BARCHA MIJOZLARIGA BIR XIL METODNI QOʻLLAYDIGAN BILIMSIZ PSIXOLOGLAR HAQIDA: EKSPERIMENT VA TAHLIL NATIJALARI
(Shaxsiy kuzatishlarga asoslangan maqola)
Psixologik yordam koʻrsatish sohasida mijozning ehtiyojlariga individual yondashuv asosiy tamoyil hisoblanadi. Ammo biz (men va shogirdlarim) oʻtkazgan eksperiment natijalari bu tamoyil koʻp hollarda buzilayotganini koʻrsatdi. Shogirdlarimni 10 nafar psixolog qabuliga yuborib, ularning ishlash usullarini oʻrgandik va tahlil qildik. Afsuski, koʻplab psixologlar har bir mijozga bir xil metodlarni qoʻllaganini aniqladik.
Ushbu maqolada eksperiment natijalari asosida yuqoridagi kabi yondashuvning zararli tomonlarini yoritib beraman.
EKSPERIMENT TAFSILOTLARI
“Zamonaviy psixodiagnostika usullari” kursimning navbatdagi bitiruvchilari bilan har doimgi eksperimentni oʻtkazdik. Eksperimentga asosan kurs bitiruvchilarini turli muammolar bilan “mashhur” psixologlarning qabuliga yubordim. Baʼzilar stress, baʼzilar esa oilaviy mojarolar haqida shikoyat qilishdi. Yana baʼzilar esa motivatsiya yetishmasligi kabi masalalarni koʻtardi. Shogirdlarimning xabarlariga koʻra, koʻpchilik psixologlar bir xil tavsiyalarni taklif qilgan va shablon metodlarni qoʻllagan.
Masalan:
• Hammaga meditatsiya yoki "pozitiv fikrlash" boʻyicha umumiy tavsiyalar berilgan.
• Ayrimlar esa turli testlarni oʻtkazmasdan, mijozga psixologik holati haqida notoʻgʻri xulosalar chiqargan.
• Travma yoki depressiya kabi chuqur psixologik muammolar bilan kelganlarga ham yuzaki yondashilgan.
EKSPERIMENT NATIJALARI
1. Individuallikning yoʻqligi
Oʻtkazilgan tajriba shuni koʻrsatdiki, koʻpchilik psixologlar mijozning individual ehtiyojlarini hisobga olishdan koʻra, umumiy metodlarga tayanadi. Bu esa mijozning asosiy muammosini hal qilishni imkonsiz qiladi.
2. Bilim yetishmovchiligi
Baʼzi psixologlar muammoni chuqur tushunishga harakat qilish oʻrniga, darhol oʻzgalar tajribasiga asoslangan tayyor metodlarni taklif qilishgan. Bu holat ularning professional bilim va koʻnikmalarining cheklanganligidan darak beradi.
3. Notoʻgʻri diagnostika xavfi
Psixologik diagnostika qilinmaganligi yoki notoʻgʻri bajarilgani sababli, baʼzi hollarda mijozlarga notoʻgʻri tavsiyalar berilgan. Bu esa ularning holatini yanada ogʻirlashtirishi mumkin.
4. Etika buzilishi
Eksperiment davomida baʼzi psixologlar mijozlarning shaxsiy maʼlumotlariga beparvolik qilgani va ularning muammolarini jiddiy qabul qilmagani aniqlandi. Bu esa psixologiya sohasining asosiy tamoyillariga zid.
Bunday yondashuvning zararli oqibatlari
• Mijoz ishonchini yoʻqotadi. Psixologning bunday yuzaki yondashuvi odamlarning mutaxassisga boʻlgan ishonchini pasaytiradi.
• Psixologik jarohatlar koʻpayadi. Yuzaki diagnostikalar va notoʻgʻri metodlar mijozda yangi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.
• Psixologiya faniga nisbatan salbiy qarash shakllanadi. Mijozlar sifatli yordam ololmagach, psixologik yordamdan voz kechishadi va bu jamiyatda psixologiya sohasi haqidagi notoʻgʻri qarashlarni kuchaytiradi.
XULOSA VA TAVSIYALAR
Navbatdagi oʻtkazilgan eksperimentimizdan xulosa qilib aytish mumkinki, barcha mijozlarga bir xil metodlarni qoʻllash qabul qilinmaydi. Psixolog har bir mijozning muammosini chuqur tahlil qilish va individual yondashuvni qoʻllash uchun malakali boʻlishi shart. Shu bilan birga, mijozlar ham psixolog tanlashda ehtiyotkor boʻlib, mutaxassisning tajribasi va bilimlariga alohida eʼtibor qaratishi lozim.
Psixologik yordamning sifati mutaxassisning professional darajasi va masʼuliyatiga bogʻliq. Shuning uchun barcha psixologlar oʻz malakasini oshirishga intilishi, mijoz manfaatlarini birinchi oʻringa qoʻyishi va individual yondashuvni qoʻllashi zarur.
Shuningdek eksperimentda o’zi bilmasdan qatnashgan barcha (10 nafar) bilimsiz psixologlarga o’z minnatdorchiligimni bildiraman 😂😂😂😂
®️ Psixologiya
(Shaxsiy kuzatishlarga asoslangan maqola)
Psixologik yordam koʻrsatish sohasida mijozning ehtiyojlariga individual yondashuv asosiy tamoyil hisoblanadi. Ammo biz (men va shogirdlarim) oʻtkazgan eksperiment natijalari bu tamoyil koʻp hollarda buzilayotganini koʻrsatdi. Shogirdlarimni 10 nafar psixolog qabuliga yuborib, ularning ishlash usullarini oʻrgandik va tahlil qildik. Afsuski, koʻplab psixologlar har bir mijozga bir xil metodlarni qoʻllaganini aniqladik.
Ushbu maqolada eksperiment natijalari asosida yuqoridagi kabi yondashuvning zararli tomonlarini yoritib beraman.
EKSPERIMENT TAFSILOTLARI
“Zamonaviy psixodiagnostika usullari” kursimning navbatdagi bitiruvchilari bilan har doimgi eksperimentni oʻtkazdik. Eksperimentga asosan kurs bitiruvchilarini turli muammolar bilan “mashhur” psixologlarning qabuliga yubordim. Baʼzilar stress, baʼzilar esa oilaviy mojarolar haqida shikoyat qilishdi. Yana baʼzilar esa motivatsiya yetishmasligi kabi masalalarni koʻtardi. Shogirdlarimning xabarlariga koʻra, koʻpchilik psixologlar bir xil tavsiyalarni taklif qilgan va shablon metodlarni qoʻllagan.
Masalan:
• Hammaga meditatsiya yoki "pozitiv fikrlash" boʻyicha umumiy tavsiyalar berilgan.
• Ayrimlar esa turli testlarni oʻtkazmasdan, mijozga psixologik holati haqida notoʻgʻri xulosalar chiqargan.
• Travma yoki depressiya kabi chuqur psixologik muammolar bilan kelganlarga ham yuzaki yondashilgan.
EKSPERIMENT NATIJALARI
1. Individuallikning yoʻqligi
Oʻtkazilgan tajriba shuni koʻrsatdiki, koʻpchilik psixologlar mijozning individual ehtiyojlarini hisobga olishdan koʻra, umumiy metodlarga tayanadi. Bu esa mijozning asosiy muammosini hal qilishni imkonsiz qiladi.
2. Bilim yetishmovchiligi
Baʼzi psixologlar muammoni chuqur tushunishga harakat qilish oʻrniga, darhol oʻzgalar tajribasiga asoslangan tayyor metodlarni taklif qilishgan. Bu holat ularning professional bilim va koʻnikmalarining cheklanganligidan darak beradi.
3. Notoʻgʻri diagnostika xavfi
Psixologik diagnostika qilinmaganligi yoki notoʻgʻri bajarilgani sababli, baʼzi hollarda mijozlarga notoʻgʻri tavsiyalar berilgan. Bu esa ularning holatini yanada ogʻirlashtirishi mumkin.
4. Etika buzilishi
Eksperiment davomida baʼzi psixologlar mijozlarning shaxsiy maʼlumotlariga beparvolik qilgani va ularning muammolarini jiddiy qabul qilmagani aniqlandi. Bu esa psixologiya sohasining asosiy tamoyillariga zid.
Bunday yondashuvning zararli oqibatlari
• Mijoz ishonchini yoʻqotadi. Psixologning bunday yuzaki yondashuvi odamlarning mutaxassisga boʻlgan ishonchini pasaytiradi.
• Psixologik jarohatlar koʻpayadi. Yuzaki diagnostikalar va notoʻgʻri metodlar mijozda yangi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.
• Psixologiya faniga nisbatan salbiy qarash shakllanadi. Mijozlar sifatli yordam ololmagach, psixologik yordamdan voz kechishadi va bu jamiyatda psixologiya sohasi haqidagi notoʻgʻri qarashlarni kuchaytiradi.
XULOSA VA TAVSIYALAR
Navbatdagi oʻtkazilgan eksperimentimizdan xulosa qilib aytish mumkinki, barcha mijozlarga bir xil metodlarni qoʻllash qabul qilinmaydi. Psixolog har bir mijozning muammosini chuqur tahlil qilish va individual yondashuvni qoʻllash uchun malakali boʻlishi shart. Shu bilan birga, mijozlar ham psixolog tanlashda ehtiyotkor boʻlib, mutaxassisning tajribasi va bilimlariga alohida eʼtibor qaratishi lozim.
Psixologik yordamning sifati mutaxassisning professional darajasi va masʼuliyatiga bogʻliq. Shuning uchun barcha psixologlar oʻz malakasini oshirishga intilishi, mijoz manfaatlarini birinchi oʻringa qoʻyishi va individual yondashuvni qoʻllashi zarur.
Tahliliy maqola muallifi: Azamat Baxriddinov
Shuningdek eksperimentda o’zi bilmasdan qatnashgan barcha (10 nafar) bilimsiz psixologlarga o’z minnatdorchiligimni bildiraman 😂😂😂😂
®️ Psixologiya