosil bo'ladi:
β’ Tirozin β DOPA (Dihidroksifenilalanin)
β’ DOPA β Dopamin
β’ Dopamin β Noradrenalin
β’ Noradrenalin β Adrenalin (PNMT fermenti ishtirokida)
π Adrenalin alfa-1, alfa-2, beta-1 va beta-2 adrenergik reseptorlariga ta'sir qiladi. Har bir reseptor turli organ va to'qimalarda joylashgan bo'lib, adrenalinning ta'sirini shakllantiradi.
π΅ Yurak-qon tomir tizimi: Yurak qisqarishlar sonini va kuchini oshiradi, qon bosimini ko'taradi.
π΅ Nafas tizimi: Bronxlarning kengayishiga sabab bo'ladi va nafas olishni yengillashtiradi.
π΅ Metabolizm: Glyukogenoliz va lipolizni kuchaytirib, organizmga tezkor energiya yetkazib beradi.
π΅ Ko'z: Qorachiq kengayishiga yordam beradi.
β¬οΈ Adrenalin darajasi oshganda: Yurak urishi tezlashishi (taxikardiya), giperxavotir va qon bosimining oshishi yuzaga kelishi mumkin.
β¬οΈ Adrenalin darajasi kamayganda: Ortga chekinuvchi stress reaksiyasi va energiya yetishmovchiligi kuzatilishi mumkin.
π΄ Anafilaktik shok va allergik reaksiyalarda hayotni saqlab qolish uchun birinchi tanlov preparati.
π΄ Yurakni qayta ishga tushirish (CPR) jarayonida muhim dori vositasi.
π΄ Og'ir astma xurujlarida bronxlarni kengaytirish uchun ishlatiladi.
π’ Adrenalin sportchilar va ekstremal vaziyatlarga duch kelgan odamlarda "kuchli energiya portlashi" yoki "super kuch" effektiga sabab bo'lishi mumkin.
π€© ππ«. πππππ ππππππππ
π§ Adrenalin (Epinefrin)
π«₯ Tavsifi:
π΄Adrenalin (yoki epinefrin) - katexolaminlarga mansub gormon va neyrotransmitter bo'lib, buyrak usti bezi (medulla) tomonidan ishlab chiqariladi. U asosan stress, xavf yoki zo'riqish holatlarida organizmning "ur yoki qoch" (fight or flight) reaksiyasida muhim rol o'ynaydi.
π΄ Sintez jarayoni:
π’Adrenalin noradrenalindan quyidagi bosqichlarda hosil bo'ladi:
β’ Tirozin β DOPA (Dihidroksifenilalanin)
β’ DOPA β Dopamin
β’ Dopamin β Noradrenalin
β’ Noradrenalin β Adrenalin (PNMT fermenti ishtirokida)
π΄Reseptorlar:
π Adrenalin alfa-1, alfa-2, beta-1 va beta-2 adrenergik reseptorlariga ta'sir qiladi. Har bir reseptor turli organ va to'qimalarda joylashgan bo'lib, adrenalinning ta'sirini shakllantiradi.
π Funktsiyalari:
π΅ Yurak-qon tomir tizimi: Yurak qisqarishlar sonini va kuchini oshiradi, qon bosimini ko'taradi.
π΅ Nafas tizimi: Bronxlarning kengayishiga sabab bo'ladi va nafas olishni yengillashtiradi.
π΅ Metabolizm: Glyukogenoliz va lipolizni kuchaytirib, organizmga tezkor energiya yetkazib beradi.
π΅ Ko'z: Qorachiq kengayishiga yordam beradi.
π«₯ Patologiyadagi roli:
β¬οΈ Adrenalin darajasi oshganda: Yurak urishi tezlashishi (taxikardiya), giperxavotir va qon bosimining oshishi yuzaga kelishi mumkin.
β¬οΈ Adrenalin darajasi kamayganda: Ortga chekinuvchi stress reaksiyasi va energiya yetishmovchiligi kuzatilishi mumkin.
π§ Tibbiy qo'llanilishi:
π΄ Anafilaktik shok va allergik reaksiyalarda hayotni saqlab qolish uchun birinchi tanlov preparati.
π΄ Yurakni qayta ishga tushirish (CPR) jarayonida muhim dori vositasi.
π΄ Og'ir astma xurujlarida bronxlarni kengaytirish uchun ishlatiladi.
π Qiziqarli fakt:
π’ Adrenalin sportchilar va ekstremal vaziyatlarga duch kelgan odamlarda "kuchli energiya portlashi" yoki "super kuch" effektiga sabab bo'lishi mumkin.
π€© ππ«. πππππ ππππππππ