Ибн Хажар роҳимаҳуллоҳдан сохта салафий (ваҳҳобийларга) раддия
عن أنس رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه و سلم رأى نخامة في القبلة فشق ذلك عليه حتى رئي في وجهه فقام فحكه بيده فقال : إن أحدكم إذا قام في صلاته فإنه يناجي ربه - أو إن ربه بينه و بين القبلة - فلا يبزقن أحدكم قبل قبلته
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қибла томонда туфук(балғам)ни кўрдилар. Бу нарса у зот соллаллоҳу алайҳи васалламга ёқмади, ҳаттоинки бу нарса юзларида кўринди. Ўрниларидан туриб ўз қўллари билан уни сидириб ташладилар ва: “Биронтангиз намозда турган бўлса, ўз Роббисига муножот қилаётган бўлади (ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади). Биронтангиз ҳаргиз қибла томонга туфламасин, балки чап томонига ёки оёқ остига (туфласин)...”, дедилар.
(Саҳиҳу Бухорий, 405-ҳадис)
Ушбу ҳадисни шарҳлаб Шайхул ислом Ибн Ҳажар Асқалоний роҳимаҳуллоҳ ёзадилар:
و فيه الرد على من زعم أنه على العرش بذاته ، و مهما تُؤوِّل به هذا جاز أن يتأول به ذاك و الله أعلم
“Ушбу ҳадисда “ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади”, деган сўзда “Аллоҳ таоло Ўз зоти билан Арш устидадир” деб эътиқод қилувчиларга раддия бор, сабаби агар сиз ушбу ҳадисни таъвил қилсангиз, (Аллоҳнинг Аршга истиво қилиши ҳақидаги оятни ҳам таъвил қилишингиз жоиз бўлади”. (Фатҳул Борий 1/508 бет)
Бу ҳадисни бундай шарҳлаш орқали Ибн Ҳажар роҳимаҳуллоҳ Аллоҳ зоти билан аршнинг устида эканига далолат қиладиган Қуръон оятлари ва ҳадисларни зоҳирий маънода тушуниш жоиз эмаслигига ишора қиладилар. У киши яна шундай дейдилар: “Агарда сиз бунинг зоҳирий маъносини тушунсангиз, унда бошқа(оят ва ҳадисларни)сини ҳам зоҳиран қабул қилинг, Агар сиз мазкур ҳадисни мажозан таъвил қилсангиз, унда бошқа оятларни ҳам таъвил-тафсир қилинг!”
Ибн Абу Жамра роҳимаҳуллоҳ “Баҳжатун нуфус” (1/185-186 бетлар) асарларида: “...ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади, деган сўзда аҳли тажсим ва ҳулулийларга раддия, уларнинг даъвоси ботил эканига далил бор. Ҳулул ва жой эгаллаш Аллоҳ таоло ҳаққида айтиш мумкин бўлмаган ишдир. Энди фаразан ўша ҳулулий ва мужассималар эътиқод қилганидек, Аллоҳ Аршнинг устида зоти билан жой олганида эди (Аллоҳ таоло бундай нуқсондан Олий зотдир), У қандай қилиб бир вақтнинг ўзида Аршда ва намозхон билан қибла орасида бўлади? Қанчадан қанча намозхон бир вақтнинг ўзида Ер куррасининг турли нуқталарида бир-бирларидан турли хил узоқликда намоз ўқишади. Уларнинг эътиқодига кўра, Аллоҳ таоло бир нечта экани ва У зот бўлакларга бўлиниши кераклиги келиб чиқади, ваҳоланки, бу нарса ижмоъга кўра мумкин ножоиздир. Шунинг учун ҳадисни шарҳ-таъвил қилишдан бошқа йўл қолмайди. Бу ҳадисни биз қандай таъвил қилсак, бошқа асар-ҳадислар ҳамда оятларни ҳам шундай таъвил қиламиз”.
✍️Манбалар асосида Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти Матбуот котиби Рустам Охунжонов тайёрлади
@ahnafuz – diniy-ma'rifiy kanal!
📲 Rasmiy sahifalarimiz:
taplink.cc/ahnafuz
عن أنس رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه و سلم رأى نخامة في القبلة فشق ذلك عليه حتى رئي في وجهه فقام فحكه بيده فقال : إن أحدكم إذا قام في صلاته فإنه يناجي ربه - أو إن ربه بينه و بين القبلة - فلا يبزقن أحدكم قبل قبلته
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қибла томонда туфук(балғам)ни кўрдилар. Бу нарса у зот соллаллоҳу алайҳи васалламга ёқмади, ҳаттоинки бу нарса юзларида кўринди. Ўрниларидан туриб ўз қўллари билан уни сидириб ташладилар ва: “Биронтангиз намозда турган бўлса, ўз Роббисига муножот қилаётган бўлади (ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади). Биронтангиз ҳаргиз қибла томонга туфламасин, балки чап томонига ёки оёқ остига (туфласин)...”, дедилар.
(Саҳиҳу Бухорий, 405-ҳадис)
Ушбу ҳадисни шарҳлаб Шайхул ислом Ибн Ҳажар Асқалоний роҳимаҳуллоҳ ёзадилар:
و فيه الرد على من زعم أنه على العرش بذاته ، و مهما تُؤوِّل به هذا جاز أن يتأول به ذاك و الله أعلم
“Ушбу ҳадисда “ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади”, деган сўзда “Аллоҳ таоло Ўз зоти билан Арш устидадир” деб эътиқод қилувчиларга раддия бор, сабаби агар сиз ушбу ҳадисни таъвил қилсангиз, (Аллоҳнинг Аршга истиво қилиши ҳақидаги оятни ҳам таъвил қилишингиз жоиз бўлади”. (Фатҳул Борий 1/508 бет)
Бу ҳадисни бундай шарҳлаш орқали Ибн Ҳажар роҳимаҳуллоҳ Аллоҳ зоти билан аршнинг устида эканига далолат қиладиган Қуръон оятлари ва ҳадисларни зоҳирий маънода тушуниш жоиз эмаслигига ишора қиладилар. У киши яна шундай дейдилар: “Агарда сиз бунинг зоҳирий маъносини тушунсангиз, унда бошқа(оят ва ҳадисларни)сини ҳам зоҳиран қабул қилинг, Агар сиз мазкур ҳадисни мажозан таъвил қилсангиз, унда бошқа оятларни ҳам таъвил-тафсир қилинг!”
Ибн Абу Жамра роҳимаҳуллоҳ “Баҳжатун нуфус” (1/185-186 бетлар) асарларида: “...ёки Робби у билан қибланинг орасида бўлади, деган сўзда аҳли тажсим ва ҳулулийларга раддия, уларнинг даъвоси ботил эканига далил бор. Ҳулул ва жой эгаллаш Аллоҳ таоло ҳаққида айтиш мумкин бўлмаган ишдир. Энди фаразан ўша ҳулулий ва мужассималар эътиқод қилганидек, Аллоҳ Аршнинг устида зоти билан жой олганида эди (Аллоҳ таоло бундай нуқсондан Олий зотдир), У қандай қилиб бир вақтнинг ўзида Аршда ва намозхон билан қибла орасида бўлади? Қанчадан қанча намозхон бир вақтнинг ўзида Ер куррасининг турли нуқталарида бир-бирларидан турли хил узоқликда намоз ўқишади. Уларнинг эътиқодига кўра, Аллоҳ таоло бир нечта экани ва У зот бўлакларга бўлиниши кераклиги келиб чиқади, ваҳоланки, бу нарса ижмоъга кўра мумкин ножоиздир. Шунинг учун ҳадисни шарҳ-таъвил қилишдан бошқа йўл қолмайди. Бу ҳадисни биз қандай таъвил қилсак, бошқа асар-ҳадислар ҳамда оятларни ҳам шундай таъвил қиламиз”.
✍️Манбалар асосида Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти Матбуот котиби Рустам Охунжонов тайёрлади
@ahnafuz – diniy-ma'rifiy kanal!
📲 Rasmiy sahifalarimiz:
taplink.cc/ahnafuz