Ramazon oyi – zakot haqida ko‘proq gapirish vaqti!
Zakotni faqat to‘g‘ri hisoblash emas, balki to‘g‘ri taqsimlash ham muhimdir. Afsuski, bu borada bizda jiddiy muammolar mavjud.
Zakot – boylarning ehtiyojmandlar oldidagi majburiyati. Ammo haqiqat shuki, o‘zaro kelishilganlik, shaxsiy aloqalar va shaffoflikning yo‘qligi ko‘pincha adolatsizlikka olib keladi.
Ko‘p yillik tajribamdan kelib chiqib, zakotni taqsimlashda quyidagi muammolarni ko‘ryapman:
🔹 Qarindosh-urug'chilik va shaxsiy aloqalar haqiqiy ehtiyojdan ustun qo‘yiladi
Zakotga loyiqligi batafsil tekshirilmasdan, zakot ko‘pincha qarindoshlarga va tanishlarga beriladi. Aslida esa haqiqiy haqdorlar qolib ketadi va zakot majburiyati .
🔹 “Faqir” va “miskin” tushunchalarining noto‘g‘ri talqini
Ko‘pchilik faqir (kambag‘al) va miskin (nihoyatda nochor) tushunchalarining aniq bilmaydi va tushunmaydi. Natijada, zakot unga haqdor bo‘lmagan odamlarga ketadi, haqiqiy muhtojlar esa yordam ololmaydi.
🔹 Zakotni har qanday qarzdorga berish mumkin degan noto‘g‘ri tushuncha
Ko‘pchilik zakotni qarzi bor istalgan odamga berish mumkin deb o‘ylaydi, bu esa zakot fiqhiga mutlaqo zid. Natijada, zakot haqiqatda haqdor bo‘lmagan odamlarga ketadi, haqiqiy ehtiyojmandlar esa chetda qoladi.
🔹 Ehtiyoj va majburiy holatlarni baholash mezonlarining yo‘qligi
Ko‘pincha yordam so‘rovchilarning ehtiyoji chuqur tekshirilmaydi, natijada zakot noto‘g‘ri odamlarning qo‘liga tushadi.
🔹 Pulni to'g'ri bo'shqaraolmaydiganlarga zakot naqd pul shaklida beriladi
Ko‘pchilik katta pul ko‘rmagan va uni boshqarishni bilmaydigan odamlarga zakotni naqd pul shaklida beriladi. Ular esa buni Alloh tomonidan kutilmaganda kelgan ne'mat deb qabul qilib, uni birinchi navbatdagi ehtiyojlari uchun emas, balki keraksiz narsalarga sarflashadi. Natijada, zakot to'lovchilarning pullari insonlarni qashshoqlikdan chiqarish maqsadiga yetmaydi.
Nimani o‘zgartirish kerak?
- Zakotni to‘g‘ri tushunish – kimga berish mumkin, kimga esa yo‘q, aniq bilish lozim.
- Shaffoflik va adolat – zakot faqat haqiqatda ehtiyojmandlarga berilishi shart.
- Hisobdorlik – zakotni tarqatishga mas’ul bo‘lgan har bir kishi o‘z zimmasidagi omonatni to‘liq his qilishi kerak.
- To‘g‘ri shaklda yordam berish – zakot shunchaki tarqatish emas, insonni muammosidan chiqarish vositasi bo‘lishi lozim.
Zakot bilimingizni oshiring, omonat va mas’uliyatni his qiling, uni to‘g‘ri taqsimlashni o‘rganing.
Bunda sizga mening "Zakotni hisoblash va taqsimlash" vebinarim https://youtu.be/C9f4XK9GKM8 va zakotim.uz zakot-kalkulyatori yordam beradi.
@chiroylimoliya manfaatli ilm bilan bo‘lishing
Zakotni faqat to‘g‘ri hisoblash emas, balki to‘g‘ri taqsimlash ham muhimdir. Afsuski, bu borada bizda jiddiy muammolar mavjud.
Zakot – boylarning ehtiyojmandlar oldidagi majburiyati. Ammo haqiqat shuki, o‘zaro kelishilganlik, shaxsiy aloqalar va shaffoflikning yo‘qligi ko‘pincha adolatsizlikka olib keladi.
Ko‘p yillik tajribamdan kelib chiqib, zakotni taqsimlashda quyidagi muammolarni ko‘ryapman:
🔹 Qarindosh-urug'chilik va shaxsiy aloqalar haqiqiy ehtiyojdan ustun qo‘yiladi
Zakotga loyiqligi batafsil tekshirilmasdan, zakot ko‘pincha qarindoshlarga va tanishlarga beriladi. Aslida esa haqiqiy haqdorlar qolib ketadi va zakot majburiyati .
🔹 “Faqir” va “miskin” tushunchalarining noto‘g‘ri talqini
Ko‘pchilik faqir (kambag‘al) va miskin (nihoyatda nochor) tushunchalarining aniq bilmaydi va tushunmaydi. Natijada, zakot unga haqdor bo‘lmagan odamlarga ketadi, haqiqiy muhtojlar esa yordam ololmaydi.
🔹 Zakotni har qanday qarzdorga berish mumkin degan noto‘g‘ri tushuncha
Ko‘pchilik zakotni qarzi bor istalgan odamga berish mumkin deb o‘ylaydi, bu esa zakot fiqhiga mutlaqo zid. Natijada, zakot haqiqatda haqdor bo‘lmagan odamlarga ketadi, haqiqiy ehtiyojmandlar esa chetda qoladi.
🔹 Ehtiyoj va majburiy holatlarni baholash mezonlarining yo‘qligi
Ko‘pincha yordam so‘rovchilarning ehtiyoji chuqur tekshirilmaydi, natijada zakot noto‘g‘ri odamlarning qo‘liga tushadi.
🔹 Pulni to'g'ri bo'shqaraolmaydiganlarga zakot naqd pul shaklida beriladi
Ko‘pchilik katta pul ko‘rmagan va uni boshqarishni bilmaydigan odamlarga zakotni naqd pul shaklida beriladi. Ular esa buni Alloh tomonidan kutilmaganda kelgan ne'mat deb qabul qilib, uni birinchi navbatdagi ehtiyojlari uchun emas, balki keraksiz narsalarga sarflashadi. Natijada, zakot to'lovchilarning pullari insonlarni qashshoqlikdan chiqarish maqsadiga yetmaydi.
Nimani o‘zgartirish kerak?
- Zakotni to‘g‘ri tushunish – kimga berish mumkin, kimga esa yo‘q, aniq bilish lozim.
- Shaffoflik va adolat – zakot faqat haqiqatda ehtiyojmandlarga berilishi shart.
- Hisobdorlik – zakotni tarqatishga mas’ul bo‘lgan har bir kishi o‘z zimmasidagi omonatni to‘liq his qilishi kerak.
- To‘g‘ri shaklda yordam berish – zakot shunchaki tarqatish emas, insonni muammosidan chiqarish vositasi bo‘lishi lozim.
Zakot bilimingizni oshiring, omonat va mas’uliyatni his qiling, uni to‘g‘ri taqsimlashni o‘rganing.
Bunda sizga mening "Zakotni hisoblash va taqsimlash" vebinarim https://youtu.be/C9f4XK9GKM8 va zakotim.uz zakot-kalkulyatori yordam beradi.
@chiroylimoliya manfaatli ilm bilan bo‘lishing