Қуддус, Хеврон ва Сайда шаҳарларида янги ғалаён тўлқинлари юз берди. Қўзғолон етарлича аниқ яҳудийларга қарши йўналтирилган бўлиб, у Британия қўшинлари ва колониал полиция бўлинмалари томонидан бостирилди. Фаластиннинг биринчи партизан гуруҳи 1935 йилда ташкил топди. Унинг тузилиши Фаластин муқовамат ҳаракатининг бошланиши деб ҳисобланади, унинг асосчиси мулла Иззад Дин ал-Қассам эса ҳаракатнинг ташаббускори сифатида тан олинган. Ал-Қассам партизанларининг ҳаракатлари 1936-1939 йиллардаги миллий Фаластин қўзғолонига айланди.
Бирлашган фронт Британия олий комиссари Артур Уочопдан араб ҳукуматини тузиш билан бирга, яҳудийлар иммиграциясини тўхтатишни ва яҳудийларга ер участкаларини сотишни тақиқлашни талаб қилди. Бинобарин, шуни таъкидлаш лозимки, фаластинликлар тобора кўпайиб бораётган яҳудийларга нисбатан анча кечроқ курашнинг куч ишлатиш усулларига ўтдилар. XX аср бошларида кўчиб келган яҳудийларнинг асосий қисми Россиядан Фаластинга келган, фақатгина 1904-1905 йилларда у ерга 40 000 рус яҳудийси кўчиб ўтган. Уларнинг кўпчилиги ноқонуний инқилобий партиялар билан алоқадор бўлиб, террористик ташкилотларда жанговар тажриба орттирган эди.
1907 йилда Фаластинда "Бар Гиор" номли конспиратив ҳарбий ташкилот тузилди. Унинг асосий мақсади яҳудий жангариларни тайёрлаш эди. 1909 йилда "Бар Гиор" қайта ташкил этилди ва "Гашомер" ("Қўриқчи") деб қайта номланди. "Гашомер" етакчиларидан бири кейинчалик Исроил президенти бўлган Исхак Бен-Цви эди. Исроилнинг биринчи бош вазири Бен-Гурион ҳам "Гашомер" билан алоқадор бўлган. Биринчи жаҳон урушидан сўнг собиқ сўл эсер Владимир Жаботинский шунга ўхшаш "Хагана" ("Мудофаа") ташкилотини, кейинчалик эса бошқа ҳарбий ташкилот - "Гдад Хаавода"ни ташкил этди. Жаботинскийнинг ташкилоти террористик ҳужумлар уюштириш, қурол-яроғ контрабандаси ва ноқонуний муҳожирларни олиб кириш билан шуғулланган.
"Хагана"нинг биринчи қурол-яроғ фабрикаси Кфар Гилеади қишлоғининг ер ости туннелида очилди. Кейингиси эса Тел-Авивда жойлашган эди. 1927 йилда "Хагана"дан ажралиб чиққан "Квутцат Хамеркац" гуруҳининг асосий вазифаси араб аҳолисига қарши террор уюштириш бўлди. 1929 йилдаги тартибсизликлар пайтида "Хагана" қўзғолонни бостиришда фаол иштирок этди. 1937 йилга келиб "Хагана" сафида 21 000 жангари бор эди.
1936-1939 йиллардаги қўзғолонни бостиришда "Хагана" Британия мустамлака маъмурияти билан янада яқин ҳамкорлик қилди. 1936 йилда "Хагана" Фаластин қишлоқларининг бутун аҳолсини бўғизлаб ташлаган учувчи отрядлар ("Ханодедет") ни ташкил этди, 1938 йилда эса Тиверияда қонли қирғин уюштирган махсус тунги эскадронларни тузди. Яҳудий жанговар ташкилотлари тез суръатда қуролланаётган эди. Полша "Хагана"га катта миқдордаги ўқотар қуролларни сотди, булар контрабанда йўли билан Фаластинга етказиб берилди. Абрам Теоми янги "Иргун свай леуми" террорчилик ташкилотини тузди ва рус бомбистлари амалиётини қайта жонлантирди. 1947 йилда БМТ бу ҳудудларда араб ва яҳудий давлатлари ташкил этилганини эълон қилди. Аслида, бу Британиянинг ўз мандати остидаги ҳудудларда ягона араб-яҳудий давлатини шакллантиришга қодир эмаслигини тан олиш эди. Яҳудий жангарилари фаластинликларга ҳокимият органларини шакллантиришга имкон бермади.
"Хагана" қуролли бўлинмалари араб давлати таркибига кириши керак бўлган ҳудудларнинг бир қисмини дарҳол ўз назоратига олди. 1948 йил апрель ойида "Иргун свай леуми" жангарилари Қуддус халқаро ҳудудига тегишли Дейр-Ясин араб қишлоғида оммавий қирғин уюштирдилар. Ҳайфа ва Яффадан чиқиб кетаётган инглиз қўшинлари ортидан фаластинлик қочқинлар ҳам йўлга тушди. БМТнинг қарори фаластинликларни ҳам қониқтирмади. Фаластинликлар орасида машҳур бўлган Абдулқодир ал-Ҳусайн араб партизанларининг тарқоқ отрядларини бирлаштиришга ҳаракат қилиб, фаол фаолиятни бошлади.
@Hamid_Sodiq
Бирлашган фронт Британия олий комиссари Артур Уочопдан араб ҳукуматини тузиш билан бирга, яҳудийлар иммиграциясини тўхтатишни ва яҳудийларга ер участкаларини сотишни тақиқлашни талаб қилди. Бинобарин, шуни таъкидлаш лозимки, фаластинликлар тобора кўпайиб бораётган яҳудийларга нисбатан анча кечроқ курашнинг куч ишлатиш усулларига ўтдилар. XX аср бошларида кўчиб келган яҳудийларнинг асосий қисми Россиядан Фаластинга келган, фақатгина 1904-1905 йилларда у ерга 40 000 рус яҳудийси кўчиб ўтган. Уларнинг кўпчилиги ноқонуний инқилобий партиялар билан алоқадор бўлиб, террористик ташкилотларда жанговар тажриба орттирган эди.
1907 йилда Фаластинда "Бар Гиор" номли конспиратив ҳарбий ташкилот тузилди. Унинг асосий мақсади яҳудий жангариларни тайёрлаш эди. 1909 йилда "Бар Гиор" қайта ташкил этилди ва "Гашомер" ("Қўриқчи") деб қайта номланди. "Гашомер" етакчиларидан бири кейинчалик Исроил президенти бўлган Исхак Бен-Цви эди. Исроилнинг биринчи бош вазири Бен-Гурион ҳам "Гашомер" билан алоқадор бўлган. Биринчи жаҳон урушидан сўнг собиқ сўл эсер Владимир Жаботинский шунга ўхшаш "Хагана" ("Мудофаа") ташкилотини, кейинчалик эса бошқа ҳарбий ташкилот - "Гдад Хаавода"ни ташкил этди. Жаботинскийнинг ташкилоти террористик ҳужумлар уюштириш, қурол-яроғ контрабандаси ва ноқонуний муҳожирларни олиб кириш билан шуғулланган.
"Хагана"нинг биринчи қурол-яроғ фабрикаси Кфар Гилеади қишлоғининг ер ости туннелида очилди. Кейингиси эса Тел-Авивда жойлашган эди. 1927 йилда "Хагана"дан ажралиб чиққан "Квутцат Хамеркац" гуруҳининг асосий вазифаси араб аҳолисига қарши террор уюштириш бўлди. 1929 йилдаги тартибсизликлар пайтида "Хагана" қўзғолонни бостиришда фаол иштирок этди. 1937 йилга келиб "Хагана" сафида 21 000 жангари бор эди.
1936-1939 йиллардаги қўзғолонни бостиришда "Хагана" Британия мустамлака маъмурияти билан янада яқин ҳамкорлик қилди. 1936 йилда "Хагана" Фаластин қишлоқларининг бутун аҳолсини бўғизлаб ташлаган учувчи отрядлар ("Ханодедет") ни ташкил этди, 1938 йилда эса Тиверияда қонли қирғин уюштирган махсус тунги эскадронларни тузди. Яҳудий жанговар ташкилотлари тез суръатда қуролланаётган эди. Полша "Хагана"га катта миқдордаги ўқотар қуролларни сотди, булар контрабанда йўли билан Фаластинга етказиб берилди. Абрам Теоми янги "Иргун свай леуми" террорчилик ташкилотини тузди ва рус бомбистлари амалиётини қайта жонлантирди. 1947 йилда БМТ бу ҳудудларда араб ва яҳудий давлатлари ташкил этилганини эълон қилди. Аслида, бу Британиянинг ўз мандати остидаги ҳудудларда ягона араб-яҳудий давлатини шакллантиришга қодир эмаслигини тан олиш эди. Яҳудий жангарилари фаластинликларга ҳокимият органларини шакллантиришга имкон бермади.
"Хагана" қуролли бўлинмалари араб давлати таркибига кириши керак бўлган ҳудудларнинг бир қисмини дарҳол ўз назоратига олди. 1948 йил апрель ойида "Иргун свай леуми" жангарилари Қуддус халқаро ҳудудига тегишли Дейр-Ясин араб қишлоғида оммавий қирғин уюштирдилар. Ҳайфа ва Яффадан чиқиб кетаётган инглиз қўшинлари ортидан фаластинлик қочқинлар ҳам йўлга тушди. БМТнинг қарори фаластинликларни ҳам қониқтирмади. Фаластинликлар орасида машҳур бўлган Абдулқодир ал-Ҳусайн араб партизанларининг тарқоқ отрядларини бирлаштиришга ҳаракат қилиб, фаол фаолиятни бошлади.
@Hamid_Sodiq