Oshkora qotillik qissasi. «Takabburlik bilan ham mehr-muhabbat qozonish mumkin»
Gabriel Garsiya Markesning "Oshkora qotillik qissasi" ni oʻqib chiqdim. Menga odatda detektiv asarlar yoqmaydi chunki ularda his yoʻq, birgina jumboq sizni ushlab turadi kitob yakunigacha, agarda jumboqning javobi sizga avvaldan maʼlum boʻlsa asar qiymati deyarli nolga tushadi, deb oʻylardim oʻzimcha. Masalan, "Oʻnta negr bolasi" da qotil kimligi avvaldan ayon boʻlganda koʻp ehtimol oʻqimagan boʻlardingiz.
Yuqoridagi fikrimni Markes puchga chiqardi. Asar oʻz nomi bilan oshkora qotillik qissasi, unda oʻladigan odamdan boshqa hammaga kutilayotgan qotillik haqida hamma narsa ayon. Ha, hamma narsani avvaldan aytib qoʻyib ham kitob yozsa va asar yakunigacha oʻquvchini ushlab tursa boʻlarkan. Bu huddi nima sovgʻa qilishingni avvaldan aytib qoʻyib, syurpriz qilishdek gap. Markez buni maromiga yetkazibdi.
Syujet haqida biroz, asarda Anxela ismli qiz turmushga chiqadi lekin toʻy kuni bokira chiqmaganligi uchun eri uyiga keltirib tashlaydi. Bundan gʻazablangan uning egizak akalari bu ifloslikni unga kim qilganini soʻrashadi, qiz qishloqning koʻzga koʻringan yigitlaridan boʻlgan Santyagoni aybdor qilib koʻrsatadi. Shundan keyin aka-ukalar uni oʻldirish payiga tushishadi va buni qishloqdagi hamma biladi, ular oshkora harakat qilishadi, bozorga borib qotillikda ishlatmoqchi boʻlgan pichoqlarini oʻtkirlab kelishadi, u yerda hammaga bu pichoq bilan Santyagoni oʻldiramiz, deyishadi. Ushbu qotillik yuz berishi hammaga ayon boʻlsada hechkim buni oldini ololmaydi, aniqroq aytadigan boʻlsak, oldini olishga harakat qilmaydi ham va yakunda Santyago vahshiylarcha chavaqlab tashlanadi.
Asarda baʼzi masalalar oʻrtaga tashlanadi.
1. Avvalo, bu ish taqdirmidi yoki jamiyatning loqaydligi mahsuli ? shudir masala. Taqdir boʻlsa jamiyatning sergakligidan qatʼiy nazar sodir boʻlishi kerak edi va bunda masʼuliyat oʻz-oʻzidan insondan soqit boʻlib qoladi.
2. Ahloq, balki hammasining boshida xulqning buzilishi turgandir. Islovotxonalar huddi dorixonadek bemalol ishlab turgan joylarda bunday voqealar tabiiyki sodir boʻladi, demoqchidir Markes.
3. Nisbiy haqiqat. Anxelaning nomusiga kim tekkandi, bu masala yopiq qoladi, Anxela bu ish qanday boʻlgani haqida hech qachon ogʻiz ochmaydi. Balki, bu ishni Santyago qilmagandir ? buni Markesni oʻzi ham bilmasa kerak. Demak, aybdor aniq boʻlmasa, qotillik ham nisbiy haqiqatga tayanib qilingan ekanda. Bu yerda kim haq aslida ? qiziq.
P.s epigraf yoqdi lekin hali oʻylayapman, keyinroq yozarman bu haqida. Asarni barchaga tavsiya qilaman.
@azamov_blogi
Gabriel Garsiya Markesning "Oshkora qotillik qissasi" ni oʻqib chiqdim. Menga odatda detektiv asarlar yoqmaydi chunki ularda his yoʻq, birgina jumboq sizni ushlab turadi kitob yakunigacha, agarda jumboqning javobi sizga avvaldan maʼlum boʻlsa asar qiymati deyarli nolga tushadi, deb oʻylardim oʻzimcha. Masalan, "Oʻnta negr bolasi" da qotil kimligi avvaldan ayon boʻlganda koʻp ehtimol oʻqimagan boʻlardingiz.
Yuqoridagi fikrimni Markes puchga chiqardi. Asar oʻz nomi bilan oshkora qotillik qissasi, unda oʻladigan odamdan boshqa hammaga kutilayotgan qotillik haqida hamma narsa ayon. Ha, hamma narsani avvaldan aytib qoʻyib ham kitob yozsa va asar yakunigacha oʻquvchini ushlab tursa boʻlarkan. Bu huddi nima sovgʻa qilishingni avvaldan aytib qoʻyib, syurpriz qilishdek gap. Markez buni maromiga yetkazibdi.
Syujet haqida biroz, asarda Anxela ismli qiz turmushga chiqadi lekin toʻy kuni bokira chiqmaganligi uchun eri uyiga keltirib tashlaydi. Bundan gʻazablangan uning egizak akalari bu ifloslikni unga kim qilganini soʻrashadi, qiz qishloqning koʻzga koʻringan yigitlaridan boʻlgan Santyagoni aybdor qilib koʻrsatadi. Shundan keyin aka-ukalar uni oʻldirish payiga tushishadi va buni qishloqdagi hamma biladi, ular oshkora harakat qilishadi, bozorga borib qotillikda ishlatmoqchi boʻlgan pichoqlarini oʻtkirlab kelishadi, u yerda hammaga bu pichoq bilan Santyagoni oʻldiramiz, deyishadi. Ushbu qotillik yuz berishi hammaga ayon boʻlsada hechkim buni oldini ololmaydi, aniqroq aytadigan boʻlsak, oldini olishga harakat qilmaydi ham va yakunda Santyago vahshiylarcha chavaqlab tashlanadi.
Asarda baʼzi masalalar oʻrtaga tashlanadi.
1. Avvalo, bu ish taqdirmidi yoki jamiyatning loqaydligi mahsuli ? shudir masala. Taqdir boʻlsa jamiyatning sergakligidan qatʼiy nazar sodir boʻlishi kerak edi va bunda masʼuliyat oʻz-oʻzidan insondan soqit boʻlib qoladi.
2. Ahloq, balki hammasining boshida xulqning buzilishi turgandir. Islovotxonalar huddi dorixonadek bemalol ishlab turgan joylarda bunday voqealar tabiiyki sodir boʻladi, demoqchidir Markes.
3. Nisbiy haqiqat. Anxelaning nomusiga kim tekkandi, bu masala yopiq qoladi, Anxela bu ish qanday boʻlgani haqida hech qachon ogʻiz ochmaydi. Balki, bu ishni Santyago qilmagandir ? buni Markesni oʻzi ham bilmasa kerak. Demak, aybdor aniq boʻlmasa, qotillik ham nisbiy haqiqatga tayanib qilingan ekanda. Bu yerda kim haq aslida ? qiziq.
P.s epigraf yoqdi lekin hali oʻylayapman, keyinroq yozarman bu haqida. Asarni barchaga tavsiya qilaman.
@azamov_blogi