Booklovercouple 📚

#book_review

​Dunyoning ishlari – O‘zbekiston Xalq yozuvchisi (O‘tkir Hoshimov 1941-2013)

Bolaning beshigidagi allani dunyoning hech bir musiqasi bilan taqqoslab bo‘lmaydi. U mehr bilan aytiladi, unda ona yuragining eng nozik tuyg‘ulari mujassam. Bu alla chaqaloq uchun ham, uni aytayotgan ona uchun ham mehr, umid va yashash manbai.

Asardagi Ona allasi qismi men uchun kitobdagi eng ta’sirli nuqta bo‘ldi. Shu sababli, taqrizimni ham aynan shu hislar bilan boshladim. O‘tgan yili bir kitobda o‘qigan jumlamni o‘zimcha yodda saqlab qo‘ygan edim – agar “Dunyoning ishlari” haqida yozsam, albatta, shu fikrni qo‘shaman, deb. O‘sha kitobda shunday deyilgan edi: “Inson qachonki qiyin, chorasiz holatga tushsa, ichi to‘lib ketsa, hamma undan yuz o‘girgan taqdirda ham to‘g‘ri onasining oldiga boradi. Onalar esa doimo bolasini qabul qiladi. Hatto eng katta gunoh ish qilib qo‘ysa ham, uni deb kuyinadi.” Haqiqatdan ham, to‘yib-to‘yib onaning bag‘rida yig‘lash – bu hayotning eng buyuk in’omlaridan biri. Onaning qadrini musofirlikda yoki uning yo‘qligida ming chandon ortiq his qilasiz.

O‘tkir Hoshimov – O‘zbek adabiyotining eng hayotiy yozuvchilaridan biri. Uning asarlari kitob uchun yozilmagan, balki hayotning o‘zidan kitobga ko‘chgan. Dunyoning ishlari romanida u hayot va o‘lim, inson qadri, mehr-oqibat, oddiy insonlar hayoti va milliy qadriyatlarimizni nihoyatda samimiy va teran yoritgan. Asarda bir oila atrofida turli taqdirlarning murakkab yo‘llari tasvirlanadi. Kitobdagi voqealar yozuvchining o‘z hayotidan olingan. O‘tkir Hoshimov yakunda shunday degan:

“Onam menga qarab: ‘Bolam, men haqimda ham kitob yozasanmi?’ – der edilar. Men hazillashib: ‘Onam, siz haqingizda nimani yozaman?’ – deb javob berardim. Mana, o‘sha kitobni yozdim…”

Bu kitob – ona mehriga qo‘yilgan haykaldir.

O‘tkir Hoshimov bolaligidan ko‘p qiyinchiliklarni boshdan kechirgan. Otasidan erta yetim qolgan, onasi esa oilani boqish uchun tinimsiz mehnat qilgan. Asarda tasvirlangan ona obrazi – bu aynan yozuvchining o‘z onasi bo‘lib, u hayotdagi eng og‘ir damlarda ham mehribon, sabrli va bardavom bo‘lgan. Ota obrazi esa o‘sha yillardagi haqiqiy fidoyi erkaklar timsoli sifatida aks ettirilgan.

Kitob qahramonlari ham nihoyatda hayotiy. Dalavoy – mahalladagi eng shafqatsiz odam bo‘lsa-da, uning yuragi ham qattiq og‘riydi. Toy – soddadil va beg‘ubor bolaning hayotga bo‘lgan munosabatini ko‘rsatadi. Vali – butun umr adolatsizlikka duch kelgan, ammo hech qachon so‘nmagan umidning ifodasi. Qo‘shnilar, mahalla ahli, barcha-barcha obrazlar shunchalik tabiiy va tanishki, go‘yo ularning har birini o‘z hayotimizda ko‘rgandek bo‘lamiz.

Bu asarni o‘qigan kitobxon bir payt kulib, bir payt ko‘zida yosh bilan davom etadi. Chunki bu kitob har bir o‘zbek oilasining tarixidir.

Kitobdan ilhomlanib bizning sahifamiz – Booklovercouple ham bunyod bo‘lgan. Ilk postlarimiz aynan shu kitobdan iqtiboslar edi. Bugun yana bir bor uni varoqlab chiqdim. Kitoblar har yoshingizda turlicha ta’sir qiladi. Bu safar esa men Dunyoning ishlarini uch yarim yildan beri onajonimni ko‘rmay, musofirlikda o‘qib chiqdim.

Ko‘zimdagi yoshlarni aytmay qo‘ya qolay…

Agar hozir sizda onangizga bitta jumla aytish imkoniyatingiz bo‘lsa, u qanday bo‘lar edi?

@booklovercouple

​"Iqbol Mirzo - Bonu"

Bonu- Bonujon taqdiring bunchalik ayanchli. Ochig'ini aytaman balki bu jumlamni so'z boshida keltirishim noto'g'ridir lekin Bonuning taqdir, yakuni bunday bo'lishi kerak emas edi. Bonuning ham bahtli bo'lishga haqqi bor edi.

Iqbol Mirzo o'zbek adabiyotida o‘zining o‘ta nozik va chuqur insoniy hissiyotlarni tasvirlashi bilan tanilgan.

Bonu qishloqda katta bo'ldi. Dadasi muallim, oyisi haqiqiy sodda O'zbek ayoli. Bobosi esa qishloqning eng nuroniy bobolaridan, Bonu ham bobosi tarbiyasini oldi. Otasidan esa ilmni. O'zi ham a'lochi katta - katta orzulari sari intilayotgan qiz edi. Chiroyda esa tengi yo'q, barcha yigitlar unga oshiq. Toshkentga ham birinchi urinishda o'qishga kirib ketdi. Unga hatto domlalari bunday chiroyda tengi yo'q qiz bizni universitetda albatta o'qishi shart deyishdi. Ha, o'shal damlar bir yigitni uchratdiyu hayoti ostin - ustun bo'lib ketdi. Bonuning hayot yo'li bunchalik ayanchli bo'lishiga ham meni fikrimcha yagona aybdor shu sevgisi, shu nomard yigit. Qiz bolaga umid berib uni ustidan chiqolmaslik bu nomardlik, juda jirkanch nomardlik. Aytmoqchi shu o'rinda yana bir kitobdagi oila qismati haqida aytib o'tib ketay, chunki bu oila qismatida muallif ajib bir haqiqatlarni bayon etgan. Bonu talabalik yillarida Shoira opa ismli ayol bilan opa- singil tutinib, talabalalik yillarini Toshkentda, ularning uylarida o'tkazadi. Shoira opaning turmush o'rtogi nohaqlikga uchrab o'sha paytdagi eng qattiq qamoqhona "Jasliq" ga mahkum etiladi. Bu oila qismatini ham miriqib o'qiysiz albatta. Birdaniga bir bahtli oila boylikdan kambag'allik hayotiga tushib qoladi. Bonu otasidan ayrildi. Oh, bu sahnalar otasining oxirgi damlari Iqbol Mirzo tomonidan judayam hayotiy tasvirlangan. Ana shundan so'ng ketma - ket, to'htovsiz Bonu hayotning og'ir zarbalariga duchor bo'la boshladi.

Kitob meni juda ta'sirlantirdi. Otasidan ayrilish sahnasi meni yig'latdi. Onasi hatto o'z akasi ham Bonuni himoya qila olmadi. Kelinoyisi uyiga sig'dirmadi. Chiroyidan ham ayrildi. Sevgisiga yeta olmadi. Yakunda esa uni yagona hayotga bog'lab turgan yagona sevgisi ham aslida yolg'on, hamma erkaklar ochko'z, bu hayotda aslida u uchun do'zahligini tushunib yetdi. Uning hayot hikoyasi shu yerda yakun topdi...

Bilamiz, oramizda albatta Bonuni o'qiganlar bor. Sizning bu kitob haqida fikringiz qanday? Bonu ni nega muallif yakunda bahtli qilmadi? Hikoya yakunida men baht kutgan edim . O'qimaganlar albatta o'qib chiqing.

"Sevgi — bu nafaqat hissiyot, balki insonning o’zini boshqalar uchun qurbon qilishga tayyorligi.”

Bonu hamma uchun o'zini qurbon qildi

Yoqimli mutoola...

@booklovercouple

https://youtu.be/d9LRrQj-v6Y?si=S56CaKIca2p8QNv1

"Telba" ni o'qib tugatgandim habaringiz bor. Asarga review yozish uchun va Telbani anglash uchun kitob haqida podcastlar ko'rib chiqyapman. Bugun youtubeda ajoyib o'zbekcha ana shunday podcastlardan birini ko'rib qoldim. O'zbek universitet professorlari tomonidan Telba ni kitobxonlarga yanada chuqurroq yetkazib berishibdi. Albatta ko'rib chiqing ushbu kanalda Dostoyevski va uning boshqa kitoblari haqida juda ham qiziq podcastlar olingan. Bu ma'lumotlarni bilganimdan so'ng yana o'qiganlarimni qaytarib chiqishga to'g'ri kelmoqda

@booklovercouple

​Qiz talashgan o'smirlar - Xudoyberdi To'xtaboyev

#book_review

Yoshligimizda hammamiz albatta Xudoyberdi To'xtaboyevning "Sariq devni minib" kitobini miriqib o'qiganmiz. Esimda mening oyim ham har doyim shu kitobni o'qimaysan - o'qimaysan, qachon odam bo'lasan bunaqada deb "Sariq devni minib" ni o'qitar edilar. Hattoki har kuni nechadir bet ushbu kitobdan o'qisam pul mukofoti ham berib turar edilar. Maktab paytim "Sariq devni minib" ni o'qib tugatdim. Ishonasizmi "Sariq devni minib" dan so'ng, "Sariq devni o'limi" ni qanday o'zim majburlab sotib oldirganimni bilmay ham qoldim. Televizorda , (ming shukurki u vaqtlarda telefonlar bo'lmagan) har kuni Xudoyberdi To'xtaboyev chiqib bir hikoya so'zlab berar edilar.

Afsuski ushbu mohir yozuvchimiz endi oramizda yo'q. Fevral oyini ko'proq O'zbek adabiyotiga qaratamiz deb aytib o'tgan edik. Bugungi kitobimiz balki orangizda ko'pchilik allaqachon mutoola qilib bo'lgan kitobingiz "Qiz talashgan o'smirlar " beg'ubor o'smirlik paytlarimizni eslatuvchi kitob. Kitob judayam qiziqarli - quvnoq, voqealarga boy'. Haqiqiy milliyligimizga mos eski qadriyatlarimizni hotirlaydi. Asardagi voqealarga kelsak: Yo'ldoshxon va Zulhumor , ularning anjirzordagi do'stlarining o’smirlik davrlaridagi sevgisi, do’stlik va yoshlar o’rtasidagi munosabatlar haqida hikoya qilinadi. Kitobda o’smirlarning hayotidagi turli qiyinchiliklar, ularga duch kelgan muammolar, va bu davrda yuzaga keladigan his-tuyg’ularni o’rganish bilan birga, sevgi, do’stlik, xiyonat kabi mavzular ham ko’tariladi. Xudoyberdi To'xtaboyev o'smirlarni ich - ichidan anglab, ularning ruhiy dunyosini, o'y - hayollarini ajoyib tasvirlaydi. Hammada ham albatta o'smirlik paytida kitobda yozilgan hislar olamida yashagan. Kitob yakuni ham o'zgacha . Xo'sh Yo'ldoshxon va Zulhumor birga bo'la olishadimi ? Bu kitobni bugun dam olish kuni albatta o'qib ko'ring. Bir o'tirishda mazza qilib o'qib tugatasiz. Hech qanday falsafa qidirmay, yoshlikga qaytib o'sha paytdagi hislaringiz qaytadan his qiling.

Hammaga yoqimli mutoola .
@booklovercouple